ساختارتشکیلاتى حرم امام حسین (ع)
مجله فرهنگ زیارت مهرماه سال 1389 شماره هفت
آستان مقدس امام حسین (ع) در حال حاضر از تقسیمات ادارى زیر تشکیل شده است:
بخش امور ادارى
این بخش مسئول پى‌گیرى امور مربوط به کارمندان، مسئولین و اجراى دستورات ادارى است. بخش‌هاى هنرى از زیرمجموعه‌هاى آن شمرده مى‌شود؛ چرا که انجام برخى از امور ادارى، بر عهده این بخش‌ها مى‌باشد که از جمله آنها مى‌توان کارگاه چاپ در «سکرین» و بخش طراحى و چاپ را نام برد که مسئولیت چاپ و کپى‌بردارى
سیاه‌وسفید و رنگى و کلیه امور چاپى از جمله: کارت‌هاى شناسایى، شناسنامه‌ها، کارت‌هاى دعوت، مدارک و غیره را بر عهده دارد.
بخش انتظامات
مسئولیت حفظ نظم و امنیت، ورود و خروج زائران به حرم و زیارتگاه‌هاى اطراف حرم، حفاظت از منطقه بین‌الحرمین و مناطق اطراف حرم، جلوگیرى از انجام اعمالى که با شئونات حرم منافات دارد و حفاظت از امکانات موجود در این مناطق، از وظایف این بخش مى‌باشد که با کمک دستگاه‌هاى مخصوصى صورت مى‌پذیرد.
انجام این وظایف از زمان تأسیس این بخش، آغاز شده و تاکنون نیز ادامه دارد. همچنین در زمانى که دولت بعثى عراق تضعیف شد و نیز زمانى که به طور کامل از بین رفت، این بخش به انجام فعالیت‌هاى خود مشغول بوده است.
بخش فنى و مهندسى
طراحى، نقشه‌کشى، انجام ساخت‌وسازها و برق‌رسانى کلیه پروژه‌هاى بزرگ، متوسط و کوچک خدماتى ارائه شده به زائران، نظارت بر وجوه اهدا شده توسط زائران که در پروژه‌هاى خدماتى مصرف مى‌شود، توسعه، بازسازى و نگه‌دارى از کلیه امکانات حرم و زیارتگاه‌هاى مربوط به حرم، از جمله وظایف بخش فنى و مهندسى مى‌باشد. این بخش مى‌کوشد تا شعار خودکفایى را با کمک پرسنل خود محقق سازد تا بتواند با صرفه‌جویى در اموال عتبات، خدمات آن‌را توسعه دهد.
واحد تبلیغات
انتشار علوم اهل بیت (ع) مخصوصا شناساندن قیام امام حسین (ع) ، معرفى حرم آن امام و شخصیت ایشان، اطلاع‌رسانى به مردم درباره فعالیت‌هاى حرم حسینى، زنده نگه داشتن رویدادهاى مذهبى و تعظیم شعائر اسلامى، بر عهده این بخش مى‌باشد که به همین منظور اقدامات زیر را انجام داده است:
١. راه اندازى شبکه ماهواره اى «کربلا» در اول رمضان ١۴٣٠
٢. راه اندازى و اداره چند سایت فعال از جمله العتبه الحسینیه المقدسه « imamh ussain. org »
٣. راه اندازه سایت کتابخانه حرم امام حسین (ع)
۴. انتشار هفته‌نامه فرهنگى «الأحرار» به همراه چهار ضمیمه که به صورت ماهانه به چاپ مى‌رسد. (عقیدتى، فرهنگى، سیاسى و اجتماعى) .
۵. انتشار ماهنامه «زینبیه» که با موضوع زنان و خانواده مسلمان به چاپ مى‌رسد.
۶. انتشار یک سالنامه که به معرفى قسمت‌هاى مختلف آستان مقدس امام حسین (ع) اختصاص دارد.
٧. انتشار بروشورهاى «دلیل الزائر» (راهنماى زائران) به چندین زبان.
٨. انتشار گاهنامه «دستاوردهاى مهندسى آستان مقدس امام حسین (ع)» که پس از پایان هر دوره از پروژه‌ها چاپ مى‌شود.
٩. انتشار و توزیع بسیارى از کتب و جزوه‌هاى رنگى و سیاه و سفید در مناسبت‌هاى گوناگونى که با حضور میلیونى زائران صورت مى‌پذیرد.
١٠. راه‌اندازى دو شبکه رادیویى «آستان مقدس امام حسین (ع)» و «رادیو قرآن» .
١١. تولید صدها فیلم از رویدادهاى مذهبى و فرهنگى در حرم مطهر و نیز به تصویر کشیدن انجام مراحل تکمیل پروژه‌ها به منظور مستند کردن آنها و توزیع آنها بین زائران و رسانه‌ها به صورت لوح‌هاى فشرده.
١٢. پخش اذان در حرم امام حسین و حضرت ابوالفضل (ع) و ده‌ها مسجد دیگر شهر به صورت همزمان.
١٣. ایجاد هماهنگى در پخش صداى قرآن، اذان، دعاهاى روزانه و سایر ادعیه در صحن حرم.
١۴. برگزارى جشن‌هاى میلاد و مجالس عزادارى معصومین: و برخى از فرزندان آنها به سبکى نوین.
١۵. نوشتن پلاکاردها و ترسیم حاشیه‌هاى متناسب براى آن، صحافى کتاب‌ها و منظم‌سازى آنها در داخل حرم.
١۶. توزیع محصولات سایر شعبه‌هاى واحد تبلیغات در بین زائران استان‌هاى عراق و حتى در بین زائران سایر کشورها.
١٧. تنظیم روابط کارى با سایر مؤسسات تبلیغاتى در عراق و جهان.
١٨. نظارت بر کار ماهواره‌ها و سایر وسایل ارتباطى داخل آستان مقدس.
امور فکرى - فرهنگى
این قسمت متولى امور فرهنگى در آستان مقدس مى‌باشد. کتابخانه، گنجینه کتب خطى، کتابخانه الکترونیک، واحد جست‌وجو در سایت‌هاى اینترنتى براى محققان، واحد پشتیبانى محتوایى از سایت رسمى کتابخانه در شبکه جهانى (اینترنت) از زیرمجموعه‌هاى این بخش است. برخى از فعالیت‌هاى این بخش عبارتند از:
١. تألیف کتب، مقالات و پژوهش‌ها.
٢. حمایت از مقالات ارائه شده توسط شهروندان و چاپ مقالات برتر، با هزینه آستان مقدس.
٣. تجدید چاپ کتاب‌ها و چاپ نسخه‌هاى خطى که توسط متخصصین تهیه شده است.
۴. سازماندهى فعالیت‌هاى فرهنگى آستانه و نیز سازماندهى کنفرانس‌ها و سمینارهاى فرهنگى.
۵. مدیریت مؤسسه آموزش خطابه که براى اولین بار در عراق و در جهان تأسیس شده تا با تکیه بر مبانى علمى، پس از شش سال تحصیل در زمینه خطابه، فارغ التحصیلانى برجسته داشته باشد.
بخش امور مذهبى
برگزارى سخنرانى‌هایى با موضوعات اخلاقى، فقهى و عقیدتى براى زائران و کارمندان، پاسخ‌گویى به سؤالات شرعى زائران، حل و فصل اختلافات اجتماعى بنابر ضوابط شرع، اجراى عقود و ایقاعات شرعى و تبلیغ اسلام به شکل اساسى در مناطقى که در اولویت مى‌باشند و از فقر فرهنگى رنج مى‌برند، از مسئولیت‌هاى این بخش مى‌باشد.
بخش ارتباطات بى‌سیم و باسیم
برخى از وظایفى که بر عهده این بخش است عبارتند از:
١. مدیریت مرکز تلفن که احداث آن توسط آستانه، براى آسان شدن تبادل اطلاعات بین ادارات و واحدهاى سازمانى و مراکز بازرسى صورت گرفت.
٢. مدیریت تجهیزات ارتباطات بى‌سیم که همانند سایر بخش‌ها تازه تأسیس است، براى کنترل سریع اوضاع در شرایط امنیتى اضطرارى و همچنین تبادل اطلاعات بین پرسنل کلیه قسمت‌ها، در زمانى که در محل کار خود حضور ندارند.
٣. توسعه و نگه‌دارى امکانات و ساخت برخى از دستگاه‌هاى ضرورى و مورد نیاز آستانه، با هزینه‌اى بسیار پایین‌تر از نمونه‌هاى خارجى ولى با همان کیفیت.
امور مالى
سازماندهى و تنظیم فاکتورها و حساب‌ها بنابر سیستم حسابدارى یکپارچه و از طریق ارائه مستندات مربوط به میزان موجودى نقدى و غیر نقدى و وجوهات خرج شده، ثبت و گزارش حساب‌ها در دفاتر به صورت روزانه و به شکل دستى و مکانیزه، بر اساس اصول حسابدارى، ارائه میزان موجودى به دبیرخانه کل، بنابر قوانین حسابرسى و نیز ارائه گزارش‌هاى شفاف مالى بر حسب نیاز، مشارکت در تهیه برآورد بودجه سالانه و بودجه هر دوره، پرداخت حقوق کارمندان و سایر پرداخت‌ها، از وظایف این بخش مى‌باشد.
همچنین امور انبارها که شامل تعداد زیادى از انبارهاى بزرگ مى‌شود و حاوى اجناس گوناگون مى‌باشد، از زیرمجموعه‌هاى این بخش به شمار مى‌رود.
حسابرسى و نظارت داخلى
مسئولیت این بخش در امور زیر خلاصه مى‌شود: نظارت و بازرسى کلیه امور مالى نقدى و غیر نقدى، بنابر قوانین داخلى آستان مقدس، کنترل فورى و ناگهانى امور مالى صندوق‌داران و انبارها (نقدى و غیر نقدى) بعد از درخواست دبیرکل یا کسى که جانشین او باشد، آماده‌سازى و مشارکت عملى در تهیه لیست موجودى انبارها و باقى‌مانده اموال و ارائه نظر در این‌باره به صورتى که همگام و سازگار با احکام شرعى و قوانین داخلى آستان باشد، کنترل و رسیدگى به مفاسد ادارى درباره ارزیابى بودجه برنامه‌ریزى شده و نظارت و جلوگیرى از هدر رفتن اموال آستان و مطلع کردن هیئت مدیره از تخلفات، بدون این‌که مستقیما وارد عمل شود.
بخش هدایا، نذورات و موقوفات
برخى از فعالیت‌هاى این قسمت عبارت است از:
١. دریافت هدایا، نذورات و موقوفات نقدى و غیر نقدى زائران و ارائه رسید و دسته‌بندى آنها با استفاده از برنامه‌هاى کامپیوترى.
٢. بازگرداندن اشیاى گمشده به صاحبان آنها، پس از تحقیق و اطمینان از صحت مشخصاتشان.
٣. توزیع بسته‌هاى تبرک در میان زائران، مثل: بسته گردوغبار قبر مطهر، گنبد و فرش‌ها و نیز پارچه‌هاى بالاى ضریح.
۴. کمک به برخى از خانواده‌هاى نیازمند، از محل وجوهى که به این بخش اختصاص داده شده است.
اداره امور خدمات بیرونى آستانه
برخى از امورى که بر عهده این بخش است، به شرح زیر مى‌باشد:
١. نگه‌دارى کفش زائران در کفشدارى‌هایى که در اطراف حرم وجود دارد.
٢. نظافت پیاده‌روهاى اطراف حرم.
٣. مدیریت شش مجتمع بهداشتى زنانه و مردانه اطراف حرم امام حسین و حضرت ابوالفضل: که شامل صدها واحد بهداشتى حمام و دستشویى مى‌باشد، براى ارائه خدمت به زائران.
۴. نگه‌دارى از مجتمع‌هاى بهداشتى سیار ویژه ایام زیارت‌هاى مخصوص که به وسیله ماشین‌ها حمل‌ونقل مى‌شود. این سرویس‌هاى سیار به سبب نیاز به آنها، هنوز هم در حال افزایش است تا محدوده وسیع‌ترى از شهر را تحت پوشش خدمات خود قرار دهد.
۵. کشت و مراقبت از درختچه‌ها، گل‌ها، حوض‌هاى آب و فواره‌هایى که در ورودى‌هاى آستانه قرار دارد. همچنین نگه‌دارى از گلدان‌هایى که در ایوان‌ها و سایر بخش‌ها قرار دارد.
اداره امور خدمات درونى آستانه
نظافت آستانه به صورت دستى و مکانیزه، پهن کردن روزانه ده‌ها تخته فرش در صحن‌ها، پیش و پس از انجام هر نماز و در مواقعى که صحن‌ها شاهد حضور میلیونى زائران حسینى هستند. همچنین جابه‌جایى وسایل مورد نیاز بخش‌هاى مختلف در هنگام بارش باران، از وظایف این بخش مى‌باشد.
تعدادى از خادمان که «سادة الخدم» نامیده مى‌شوند، از زیرمجموعه‌هاى این بخش هستند و عهده‌دار خواندن زیارتنامه و نماز بر جنازه مؤمنان، در داخل حرم مى‌باشند و همچنین در نظافت حرم و پهن کردن فرش‌ها کمک مى‌کنند.
تعمیر و نگه‌دارى از بخش‌هاى داخلى حرم در مواقع اضطرارى، فراهم آوردن مواد چوبى یا فلزى براى پشتیبانى از کارگاه‌ها و کارگاه خیاطى، بنا کردن سقف‌هاى موقت صحن در موعد مقرر (پرده‌ها و سیم‌هاى آهنى بالا برنده آنها) ، دوختن پرده مورد نیاز بخش‌هاى مختلف آستانه، باز کردن لوله‌هاى فاضلاب و کلیه امورى که نیاز به خدمت‌رسانى فورى در داخل آستان مقدس داشته باشد، از دیگر وظایف این بخش مى‌باشد.
بخش مهمان‌سرا
تأمین غذاى کارکنان در مناسبات مختلف، با دریافت هزینه نمادین و به صورت رایگان، از وظایف این بخش مى‌باشد. همچنین تهیه روزانه غذاى رایگان براى زائران (عراقى و غیرعراقى) به ویژه در شب‌هاى جمعه و مناسبت‌هایى که حضور میلیونى زائران را موجب مى‌شود، به هزاران وعده مى‌رسد.
بخش امور حقوقى
پى‌گیرى رابطه حقوقى آستان مقدس با بخش‌هاى دیگر، بررسى شکایات شهروندان و پرسنل و اجراى احکام شرعى و اسلامى که از سوى تولیت آستان مقدس تعیین مى‌شود (در صورتى که یکى از کارمندان حرم مقصر شناخته شود) ، از جمله وظایفى است که بر عهده این بخش نهاده شده. همچنین پى‌گیرى املاک وقفى آستان براى بازگرداندن آنها. (زیرا در زمان رژیم گذشته، بسیارى از این املاک از دست رفت) .
بخش روابط عمومى
گسترش محورهاى گفت‌وگو و انجام هماهنگى با دیگر مؤسسات، وزارتخانه‌ها و ادارات دولتى، براى تسهیل در تحقق اهداف و رسالت آستان، با برگزارى جلسات، گسترش روابط با مردم مؤمن و مشتاق سایر شهرها، با هدف آسان شدن گرفتن اموال آستان که در بیرون شهر قرار دارد، از وظایف این بخش مى‌باشد.
بخش حفاظت از منطقه بین‌الحرمین
گستره مأموریت این بخش، منطقه بین‌الحرمین و خیابان‌هاى اطراف آن مى‌باشد. تأمین نظم و امنیت، نظارت بر خدمات مهندسى و خدمات نظافتى، توجه به فضاهاى سبز و تلاش براى گسترش آنها، بازگرداندن افراد گمشده نزد بستگانشان با کمک بخش گمشدگان، نظارت و بازرسى هتل‌هاى اطراف عتبات عالیات و پى‌گیرى موارد مشکوک در آنها و منطقه بین‌الحرمین و مدیریت کلیه ورودى‌ها براى جلوگیرى از نقض هرگونه مسائل امنیتى، از مهم‌ترین مسئولیت‌هاى این بخش مى‌باشد.
بخش خیمه‌گاه امام حسین (ع)
بخش گردشگرى مذهبى
مدرسه علمیه امام حسین (ع)
امور این مدرسه از لحاظ ادارى به دفتر اعلم مراجع دینى در شهر نجف اشرف مربوط مى‌شود؛ اما کارهاى ساخت‌وساز ساختمان آن توسط آستانه صورت پذیرفت. در این مدرسه صدها طلبه علوم دینى در دو بخش مقدمات و سطح، مشغول تحصیل دروس فقه، اصول، اخلاق، تفسیر، منطق، زبان و ادبیات عرب و دیگر علوم اسلامى مى‌باشند. مدیریت این مدرسه امیدوار است که پس از اتمام ساخت‌وساز سالن‌هاى بزرگ، برنامه‌هاى آموزشى را تا مراحل دروس خارج فقه ارتقا بخشد و به همین منظور قصد دارد اساتیدى شایسته را به کار گیرد. مدرسه داراى بخش‌هاى مختلفى مى‌باشد و بسیارى از مدارس در شهرهاى متعدد عراق با آن در ارتباط هستند.
گروه پزشکى
از دو بخش پزشکان و پرستاران تشکیل شده که وظیفه آنها درمان رایگان روزانه نزدیک به ١٠٠٠ بیمار از طریق انجام کمک‌هاى اولیه است. علاوه بر اینها روزانه حدود ٢٠٠ مورد تزریقات انجام مى‌شود که در شب‌هاى جمعه، آمار معاینات و تزریقات افزایش مى‌یابد. باید گفت که در صورت وجود موارد اورژانسى، بیمار را با آمبولانس آستان به بیمارستان عمومى امام حسین (ع) انتقال مى‌دهند.
در روزهایى که حرم با حضور میلیونى زائران مواجه مى‌شود، تیم پزشکى به یک درمانگاه موقت تبدیل و کار درمان حدود نیم‌میلیون زائر را انجام مى‌دهد. البته تدابیرى اندیشیده شده که این تیم پزشکى به یک درمانگاه جامع و کامل و داراى کلیه امکانات پزشکى و آزمایشگاهى تبدیل شود.
نظر شما