محله‌های اولیه مشهد، به دلیل نزدیکی به حرم مطهر رضوی و اهمیت مذهبی آن، از رونق بسیاری برخوردار بودند. این محله‌ها نه تنها هویت تاریخی شهر مشهد را شکل داده‌اند، بلکه بافت سنتی و فرهنگی خاص خود را تا امروز حفظ کرده‌اند.

محله‌های قدیمی مشهد

1. محله نوغان

• نوغان یکی از قدیمی‌ترین محله‌های مشهد است که پیش از شکل‌گیری شهر مشهد به عنوان یک مرکز مذهبی، وجود داشته است.
• این محله در گذشته بازار اصلی شهر محسوب می‌شد و به دلیل موقعیت استراتژیک خود، نقش مهمی در اقتصاد و زندگی اجتماعی مردم ایفا می‌کرد.
• بافت سنتی، کوچه‌های پیچ‌درپیچ و معماری قدیمی این محله، هنوز هم جذابیت خاصی برای گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ مشهد دارد.

2. محله بالا خیابان و پایین خیابان

• این دو محله از نخستین خیابان‌های مشهد هستند که شهر را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌کردند.
• بالا خیابان و پایین خیابان به دلیل نزدیکی به حرم مطهر رضوی، همواره از رونق اقتصادی و فرهنگی برخوردار بوده‌اند.

3. محله سراب

• محله سراب یکی دیگر از محله‌های قدیمی مشهد است که در گذشته محل سکونت اشراف‌زادگان و تجار بوده است.
• این محله با خانه‌های بزرگ و معماری خاص خود، نمادی از زندگی اشرافی در گذشته مشهد بوده است.

4. محله سرشور

• محله سرشور به دلیل وجود حمام‌های عمومی و کاروانسراها، از اهمیت تجاری بالایی برخوردار بود.
• این محله محل رفت‌وآمد تاجران و زائرانی بود که به مشهد سفر می‌کردند و به همین دلیل، رونق اقتصادی زیادی داشت.

جمع‌بندی

محله‌های قدیمی مشهد، از جمله نوغان، بالا خیابان و پایین خیابان، سراب و سرشور، بخشی از تاریخ و فرهنگ غنی این شهر هستند. نوغان به عنوان اولین و قدیمی‌ترین محله مشهد، نقش مهمی در شکل‌گیری هویت تاریخی این شهر ایفا کرده است و همچنان با بافت سنتی خود، یادآور گذشته‌های دور مشهد است.

این محله‌ها نه تنها از نظر تاریخی و مذهبی اهمیت دارند، بلکه بافت فرهنگی و اجتماعی آن‌ها، مشهد را به یکی از شهرهای تاریخی و مذهبی مهم ایران تبدیل کرده است.