عکس از جواد بخشی
 

مناره میدان کهنه یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی شهر قم است که در میدان کهنه، خیابان آذر واقع شده و به عنوان یکی از نمادهای تاریخی این شهر شناخته می‌شود. این مناره در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و با توجه به سبک معماری، به دوره سلجوقی نسبت داده می‌شود.
 

ویژگی‌های معماری و تاریخی

• ارتفاع:
  این مناره آجری حدود ۲۵ متر ارتفاع دارد.
• راه‌پله‌ها:
  مانند مناره مسجد میدان ساوه، این مناره دارای دو راه‌پله مستقل برای تردد است.
• سبک معماری:
  نمای فعلی مناره بیشتر حاصل مرمت‌های دوره زندیه است.
   

رخدادهای تاریخی مرتبط با مناره

1. مرمت دوره زندیه:
   در دوره زندیه، این مناره مورد مرمت اساسی قرار گرفت و نمای فعلی آن عمدتاً مربوط به این دوره است.
2. اضافات دوره پهلوی:
   در دوره پهلوی، مسجد فیض در مجاورت این مناره ساخته شد و مأذنه‌ای نیز به آن اضافه گردید.
3. آسیب در جنگ جهانی اول:
   در جریان جنگ جهانی اول، این مناره مورد اصابت توپ قرار گرفت. آثار مرمت این حادثه همچنان در ساختار مناره مشهود است.

نسبت‌های تاریخی و شواهد

• دوره سلجوقی:
  با توجه به سبک معماری، این مناره به دوره سلجوقی نسبت داده می‌شود.
• ادعاهای فاقد شواهد:
  • نسبت دادن این مناره به یکی از حاکمان اشعری فاقد شواهد تاریخی است.
  • لقب اولین مناره ایرانی نیز برای این بنا مستند تاریخی ندارد.
     

اهمیت و جایگاه تاریخی

مناره میدان کهنه، با قدمتی کهن و معماری منحصربه‌فرد، یکی از آثار برجسته شهر قم است. این مناره نه تنها به عنوان یک نماد تاریخی شناخته می‌شود، بلکه بازگوکننده بخشی از تاریخ و فرهنگ معماری ایران است.

منابع تاریخی

این اطلاعات برگرفته از منابع معتبر زیر است:

1. «گنجینه آثار قم» نوشته عباس فیض
2. «تربت پاکان» نوشته سیدحسین مدرسی طباطبایی
3. «آثار تاریخی و فرهنگی استان قم» نوشته رضا آقابابایی