پژوهشگران دریافتند که مورچه‌های قرمز گونه میرمیکا روبرا (Myrmica rubra)، که به طور گسترده در اروپا یافت می‌شوند، برای مقابله با خطرات بهداشتی ناشی از لاشه‌های آلوده، به صورت دسته‌جمعی و هماهنگ عمل می‌کنند. این رفتار اجتماعی، نشان‌دهنده سطح بالای همبستگی و همکاری در میان اعضای کلنی است.

همبستگی در کلنی‌های میرمیکا روبرا

به گفته کوئنتین آوانزی، محقق دانشگاه آزاد بروکسل، زمانی که خطرات بهداشتی به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد، همبستگی و کمک‌رسانی در میان کلنی تقویت می‌شود. برخلاف برخی گونه‌های دیگر، در میرمیکا روبرا تقریباً تمام مورچه‌ها ترجیح می‌دهند با همکاری مشکل را حل کنند، به جای آنکه وظیفه سخت را به تعداد محدودی واگذار کنند. این همکاری باعث می‌شود که زمان تخلیه لاشه‌های آلوده به حداقل برسد.

ساختار کلنی و وظایف مورچه‌ها

کلنی‌های میرمیکا روبرا معمولاً دارای چندین ملکه و تا ۲۵۰۰ کارگر هستند. وظایف کارگران شامل:

• مراقبت از لاروها
• تأمین غذا برای لانه
• پاکسازی لانه از لاشه‌ها

پژوهشگران در این تحقیق دریافتند که هنگام مواجهه با لاشه‌های آلوده، حتی مورچه‌هایی که وظایف خاص دیگری مانند پرستاری از لاروها را بر عهده دارند، در عملیات تخلیه شرکت می‌کنند.

رفتار بهداشتی مورچه‌ها

مورچه‌های میرمیکا روبرا قادر به تشخیص لاشه‌های آلوده هستند. این لاشه‌ها معمولاً به دلیل آلودگی به نوعی قارچ بیماری‌زا که اسپورهای آن به داخل بدن نفوذ می‌کنند، با کپک سفیدپوش (موسوم به موسکارین سفید) پوشیده می‌شوند.

برخی از مورچه‌ها که به عنوان پاکساز شناخته می‌شوند، پس از هر عملیات تخلیه لاشه، خود را با دقت تمیز می‌کنند تا خطرات بهداشتی را کاهش دهند. این رفتار بهداشتی ممکن است ریشه ژنتیکی داشته باشد.

مطالعه علمی بر روی کلنی‌های آزمایشی

برای این تحقیق، پژوهشگران کلنی‌های آزمایشی شامل:

• دو ملکه
• ۲۲۵ مورچه کارگر

ایجاد کردند. کلنی‌ها به دو گروه تقسیم شدند:

1. دو سوم ساکن لانه
2. یک سوم جمع‌آوری‌کننده غذا

لاشه‌های آلوده و سالم به این کلنی‌ها وارد شدند و رفتار مورچه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد:

• مورچه‌های «جمع‌آوری‌کننده متناوب» عمدتاً وظیفه انتقال لاشه‌های سالم را بر عهده دارند.
• در مواجهه با لاشه‌های آلوده، تمامی گروه‌ها (به جز مورچه‌های غیر فعال) در عملیات تخلیه شرکت می‌کنند.

در شرایط عادی، انتقال یک لاشه سالم ممکن است بین ۴۰ دقیقه تا سه ساعت طول بکشد، اما در موارد آلودگی، این زمان با همکاری دسته‌جمعی به چند دقیقه کاهش می‌یابد.

ریشه ژنتیکی رفتار بهداشتی

پاتریسیا د‌اتوره، استاد رفتارشناسی در دانشگاه سوربن پاریس شمالی، معتقد است که رفتار بهداشتی برجسته در مورچه‌های میرمیکا روبرا ممکن است ناشی از خطوط ژنتیکی خاصی باشد. این خطوط ژنتیکی باعث می‌شوند برخی مورچه‌ها رفتارهای بهداشتی بیشتری از خود نشان دهند.

اهمیت تحقیق

این مطالعه، که نتایج آن در نشریه علمی Open Science انجمن سلطنتی بریتانیا منتشر شده است، نشان می‌دهد که رفتارهای اجتماعی و بهداشتی در مورچه‌ها نقش مهمی در حفظ سلامت کلنی دارد. این یافته‌ها می‌تواند به درک بهتر رفتارهای اجتماعی حشرات و مدیریت بهداشت در جوامع زیستی کمک کند.

منبع:

• یورونیوز فارسی
• نشریه Open Science