جهانگردان و خاورشناسانی همچون ژاک دمرگان فرانسوی (۱۸۹۰ میلادی)، اسکارمان آلمانی (۱۹۱۵ میلادی) و جیمز ریچ انگلیسی (۱۸۲۰ میلادی) در سفرهای خود به مناطق غرب ایران، گزارش‌هایی از شدت سرما و گرمای این نواحی ارائه کرده‌اند. این شرایط سخت تا حدود ۴۰ یا ۵۰ سال پیش نیز ادامه داشت.

در آن زمان، سرمای شدید و یخبندان گاه زندگی مردم در شهرها و روستاها را فلج می‌کرد. حیوانات و چارپایانی که سرپناه نداشتند، یک‌شبه از سرما تلف می‌شدند و هزاران پرنده مهاجر نیز در کولاک و یخبندان گرفتار شده و از بین می‌رفتند. نمونه‌ای از این وقایع در سال ۱۳۱۴ شمسی در کردستان مکری رخ داد.
شدت سرما به حدی بود که صبحگاهان، شیشه‌های پنجره خانه‌ها یکپارچه یخ می‌زد. ضخامت این یخ‌ها گاه به ۳ تا ۵ میلی‌متر می‌رسید، به‌گونه‌ای که ساکنان خانه قادر به دیدن اشیای بیرون از پنجره نبودند. برف و یخ، کوچه‌ها و خیابان‌ها را می‌پوشاند و این لایه‌های یخ تا اوایل بهار آب نمی‌شدند. مردم هنگام عبور از کوچه‌های یخ‌زده بارها زمین می‌خوردند و شکستگی دست یا پا شایع بود، به‌طوری‌که روند بهبودی آن‌ها مدت‌ها طول می‌کشید.
ارتفاع برف در برخی سال‌ها به اندازه‌ای بود که تا لبه بام‌ها می‌رسید. در چنین شرایطی، مردم هنگام عبور از کوچه‌های تنگ، هم‌سطح بام‌ها حرکت می‌کردند. زمانی که برف پشت بام‌ها به داخل کوچه ریخته می‌شد، این وضعیت بیشتر به چشم می‌آمد.

آخرین برف سنگین از این دست، در سال ۱۳۴۲ شمسی استان‌های غربی ایران را درگیر کرد و شرایطی مشابه را برای مردم به وجود آورد.

منبع: زمستان در فرهنگ مردم کُرد
✍️آقای هاشم سلیمی