اتحاد محمدی
اتحاد محمدی (یا فرقۀ محمدیه، جمعیت محمدیه) یک سازمان سیاسی-مذهبی بود که اندکی پس از اعلان مشروطیت دوم عثمانی در سال ۱۹۰۸ میلادی (۱۳۲۶ هجری قمری) تأسیس شد. هدف اصلی این سازمان، اجرای قوانین اسلام و مقابله با جریانهای غربگرایانه و سکولار بود. این جمعیت در پی شورش معروف به «واقعۀ ۳۱ مارت» در سال ۱۹۰۹ میلادی (۱۳۲۷ هجری قمری) منحل شد.
تأسیس اتحاد محمدی
- تاریخ تأسیس: ۵ آوریل ۱۹۰۹ میلادی (۱۳۲۷ قمری).
- مکان: مسجد ایاصوفیه در استانبول.
- مؤسسین:
- درویش وحدتی: از پیروان طریقت بکتاشیه و سردبیر روزنامه ولقان.
- شیخالاسلام فیضالله افندیزاده.
- شیخ الحاج محمد افندی.
- بدیعالزمان سعید کردی.
اهداف و اصول اتحاد محمدی:
- اجرای قوانین اسلام:
- تأکید بر اجرای احکام شرعی و مبارزه با تخلفات شرعی.
- نشر انوار توحید:
- ترویج آموزههای اسلامی و اخلاق دینی.
- حفظ امت اسلامی:
- مقابله با تعرض به حقوق مسلمانان و دفاع از امت اسلامی تحت لوای محمدی.
- تهذیب اخلاق و ترقی اجتماعی:
- اعتقاد به اینکه قرآن و شریعت یگانه راه اصلاح جامعه و پیشرفت اجتماعی است.
- مخالفت با غربگرایی:
- انتقاد از تأثیرات فرهنگ غربی و تلاش برای حفظ هویت اسلامی.
ساختار و نظامنامه:
- رئیس جمعیت: حضرت محمد (ص) بهعنوان رئیس معنوی معرفی شده بود.
- میدان فعالیت: تمام ممالک اسلامی.
- جمعیت اتحاد محمدی در نظامنامه خود، هدف اصلی را ترویج قرآن و شریعت مطهر ذکر کرده بود.
مخالفت با جمعیت اتحاد و ترقی
اتحاد محمدی از مخالفان سرسخت جمعیت اتحاد و ترقی (یکی از احزاب برجسته عثمانی) بود.
- اتهامات به اتحاد و ترقی:
- نقض شریعت.
- ترویج اخلاق اروپایی.
- رسانهها:
- روزنامه ولقان (آتشفشان) به سردبیری درویش وحدتی، بهعنوان ارگان اصلی اتحاد محمدی، افکار این جمعیت را منتشر میکرد.
- روزنامههای سربستی (آزادی)، میزان و امداد عثمانی نیز به مخالفت با اتحاد و ترقی میپرداختند.
واقعۀ ۳۱ مارت (۱۳ آوریل ۱۹۰۹)
زمینههای شورش:
- قتل حسن فهمی: سردبیر روزنامه سربستی و از مخالفان اتحاد و ترقی، در استانبول کشته شد.
- تشییع جنازه: مراسم تشییع جنازه او به تظاهراتی علیه اتحاد و ترقی تبدیل شد.
شورش:
- در تاریخ ۱۳ آوریل ۱۹۰۹ (۳۱ مارت ۱۳۲۵ رومی)، شورشی در استانبول رخ داد که به واقعۀ ۳۱ مارت معروف شد.
- سربازان سپاه یکم عثمانی با فریادهای «زنده باد شریعت محمدی» قرارگاههای خود را ترک کردند و استانبول را به مدت یک هفته غارت کردند.
اتهام به اتحاد محمدی:
- گفته میشود که اتحاد محمدی، رهبری این شورش را بر عهده داشته است.
- شورشیان، جمعیت اتحاد و ترقی را به نقض شریعت و خیانت به اسلام متهم میکردند.
سرکوب شورش:
- شورش با ورود سپاه سوم (سپاه حرکت) از سالونیک به استانبول سرکوب شد.
- فرمانده سپاه حرکت، مصطفی کمال (آتاتورک) بود.
- حکومت نظامی اعلام شد و دادگاههای نظامی برای محاکمه شورشیان تشکیل شدند.
نتایج شورش:
- اعدام رهبران شورش:
- درویش وحدتی و تعدادی از رهبران اتحاد محمدی اعدام شدند.
- خلع سلطان عبدالحمید دوم:
- مجلس مبعوثان عثمانی به خلع سلطان عبدالحمید دوم رأی داد.
پایان اتحاد محمدی
- با سرکوب شورش ۳۱ مارت، فعالیت سیاسی اتحاد محمدی نیز پایان یافت.
- این جمعیت بهعنوان یکی از مخالفان اصلی اتحاد و ترقی شناخته میشد و پس از این واقعه، دیگر نتوانست فعالیت خود را ادامه دهد.
ابهامات درباره شورش ۳۱ مارت
- ماجرای شورش ۳۱ مارت همچنان در هالهای از ابهام قرار دارد.
- برخی منابع، اتحاد محمدی را بهعنوان عامل اصلی شورش معرفی کردهاند، درحالیکه شواهد قطعی در این زمینه وجود ندارد.
نتیجهگیری
اتحاد محمدی یکی از جنبشهای سیاسی-مذهبی در دوران پایانی امپراتوری عثمانی بود که در واکنش به غربگرایی و سکولاریسم، تلاش کرد اسلام را بهعنوان محور سیاست و اجتماع حفظ کند. هرچند این جمعیت عمر کوتاهی داشت و پس از شورش ۳۱ مارت منحل شد، اما تأثیر آن در تاریخ معاصر ترکیه و تقابل میان جریانهای مذهبی و سکولار قابلتوجه است.
نظر شما