موضوع : پژوهش | مقاله

اتحاد محمدی

اتحاد محمدی (یا فرقۀ محمدیه، جمعیت محمدیه) یک سازمان سیاسی-مذهبی بود که اندکی پس از اعلان مشروطیت دوم عثمانی در سال ۱۹۰۸ میلادی (۱۳۲۶ هجری قمری) تأسیس شد. هدف اصلی این سازمان، اجرای قوانین اسلام و مقابله با جریان‌های غرب‌گرایانه و سکولار بود. این جمعیت در پی شورش معروف به «واقعۀ ۳۱ مارت» در سال ۱۹۰۹ میلادی (۱۳۲۷ هجری قمری) منحل شد.

تأسیس اتحاد محمدی

  • تاریخ تأسیس: ۵ آوریل ۱۹۰۹ میلادی (۱۳۲۷ قمری).
  • مکان: مسجد ایاصوفیه در استانبول.
  • مؤسسین:
    • درویش وحدتی: از پیروان طریقت بکتاشیه و سردبیر روزنامه ولقان.
    • شیخ‌الاسلام فیض‌الله افندی‌زاده.
    • شیخ الحاج محمد افندی.
    • بدیع‌الزمان سعید کردی.

اهداف و اصول اتحاد محمدی:

  1. اجرای قوانین اسلام:
    • تأکید بر اجرای احکام شرعی و مبارزه با تخلفات شرعی.
  2. نشر انوار توحید:
    • ترویج آموزه‌های اسلامی و اخلاق دینی.
  3. حفظ امت اسلامی:
    • مقابله با تعرض به حقوق مسلمانان و دفاع از امت اسلامی تحت لوای محمدی.
  4. تهذیب اخلاق و ترقی اجتماعی:
    • اعتقاد به اینکه قرآن و شریعت یگانه راه اصلاح جامعه و پیشرفت اجتماعی است.
  5. مخالفت با غرب‌گرایی:
    • انتقاد از تأثیرات فرهنگ غربی و تلاش برای حفظ هویت اسلامی.

ساختار و نظام‌نامه:

  • رئیس جمعیت: حضرت محمد (ص) به‌عنوان رئیس معنوی معرفی شده بود.
  • میدان فعالیت: تمام ممالک اسلامی.
  • جمعیت اتحاد محمدی در نظام‌نامه خود، هدف اصلی را ترویج قرآن و شریعت مطهر ذکر کرده بود.

مخالفت با جمعیت اتحاد و ترقی

اتحاد محمدی از مخالفان سرسخت جمعیت اتحاد و ترقی (یکی از احزاب برجسته عثمانی) بود.

  • اتهامات به اتحاد و ترقی:
    • نقض شریعت.
    • ترویج اخلاق اروپایی.
  • رسانه‌ها:
    • روزنامه ولقان (آتشفشان) به سردبیری درویش وحدتی، به‌عنوان ارگان اصلی اتحاد محمدی، افکار این جمعیت را منتشر می‌کرد.
    • روزنامه‌های سربستی (آزادی)، میزان و امداد عثمانی نیز به مخالفت با اتحاد و ترقی می‌پرداختند.

واقعۀ ۳۱ مارت (۱۳ آوریل ۱۹۰۹)

زمینه‌های شورش:

  • قتل حسن فهمی: سردبیر روزنامه سربستی و از مخالفان اتحاد و ترقی، در استانبول کشته شد.
  • تشییع جنازه: مراسم تشییع جنازه او به تظاهراتی علیه اتحاد و ترقی تبدیل شد.

شورش:

  • در تاریخ ۱۳ آوریل ۱۹۰۹ (۳۱ مارت ۱۳۲۵ رومی)، شورشی در استانبول رخ داد که به واقعۀ ۳۱ مارت معروف شد.
  • سربازان سپاه یکم عثمانی با فریادهای «زنده باد شریعت محمدی» قرارگاه‌های خود را ترک کردند و استانبول را به مدت یک هفته غارت کردند.

اتهام به اتحاد محمدی:

  • گفته می‌شود که اتحاد محمدی، رهبری این شورش را بر عهده داشته است.
  • شورشیان، جمعیت اتحاد و ترقی را به نقض شریعت و خیانت به اسلام متهم می‌کردند.

سرکوب شورش:

  • شورش با ورود سپاه سوم (سپاه حرکت) از سالونیک به استانبول سرکوب شد.
  • فرمانده سپاه حرکت، مصطفی کمال (آتاتورک) بود.
  • حکومت نظامی اعلام شد و دادگاه‌های نظامی برای محاکمه شورشیان تشکیل شدند.

نتایج شورش:

  1. اعدام رهبران شورش:
    • درویش وحدتی و تعدادی از رهبران اتحاد محمدی اعدام شدند.
  2. خلع سلطان عبدالحمید دوم:
    • مجلس مبعوثان عثمانی به خلع سلطان عبدالحمید دوم رأی داد.

پایان اتحاد محمدی

  • با سرکوب شورش ۳۱ مارت، فعالیت سیاسی اتحاد محمدی نیز پایان یافت.
  • این جمعیت به‌عنوان یکی از مخالفان اصلی اتحاد و ترقی شناخته می‌شد و پس از این واقعه، دیگر نتوانست فعالیت خود را ادامه دهد.

ابهامات درباره شورش ۳۱ مارت

  • ماجرای شورش ۳۱ مارت همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
  • برخی منابع، اتحاد محمدی را به‌عنوان عامل اصلی شورش معرفی کرده‌اند، درحالی‌که شواهد قطعی در این زمینه وجود ندارد.

نتیجه‌گیری

اتحاد محمدی یکی از جنبش‌های سیاسی-مذهبی در دوران پایانی امپراتوری عثمانی بود که در واکنش به غرب‌گرایی و سکولاریسم، تلاش کرد اسلام را به‌عنوان محور سیاست و اجتماع حفظ کند. هرچند این جمعیت عمر کوتاهی داشت و پس از شورش ۳۱ مارت منحل شد، اما تأثیر آن در تاریخ معاصر ترکیه و تقابل میان جریان‌های مذهبی و سکولار قابل‌توجه است.

نظر شما