در مسجد نبوی ستون هایی است که هر یک نامی خاص دارد. هشت ستون از زمان پیامبر ص هنوز باقی است که با رنگ سفید مشخص شده اند، که مهم ترین آنها عبارتند از:

ستون مخلقه: این ستون برجایی نهاده شده که تنه درخت خرمایی که پیامبرص هنگام ایراد خطبه بر آن تکیه کرد، در آنجا بوده است و پس از آن که برای آن حضرت منبری ساختند، از آن ستون ناله ای برخاست و به همین دلیل به آن ستون«حنانه»نیز می گفتند.

ستون توبه: آن را ستون ابولبابه نیز می نامند. پس از شکست بنوقریظه، ابولبابه به خاطر گناهی که مرتکب شد، مورد بی توجهی پیامبرص و یاران آن حضرت قرار گرفت و سرانجام خود را به ستون مسجد بست تا آن که آیه ای در پذیرفته شدن توبه او به رسول خدا (ص) نازل گردید.

ستون محرس: در کنار این ستون، علی ع می ایستاد و از رسول خدا محافظت می کرد. این ستون را به استوانه علی ع نیز می شناسند؛ زیرا جایگاه نماز آن حضرت بوده است.

ستون وفود: در کنار این ستون رسول الله ص با سران قبائل و هیات های نمایندگی و سیاسی دیدار کرده و آنان را به حضور می پذیرفتند.

ستون سریر: رسول خدا ص در کنار این ستون تختی از شاخه های خرما می گذاشت و شب بر روی آن استراحت می کرد.

زمانی که مسجدالنبی ساخته شد، سه در برای ورود و خروج مردم ساختند. برخی از اصحاب نیز در حاشیه مسجد خانه ساخته، دری به درون مسجد باز کردند. در سال سوم هجرت، قبل از غزوه احد، به دستور پیامبرص همه درهای خانه ها، بجز در خانه علی ع به مسجد بسته شد. تعداد درهای مسجد در امتداد زمان تغییراتی یافته است. مشهورترین آنها عبارتند از: باب الرحمه، باب جبرئیل، باب سلام، باب النساء. با توسعه های اخیر، مسجدالنبی هم اکنون هفت در دارد.
مسجدالنبی 27 صحن دارد 1 که دو صحن آن دارای 12 چادر است که ارتفاع آنها 14متر و هر چادر 10تن وزن دارد و 90 ثانیه طول می کشد که چادرها باز و بسته شوند؛ با 6ستون که وزن هر ستون 10 تن است. گنجایش پارکینگ مسجدالنبی 4444 دستگاه ماشین است و تعداد ستون های مسجد 2104 ستون است. گنجایش مسجدالنبی هم اکنون بالغ بر 700 هزار نفر، و ظرفیت پشت بام آن افزون بر 90 هزار نفر است.
ساعت 10 شب در بین الحرمین دعای کمیل برگزار شد. حضور زائران ایرانی در این دعا و وجود هزاران پلیس سعودی در صحنه، نمایشی از قدرت شیعه در آن بلاد بود. صبح زود طبق معمول عازم حرم شدیم. چون فرصت زیادی نبود، به بقیع رفتیم و پس از پایان نماز، برای صرف صبحانه و برنامه ریزی برای زیارت دوره، عازم هتل شدیم. مکانهایی که امروز رفتیم، عبارت بودند از مسجد قبا 2، مسجد قبلتین 3، احد 4 و مساجد سبع. مساجد سبع در واقع همان محل وقوع جنگ احزاب و یا خندق است. مساجد هفت گانه ای که با نام مسجد علی ع، فاطمه س، فتح و... در آنجا بود، توسط سعودی ها در طرح جدیدشان در یک مسجد بزرگ در حال طراحی و بازسازی هستند.

پانوشت ها
1- برای مطالعه بیشتر، ر ک ب: تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ناجی محمدحسن عبدالقادر الانصاری، ترجمه عبدالحمید آیتی (تهران: نشر مشعر، 1378)
2- قبا دهکده ای بوده در 2 میلی مدینه که مقارن هجرت پیامبرص به این شهر، طایفه بنی عمروبن عوف در آن سکونت داشتند. پیامبر ص پس از ورود به مدینه با کمک اصحاب و یارانش اولین مسجد را که به قبا معروف شد، در همین مکان ساختند. آیه «لمسجد اسس علی التقوی» درباره همین مسجد نازل شده است.
3- این مسجد در فاصله 3. 5 کیلومتری مسجدالنبی در شمال غربی مدینه قرار دارد و در ماه شعبان، سال دوم از هجرت، هنگامی که پیغمبرص نماز ظهر را می خواندند، آیه «فلنولینک قبله ترضاها» نازل شد و آن حضرت برای نماز روی خود را از بیت المقدس به طرف کعبه برگرداندند. در این مسجد به یادبود این تغییر، دو محراب به سوی قبله نخستین و قبله دوم ساخته بودند که در نوسازی اخیر آنها را برداشته اند.
4- احد، نام مجموعه ای از کوه های بزرگ و کوچک در شمال مدینه که حدود 6 هزار متر طول دارد. در این منطقه مسلمانان با کفار جنگیدند که متاسفانه امروزه به علت گسترش شهر، دشتی که می توانست بسیاری از اسناد تاریخی مربوط به تاریخ مدینه و تجاوز قریشیان به مدینه را نشان دهد، به مرور زمان در لابه لای ساختمان ها به فراموشی سپرده شده است.

منبع: / سایت خبری / جام جم آن لاین ۱۳۸۵/۰۹/۲۳
نویسنده : علی دارابی