گزیده‌ای از تاریخ مازندران
مازندران: سرزمین مازها
مازندران، سرزمینی کهن و تاریخی، یکی از استان‌های شمالی ایران است که از شمال به دریای مازندران و از جنوب به رشته‌کوه‌های البرز محدود می‌شود. این منطقه در طول تاریخ، نام‌ها و هویت‌های گوناگونی به خود گرفته است. از دوران حضور نمایندگان خلفا در آمل و ساری تا هجوم مغول‌ها، این سرزمین با نام «طبرستان» شناخته می‌شد. اما ایرانیانی که در برابر از دست دادن هویت ملی خود مقاومت می‌کردند، جنبش‌هایی را برای رهایی از سیطره تازیان آغاز کردند. این جنبش‌ها که از اواخر دولت اموی (اوایل قرن دوم هجری قمری) شکل گرفت، به سرنگونی بنی‌امیه، برآمدن بنی‌عباس و استقلال سیاسی ایرانیان انجامید.
یکی از نتایج این جنبش‌ها، بازگشت به نام‌های اصیل ایرانی بود. نام «مازندران» که برگرفته از اقوام کهن ایرانی مانند آماردها و مازندرها است، با تلاش شاعرانی همچون فردوسی و دیگر علاقه‌مندان به فرهنگ ایرانی، جایگزین نام «طبرستان» شد.
مازندران در گستره تاریخ باستان
مازندران امروزی تنها بخشی کوچک از یک حوزه فرهنگی و سرزمین بزرگ‌تر است که باستان‌شناسان از آن با نام «پتیشخوارگر» یا «فرشوارگر» یاد می‌کنند. این سرزمین، که در سنگ‌نبشته بیستون به نام «پتشواریش» آمده، منطقه‌ای میان آذربایجان و خراسان امروزی را در بر می‌گرفت. پیشینه سکونت انسان در این منطقه به ۳۵ تا ۷۵ هزار سال پیش بازمی‌گردد. یافته‌های باستان‌شناسی از غارهای «علی‌تپه»، «هوتو» و «کمربند» در نزدیکی بهشهر نشان می‌دهد که انسان‌های شکارگر، با دانش ساخت ابزار، در این ناحیه زندگی می‌کردند.
همچنین، تپه تاریخی «گوهرتپه» که به‌عنوان یکی از خاستگاه‌های شهرنشینی در کرانه‌های دریای مازندران شناخته می‌شود، نشان‌دهنده وجود فرهنگی مستقل و پایدار در این منطقه است. کاوش‌های باستان‌شناسی در این تپه حاکی از آن است که تغییرات قومی گسترده‌ای در این منطقه رخ نداده و مردمان بومی آن همچنان به حیات خود ادامه داده‌اند.
یکی دیگر از شواهد تاریخی این سرزمین، مجموعه میراث جهانی باغ «عباس‌آباد» است که اهمیت و استمرار حیات بشری در این منطقه را در دوره‌های مختلف تاریخی نشان می‌دهد. بهشهر و مناطق شرقی مازندران، با میراث طبیعی و تاریخی خود، از مقاصد برجسته گردشگری در این استان به شمار می‌آیند.
اقوام کهن مازندران: آماردها و کادوسیان
دو تیره کهن ایرانی‌تبار، آماردها (یا مازدها) و کادوسیان، از قدیمی‌ترین ساکنان نواحی جنوبی دریای مازندران بوده‌اند. پژوهشگران بر این باورند که نام «مازندران» برگرفته از این اقوام است. آماردها حدود ۶۰۰ سال پیش از میلاد در این منطقه سکونت داشتند و نقش مهمی در تاریخ ایران ایفا کردند.
آماردها در تاریخ:
- کوروش بزرگ در جنگ‌های خود از چریک‌های آمارد بهره می‌برد.
- در نبردهای بابِل، ۲۰ هزار پیاده و ۴ هزار سوار از آماردها در لشکر کوروش حضور داشتند.
- خشایارشا نیز در لشکرکشی به یونان از سربازان آمارد به فرماندهی «ماردوس» استفاده کرد.
هرودوت، تاریخ‌نگار یونانی، درباره آماردها می‌نویسد که آن‌ها لباس‌هایی کوتاه به نام «سیرزن» می‌پوشیدند و از کمان‌هایی ساخته‌شده از خیزران و شمشیر به‌عنوان سلاح استفاده می‌کردند. امروزه، نام شهر آمل را بازمانده این قوم می‌دانند.
کادوسیان در تاریخ:
برخی منابع تاریخی، از جمله گزارش‌های یونانیان باستان، اشاره دارند که کوروش بزرگ در میان کادوسیان آموزش دیده است. این قوم نیز نقش مهمی در تاریخ نظامی و سیاسی ایران داشته است.
پیشینه کهن شهرهای مازندران
دو شهر تاریخی آمل و بابل (که پیش‌تر به نام «مه‌میترا» یا «میترای بزرگ» شناخته می‌شد)، از مهم‌ترین مراکز تمدنی مازندران به شمار می‌روند. این شهرها با پیشینه کهن خود، گواهی بر تاریخ پربار و فرهنگ غنی این سرزمین هستند.
مازندران: سرزمینی جاودانه در تاریخ و اسطوره
مازندران، با پیشینه‌ای کهن و نقش برجسته در تاریخ و اساطیر ایران، همواره به‌عنوان سرزمینی پهلوان‌پرور و فرهنگی غنی شناخته شده است. از دوران باستان تا امروز، این سرزمین با میراث طبیعی و تاریخی خود، بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت ایرانی بوده و همچنان درخشش خود را در تاریخ حفظ کرده است.
نظر شما