اصفهان- ایرنا: سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان از آسیب‌های جدی در گنبدخانه مسجد تاریخی سید اصفهان خبر داد و این وضعیت را ناشی از عوارض فرونشست زمین دانست.

به گزارش ایرنا، سید روح‌الله سیدالعسگری روز شنبه در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار داشت: گنبدخانه مسجد سید که یکی از آثار تاریخی برجسته دوره قاجار است، در سال‌های اخیر به دلیل فرونشست زمین و حرکت ضلع جنوبی بنا دچار ترک‌ها و آسیب‌های جدی شده است. وی افزود: نجات‌بخشی ضلع جنوبی مسجد در اولویت قرار دارد و نیازمند اقدام فوری است.

دلایل آسیب‌ها و ضرورت مطالعات جامع

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اصفهان با اشاره به اینکه ترک‌های موجود در مسجد از دهه ۷۰ تاکنون افزایش یافته است، گفت: یکی از عوامل اصلی این آسیب‌ها، خالی شدن آبخوان‌های منطقه است. وی تأکید کرد که مسجد سید به یک طرح مطالعاتی جامع برای بررسی ابعاد آسیب‌های ناشی از فرونشست نیاز دارد.

کمبود اعتبارات و نیاز به همکاری نهادها

سیدالعسگری با بیان اینکه مرمت اضطراری مسجد نیازمند بودجه‌ای معادل ۵۰۰ میلیارد ریال است، تصریح کرد: این در حالی است که کل اعتبار میراث فرهنگی استان تنها ۱۳۰۰ میلیارد ریال است. وی افزود: مبلغی به‌عنوان اعتبار مورد نیاز به وزارت میراث فرهنگی پیشنهاد شده و امید می‌رود در سفر آینده وزیر به اصفهان این بودجه تصویب شود.

وی همچنین به نقش نهادهای متولی اشاره کرد و گفت: بر اساس قانون، حفاظت از هر اثر تاریخی بر عهده دستگاه یا فردی است که آن را در اختیار دارد. با این حال، برخی از نهادهای مسئول تاکنون از انجام وظایف خود در قبال مسجد سید خودداری کرده‌اند.

مشکلات مالی و مدیریت موقوفات

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اصفهان به مشکلات مالی هیأت امنای مسجد نیز اشاره کرد و گفت: از هیأت امنا خواسته‌ایم از درآمد موقوفات مسجد برای رسیدگی به شرایط موجود استفاده کنند، اما به نظر می‌رسد این موقوفات برای تأمین هزینه‌های مرمت کافی نیست. وی افزود: حدود ۳۵ مغازه همجوار مسجد که مالکیت آن‌ها با مسجد است، در سالیان گذشته سرقفلی آن‌ها به افراد واگذار شده و درآمدی برای مسجد ندارد.

اقدامات انجام‌شده و برنامه‌های پیش‌رو

سیدالعسگری اظهار داشت: در سال جاری، ایوان غربی مسجد سید توسط میراث فرهنگی اصفهان مرمت و استحکام‌بخشی شد و حرکت ناشی از فرونشست زمین در این بخش متوقف شد. وی افزود: در صورت تخصیص اعتبارات، می‌توان قسمت‌های پشت گنبدخانه اصلی مسجد را مهاربندی و از پیشروی آسیب‌ها جلوگیری کرد.

وی همچنین به مشکلات اجرایی در استفاده از بودجه‌های پیشین اشاره کرد و گفت: در سال ۱۳۹۵، ۸۰ میلیارد ریال اعتبار به هیأت امنای مسجد واگذار شد، اما به دلایل مختلف این مبلغ بلوکه شده است. یکی از نمایندگان مجلس در حال پیگیری این موضوع از طریق دستگاه قضایی است.

تشکیل کارگروه و هشدار درباره تخریب بنا

سرپرست معاونت میراث فرهنگی اصفهان خاطرنشان کرد: سال گذشته، کارگروهی در شورای فنی استانداری اصفهان برای بررسی مشکلات مسجد تشکیل شد، اما به دلیل مشکلات مالی به نتیجه نرسید. با این حال، تلاش‌ها برای تخصیص اعتبارات و اجرای مرمت‌های اضطراری، به‌ویژه در ضلع جنوبی مسجد، ادامه دارد.

به گزارش ایرنا، مهران زینلیان، معاون پیشین عمرانی استانداری اصفهان، پیش‌تر تأکید کرده بود که تعیین تکلیف مدیریتی برای مسجد سید ضروری است و در صورت ادامه این وضعیت، تخریب این اثر تاریخی جرم‌انگاری خواهد شد. وی هشدار داده بود که دستگاه‌های متولی باید پاسخگوی شرایط موجود باشند و در غیر این صورت، دستگاه قضایی ورود خواهد کرد.

نتیجه‌گیری

مسجد سید اصفهان، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی دوره قاجار، در شرایط بحرانی قرار دارد و نیازمند توجه فوری است. آسیب‌های ناشی از فرونشست زمین، کمبود اعتبارات و مشکلات مدیریتی از جمله چالش‌های اصلی این بنای تاریخی است که بدون همکاری نهادهای متولی و تخصیص بودجه کافی، ممکن است به تخریب جبران‌ناپذیر آن منجر شود.