کاروانسرای سنگی محمدآباد (دژ نظامی سلجوقیان )
این کاروانسرا یکی از بزرگترین و با شکوه ترین بناهای تاریخی قم است که ستونها، برجها و ایوانهای بلند و استوار آن، شکوه تخت جمشید را تداعی می کند . به لحاظ تاریخی وابسته به قرون پنجم و ششم  (اواخر دوره سلجوقی) بوده و کشف چند سکه مغولی از سده 7 و8 هجری نشان می دهد که تاریخ ساخت کاروانسرا مقدم بر دوره مغول است.کوره های ذوب فلز در حیاط این کاروانسرا کشف شده که کاربرد ضرابخانه و یا ساخت سلاح داشته است. بنابراین، کاربرد این بنا دو منظوره بوده، یعنی در زمان صلح به عنوان کاروانسرا و در زمان جنگ، دژ نظامی بوده است. به لحاظ جغرافیایی، این بنا در مسیرکاروانی  جاده بزرگ خراسان، در امتداد جنوب غربی ایران بطرف شمال شرقی ایران قرار داشته ، که تا سال 1883 میلادی یعنی دوره قاجار نیز مورد استفاده بوده است. 
به لحاظ دسترسی، در فاصله 50 کیلومتری شمال شرقی قم ،انتهای جاده کوه سفید (فلکه هفتاد و دوتن) بطرف قمرود و در حاشیه روستای کاج و محمد آباد  قرار گرفته است . از مسیر اتوبان قم - گرمسار در حدود کیلومتر 25 از زیر گذر پل کاج وارد جاده قدیم و با عبور کمتر از یک کیلومتر، وارد روستای کاج و محمد اباد می شوید.  بنای این کاروانسرا، به صورت یک چهار ضلعی به ابعاد 97 در 94  با پلانی چهار ایوانی و دیوارهای بلند و پهن به ضخامت دو تا سه متر با هفت برج دیده بانی به بلندی 10 تا 14 متر از سطح زمین در گوشه ها و وسط اضلاع، شکل هندسی کاملا منظمی دارد. صحن بزرگ در وسط ، دراطراف چهار ضلع، ایوانهای کنگره دار به راهروهایی منتهی می شود که اتاقها به تعداد 31 اتاق با ابعاد مختلف در اطراف این راهروها بنا شده اند . یک تالار بزرگ در یکی از اضلاع این مربع قرار دارد که بایستی محل تجمع یا جایگاه ویژه بوده باشد. سقف تمامی اتاقها، تالار و راهروها از سنگ بصورت ضربی و قوسی(گهواره ای) ساخته شده که غالبا فرو ریخته و فقط در برخی از قسمتها بصورت نیمه افراشته هنوز خود نمایی می کند .در فاصله بین اتاقها، تقریبا وسط هر ضلع مربع پلان و در گوشه ها، راهروهای تنگ و باریکی وجود دارد که به زیر برجهای هفتگانه در اطراف حصار بلند ختم می شود  .مصالح ساختمانی تمام سنگی ( لاشه سنگ به ابعاد موزاییک  بین 20 تا 30 سانتیمتری ) و ملاط آن گل، آهک و گچ زبر است (در ملاط بکار رفته خاکستر و خرده ذغال هم جلب توجه می کند)  
این بنا در9 آبان سال 1377 با شماره 2138 در فهرست اثار ملی ایران ثبت شده است . آثار بازسازی و ساخت دیوار های حائل، نشانگر اقدام برای حفظ این اثر باستانی است . موقعیت این اثر برای جذب گردشگر بویژه  تورهای دانشجویی و دانش آموزی مناسب است که نیازمند توجه و برنامه ریزی دارد .