قانون هدفمندسازی یارانه‌ها پس از ماه‌ها انتظار بالاخره به اجرا درآمد و براساس این قانون 50 درصد درآمد حاصل از هدفمندی یارانه‌ها برای حمایت از مردم، 30 درصد از آن نیز برای بخش تولید (صنعت و معدن، کشاورزی، صادرات و غیره ) و 20 درصد باقیمانده به دولت برای جبران افزایش هزینه‌ها اختصاص یافته است.
اما به گفته برخی کارشناسان سهم بخش کشاورزی از میزان یارانه‌ها ناچیز است. آنها بر این باورند که در صورتی که 20 درصد از سهم یارانه تولید به بخش صنعت اختصاص یابد و 10 درصد برای بخش کشاورزی جفای بزرگی در حق بخش کشاورزی است. به گفته آنها بخش کشاورزی نسبت به صنعت آسیب‌پذیر‌تر است و باید سهم بخش کشاورزی از هدفمندی یارانه‌ها بیشتر باشد.
به عقیده کارشناسان، بخش کشاورزی نیازمند سرمایه‌گذاری‌های فراوان در امور زیربنایی خود است چرا که به دلیل خرده‌پا بودن کشاورزان و خردبودن اراضی و عدم امکان اجرای مکانیزاسیون و پایین بودن بهره‌وری قیمت تمام شده بالاست و با افزایش قیمت حامل‌های انرژی باید این بخش مورد توجه بیشتری قرار بگیرد.
در سال‌های اخیر به دلیل عدم تزریق سرمایه کافی به بخش کشاورزی توان بالقوه تولید در حال کاهش است. عدم توسعه کافی شبکه‌های آبیاری و زهکشی، افزایش برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی و افزایش شوری آب و خاک منجر شده توان بالقوه تولید کاهش پیدا کند.

افزایش بهره‌وری نیازمند سرمایه‌گذاری
سیداحمد نظری، کارشناس مسائل زراعی و باغی بر این باور است: هر کالایی در هر جای دنیا باید قیمت عادلانه خودش را داشته باشد، در واقع قیمت کالا برای مبادله باید با احتساب قیمت تمام شده و سود تولیدکننده باشد.
وی می‌افزاید: این نکته قابل قبول است که در سال‌های گذشته حامل‌های انرژی با قیمت پایین مبادله می‌شد و شکی وجود ندارد که قیمت‌ها باید واقعی می‌شد اما لازم بود پیش از افزایش قیمت حامل‌های انرژی در این بخش زیرساخت‌های لازم برای افزایش بهره‌وری فراهم می‌شد.
این کارشناس می‌گوید: آنچه دولت بر آن تاکید دارد این است که بهره‌وری در هر بخش افزایش یابد و در پی آن هزینه‌های تولید کاهش یابد بنابراین اگر قرار باشد بهره‌وری پایین باشد و تولیدکنندگان بخواهند با افزایش قیمت محصول افزایش هزینه ناشی از هدفمندی یارانه‌ها را جبران کنند به نتیجه مورد نظر نخواهیم رسید.
نظری اظهار می‌دارد: در حال حاضر در بخش آب کشاورزی میزان بهره‌وری 35 درصد است یعنی 65 درصد آب هدر می‌رود بنابراین دولت اگر بخواهد قیمت تمام‌شده آب را از کشاورز بگیرد باید با توسعه سیستم‌های آبیاری تحت فشار بهره‌وری را افزایش دهد البته دولت در این بخش به شدت کار می‌کند اما تاکنون 10 درصد زمین‌های کشاورزی تحت این سیستم درآمده و 90 درصد به روش‌های سنتی آبیاری می‌شود.
وی می‌گوید: حدود 10، 12 سال پیش 10 محصول کشاورزی ما قابل رقابت بود اما امروز به دلیل از دست دادن منابع و بهره‌وری پایین و افزایش قیمت تمام شده قدرت رقابت خود را از دست داده‌ایم و اگر حرکتی نکنیم بازار زعفران، خرما و پسته را نیز از دست خواهیم داد.
وی می‌گوید: اگر بخواهیم مصارف بالای گازوئیل در تراکتورها و برق را در نظر بگیریم می‌بینیم که حاشیه سود اندکی برای کشاورزان می‌ماند و ممکن است کشاورزان برای پوشش هزینه‌های تولید به سمت افزایش قیمت‌ها روی بیاورند، بنابراین باید هر چه سریع‌تر زیرساخت‌های لازم فراهم آید و با افزایش بهره‌وری و عملکرد، هزینه تمام شده را کاهش و با افزایش کیفیت رقابت‌پذیری محصولات خود را افزایش دهیم. این کارشناس تاکید می‌کند که توجه به امور زیربنایی و تجهیز و نوسازی اراضی و مکانیزاسیون بخشی از کار است و در این زمینه مرکز تحقیقات باید به کشاورزان بذرها و روش‌هایی را که باعث افزایش عملکرد می‌شود را معرفی کند و ارائه نتایج تحقیقات نباید تنها در قالب مقالات ارائه شود بلکه در قالب کالا و در عمل کشاورزان را آموزش دهند.
نکته: باید هر چه سریع‌تر زیرساخت‌های لازم فراهم آید و با افزایش بهره‌وری و عملکرد هزینه تمام شده را کاهش و با افزایش کیفیت رقابت‌پذیری محصولات خود را افزایش دهیم
وی در پاسخ به این سوال که سهم بخش کشاورزی از هدفمندی یارانه‌ها چه میزان است و این رقم به چه نحو برای حمایت از بخش کشاورزی هزینه خواهد شد، می‌گوید: 6 هزار میلیارد تومان برای بخش کشاورزی اختصاص داده‌اند اما هنوز چگونگی مصرف آن برای این بخش مشخص نیست.

تقبل بخشی از هزینه‌های کشاورزان
از سوی دیگر وزیر جهاد کشاورزی بر این باور است که تولید محصولات کشاورزی امسال از اطمینان‌بخشی بالایی برخوردار است و بطور میانگین تولیدات بخش کشاورزی نسبت به سال قبل از افزایش 10 درصدی برخوردار است و این مساله می‌تواند به ‌مدیریت و تنظیم بازار کمک کند، در عین حال قرار است دولت بخشی از هزینه‌های کشاورزان را تقبل کند، مثل همه خانوارها، کشاورزان نیز یارانه نقدی دریافت خواهند کرد که این امر تا حدودی می‌تواند توان مالی کشاورزان را افزایش دهد.
خلیلیان در گفت‌وگویی اعلام می‌کند که برخی کشاورزان برای تامین حتی 200 تا 500 هزار تومان نقدینگی مجبور می‌شوند بخشی از دسترنج‌ یک ساله خود را پیش‌فروش کنند تا بتوانند بذر، کود و سم مورد نیاز خود را خریداری کنند، پس می‌بینید که وقتی این پول به حساب خانوارها واریز شود قاعدتا به خانواده‌های کشاورزان هم داده می‌شود که کمک می‌کند بخشی از نیازهای کشاورزان از این طریق تامین شود در نتیجه کشاورزان دغدغه تامین پول برق و گاز خانه خود را نخواهند داشت چون قبلا به حسابشان واریز شده، ضمن این‌که بسیاری از کشاورزان مصرف برق منازلشان زیر الگوی مصرف است که معمولا از معافیت برخوردار است پس افزایش خاصی برایشان متصور نیست.
وزیر کشاورزی با اشاره به بسته‌های حمایتی تدارک دیده شده برای بخش کشاورزی می‌گوید: مردم مطمئن باشند که دولت با کارهایی که انجام داده هدفمندی یارانه‌ها با کمترین تبعات در کشور اجرا خواهد شد. یکی از بسته‌های حمایتی کشاورزی، تغییر سامانه‌های مصرف انرژی در واحدهای تولیدی است که مصرف انرژی‌شان بالا است مثل مرغداری‌ها. تکنولوژی گرمایشی در برخی از این واحدها مربوط به 30 سال قبل است که طبیعی است گازوئیل زیادی مصرف کنند. مرغداری‌ها برای ادامه فعالیت خود نیاز به دمای معینی دارند و شما می‌بینید که در بسیاری از نقاط کشور آنها باید در بیشتر فصول از سیستم گرمایشی مرغداری‌ها بهره ببرند، به همین جهت برای بهینه‌کردن مصرف انرژی طرحی در برخی واحدهای مرغداری به‌ اجرا درآمده که این طرح تا بهینه‌کردن سامانه‌های مصرف انرژی در کل واحدها ادامه خواهد یافت.
وزیر کشاورزی با اشاره به خردبودن اراضی می‌گوید: برای حل این معضل باید چند اقدام اساسی صورت بگیرد، بخشی کارهای فنی است و بخش دیگر اقدامات قانونی و حقوقی است که خوشبختانه از 3 سال قبل قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی به تصویب رسید که کمک می‌کند وضعیت از این که هست بدتر نشود.

منبع: / روزنامه / جام جم ۱۳۸۹/۱۰/۱۱
نویسنده : سیما رادمنش