عکس از جواد بخشی

مسجد جامع قم یکی از مهم‌ترین و باارزش‌ترین جاذبه‌های تاریخی شهر قم است که در خیابان آذر و در مجاورت مدرسه جهانگیرخان واقع شده است. این مسجد نمایانگر تاریخ غنی و معماری اسلامی در ایران است و به عنوان یک مرکز مذهبی و فرهنگی شناخته می‌شود.
 

تاریخچه و ثبت ملی

مسجد جامع قم مربوط به دوران سلجوقی، صفوی و قاجاری است و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این مسجد با قدمت تاریخی خود، گواهی بر تحولات فرهنگی و مذهبی در ایران به شمار می‌آید.

ویژگی‌های معماری

• ورودی‌ها:
  • ورودی ساده: در ضلع شمالی
  • ورودی مجلل: در ضلع غربی
• قدیمی‌ترین قسمت:
  گنبدخانه مسجد با ارتفاعی حدود سی متر که در دوره سلجوقی ساخته شده است.
• ساختارهای دیگر:
  • ایوان جنوبی و دو شبستان شرقی و غربی گنبدخانه مربوط به دوره صفوی.
  • سردر غربی، ایوان شمالی و دو شبستان شرقی و غربی صحن مربوط به دوره قاجاری.
     

تاریخ‌نگاری و شواهد

نسبت دادن مسجد جامع قم به خاندان اشعری در قرن سوم یا شاهان جانی (اَشتَرخانی) در قرن هشتم فاقد شواهد تاریخی معتبر است. این موضوع نشان‌دهنده نیاز به تحقیقات بیشتر در تاریخ این مسجد و ارتباط آن با شخصیت‌ها و دوره‌های مختلف تاریخی است.
 

مرمت و نگهداری

مسجد جامع قم در دوره‌های مختلف تاریخی، از جمله صفوی، قاجاری، پهلوی و جمهوری اسلامی، بارها مورد مرمت قرار گرفته است. این مرمت‌ها به حفظ و نگهداری این اثر تاریخی کمک کرده و آن را به عنوان یک مکان مذهبی و فرهنگی مهم در جامعه ایرانی حفظ کرده است.

جمع‌بندی

مسجد جامع قم نه تنها به عنوان یک اثر تاریخی با ارزش، بلکه به عنوان نمادی از معماری اسلامی و فرهنگ ایرانی شناخته می‌شود. این مسجد با ویژگی‌های معماری منحصر به فرد و تاریخ غنی خود، می‌تواند به عنوان یک مقصد گردشگری مذهبی و فرهنگی در قم مورد توجه قرار گیرد. حفاظت و مرمت این اثر تاریخی می‌تواند به معرفی بهتر تاریخ و فرهنگ غنی ایران کمک کند و نسل‌های آینده را با میراث گذشتگان آشنا سازد.