اگرچه ممکن است واژگانی همچون جنگ نرم،قدرت نرم و تهدیدنرم به تازگی درادبیات سیاسی ظهور پیداکرده باشند،اما محتوا ومفاهیم انها مقوله جدیدی در دنیای واقعیات سیاسی نیست. بانگاهی اجمالی به تاریخ شاهد جنگ نرم وفتنه انگیزی های لشکریان باطل علیه سپاهیان حق در دوره های مختلف ان می باشیم.روندی که دارای شدت وضعف بوده است؛از انجایی که فرایند جنگ نرم تدریجی و ارام می باشد،در برهه هایی شدت گرفته و درمقاطعی دیگر به روند زیرپوستی خود ادامه داده است.
انچه در بررسی های اخیر مفهوم جنگ نرم وفتنه مشهود است، عدم ارتباط دهی شفاف و صریح میان این دو، در نوشتارهای گوناگون می باشد. هدف این نوشتار نگاه به فتنه به عنوان روش عملیاتی جنگ نرم ، ونه معادل ان خواهدبود. بررسی ارتباط این دو مفهوم مستلزم توضیح و تعریف هرکدام از انها درابتدای امر، وتوصیف ارتباط انها در نهایت است.

- جنگ نرم
جنگ نرم که از قدرت نرم نشات میگیرد، مدیریت حب و بغض انسان ها برای تاثیرگذاری برذهنها وقلبهای انها می باشد؛ تا از این طریق سربازان پیاده نظام خود را در راستای رسیدن به اهداف مورد نظر صاحبان قدرت نرم به دست اورد.جنگ نرم طی فرایندی ارام ،تدریجی وغیرملموس برفرهنگ،باورها وارزشها حمله می بردتا با بحران سازی وتردیدسازی درمبانی وپایه های یک نظام سیاسی به مشروعیت زدایی ازکل موجودیت ان برسد. ازاین روست که میبینیم قدرت نرم چنان که ژوزف نای بدان می پردازد،برمبنای"اقناع"نمی باشد."اقناع"فرایندی است که با درک استدلال های عقلانی حاصل می شود؛ حال انکه حوزه حب وبغض کاری به استدلال وبراهین عقلی نداشته، بافتنه انگیزی در صدد فریفتن قلب ها و ذهن هاست. بنابراین قدرت نرم برمبنای "اغوا"[1]و نه"اقناع"جلومی رود ولازمه مقابله با ان"ارشاد"[2]دربستر ولایت پذیری است؛ فرایندی که به بصیرت متنهی می شود.

- فتنه
فتنه ترفندی سیاسی اجتماعی است که ازامیزش حق وباطل درهم،برای اغفال وفریب مردم«اغوا» کاربرد می یابد. درواقع باطل با لباس حق جلوه می کند وحق با لباس باطل مطرود میگردد. فتنه درابتدا به صورت نامشهود شکل میگیردودر مراحل بعداشکار وعریان میگردد «فتنه از رهگذرهای ناپیدا اشکار گرددوبه زشتی گراید. اغازش چون دوران جوانی قشنگ و زیبا واثارش چون اثار باقی مانده برسنگهای سخت زشت ودیرپاست»[3]ودر این فضای غبارالوده تشخیص حق از باطل فقط از عهده کسانی برمی اید،که باعینک بصیرت در این فضا قدم بگذارند. امیرالمومنین «ع» میفرمایند:" همانا اغاز پدید امدن فتنه ها،هواپرستی و بدعت گذاری در احکام اسمانی است.[4] "هواپرستی «مقام،منصب،پول،جاه وقدرت پرستی» ونه خداپرستی پاشنه اشیلی برای پیوستن به جبهه فتنه می باشد. فتنه بسیاری از طعمه های خود را از این مجرا صیدمیکند.راه مقابله باان بصیرت وتقویت بنیه ایمانی است.فتنه از سستی ایمان استفاده کرده وتیرخود را ازاین کمان پرتاب میکند. گروهی دیگر،باتفاسیربه رای وتحریف های مختلفی که از احکام الهی انجام می دهند تازمینه اختلاط حق وباطل را فراهم اورند،بخش دیگر سپاه فتنه را تشکیل میدهند.
فتنه با نفاق عجین شده است؛ وگروه فتنه گر در مرحله ای،دیگرنقاب ازچهره برداشته وماهیت باطل خود را عریان میکند. بنابرفرموده امام علی«ع» :"فتنه که می اید چندچیز به دنبال ان می اید: تردید ، اختلاف ، بی ثباتی در ایمان و گم کردن دوست و دشمن " اولین محصول فتنه ایجاد تردید در دلهای انسان هاست.انگاه که باطل باظاهرحق عرضه میشودو حق در ظاهرباطل،بذر شک وشبهه نسبت به مبانی حق وپایه های اعتقادی برحق بودن ان در همه جاپاشیده می شودو این مقدمه ای است برای بی ثباتی درایمان سطحی نگران که برخلاف فرموده امام علی«ع» ،نه اینکه اهل حق رابرمعیارحق بشناسند،که عکس ان عمل میکنند وحق رابرمعیار افراد متظاهر به ان میسنجند،تابیقوله را با راه اشتباه گرفته ،دوست ودشمن را گم کنند.

- جنگ نرم بستری است که برای رسیدن به اهداف خود روشی به نام فتنه را به کار می برد.همانطور که اشاره شد جنگ نرم بر مبنای اغوا جلو می رود ؛وامروزه فرایند اغواگری با تاکتیک فتنه ازسوی ابزارهایی چون:فضای سایبر،اینترنت ،شبکه های مختلف ماهواره ای،سینما،تئاتر وبازی های رایانه ای انجام می شود.این درحالی است که درمقاطع گذشته تاریخ به دلیل عواملی چون نبود ضرورت های دهکده جهانی ،عدم وجودپیچیدگی های سبک نوین زندگی-همان ضرورتهایی که انفجاراطلاعات و ارتباطات رابرای زندگی امروزایجاب میکند-روش وابزار جنگ نرم یکی بوده ونیازی به تفکیک این دو مقوله«ابزار و روش»از هم وبه کارگیری ابزارهای پیچیده ومتعدد امروزی نبوده است.وبه بیانی دیگرفتنه همزمان دو نقش«ابزار و روش»را بازی می کرده است.
فتنه با در هم آمیزی حق وباطل وایجاد هیاهو بستر مناسب برای اغواگری را در راستای جنگ نرم فراهم میکند و بدین ترتیب ذهن ها اغوا شده و حب وبغض به جای بصیرت بر قلب ها فرمان می راند.

پی نوشت:
[1] قدتبین رشد من الغی(بقره،ایه 256)
[2] همان
[3] نهج البلاغه، خطبه 151
[4] همان، خطبه 50

منبع: / سایت خبری / سیاست ما ۱۳۹۰/۱/۳۰
نویسنده : فاخره عرب اسدی