موضوع : پژوهش | مقاله

سپر موشکی آمریکا؛ سیستمی تهاجمی برای محاصره منطقه


با استقرار سیستم سپر موشکی آمریکا امکان کنترل تمام ترافیک هوایی نظامی و غیر نظامی کشورهای منطقه برای آمریکا وجود دارد و این کشور عملا ایران، روسیه و تمام خاورمیانه و کشورهای شبه قاره را محاصره خواهد کرد.
نیروهای مسلح آمریکا که پس از جنگ جهانی دوم فعالانه نقش اصلی را در هدایت سیاسی و نظامی دنیای غرب بر عهده گرفت، چندین راهبرد و دکترین نظامی برای مقابله با تهدید‌های گوناگون اتخاذ و اجرا کرده است.
شاید این دکترین‌های نظامی به ظاهر در چهارچوب‌های مختلفی از لحاظ راهبرد و تاکتیک قرار بگیرند، اما در یک اصل واحد با یکدیگر مشترکند و آن هم حفظ مرزهای ایالات متحده از هرگونه تهدید مستقیم نظامی و مقابله با منشا تهدید در خاک دشمن است.
حتی پیش از ظاهر شدن آمریکا به عنوان یک قدرت جهانی، این کشور در قرن نوزدهم بر اساس راهبردی موسوم به دکترین "مونروئه" تسلط کامل بر نیم کره غربی و جلوگیری از هرگونه تعرض کشورهای اروپایی به کشورهای آمریکای لاتین و اقیانوس آرام را به عنوان یک اصل در سیاست خارجی و نظامی گنجانده بود. البته موقعیت جغرافیایی آمریکا نیز به اجرایی شدن چنین راهبردی کمک فراوانی کرده است و عملا این کشور از زمان جنگ‌های انفصال هیچ گونه تجربه مستقیمی از جنگ و تهدید نظامی نداشته، با این حال گذشت زمان ثابت کرد که حتی جغرافیای به ظاهر دسترس ناپذیر این کشور نیز آسیب پذیر است.
داستان از آلمان شروع می‌شود
زمانی که اولین موشک بالستیک جهان موسوم به V-2 لندن را در اواخر جنگ جهانی دوم درهم کوبید، جهان با مفهوم جدیدی در عرصه نظامی به نام موشک بالستیک روبه رو شد. موشک V-2 ثمره تلاش عده‌ای از دانشمندان نازی به رهبری "ورنر فون براون" در منطقه پیه موند آلمان بود که چندین سال مداوم در حال تحقیق بر روی پرتابه‌های بالستیک بودند.
این تلاش‌ها در نهایت به ساخت اولین موشک بالستیک جهان با بردی در حدود شصت مایل انجامید. اما واقعیت اینجا بود که حتی این موشک نیز توانایی تغییر سرنوشت جنگ جهانی دوم را نداشت و در نهایت آلمان تسلیم نیروهای متفقین شد.
بلافاصله پس از پایان جنگ نیروهای اطلاعاتی آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق شروع به شکار دانشمندان موشکی و تصاحب تاسیسات تولید آن در خاک آلمان کردند که البته در این میان سهم آمریکایی‌ها بسیار بیشتر از روس‌ها بود.
این غنایم در نهایت می‌رفت تا پایه‌های قدرتمند‌ترین بازوی نظامی ابر قدرت‌های شرق و غرب را در طول جنگ سرد تشکیل دهد.
خاک آمریکا دیگر امن نیست
در سال 1957 (1336 ش) زمانی که اولین ماهواره جهان موسوم به "اسپوتنیک" از سوی روس و توسط یک فروند موشک بالستیک R-7 در مدار قرار گرفت، دنیا در بهت و البته شادمانی شروع عصر فضا قرار گرفت. اما برای استراتژیست‌های آمریکایی این موفقیت روس‌ها معنای دیگری می‌داد. اولین موشک بالستیک بین قاره‌ای دشمن به خوبی کار کرده بود و این یعنی دیگر خاک آمریکا امن نبود.
روس‌ها به راحتی می‌تواتنستند بمب‌های هسته‌ای خود را با کمی تغییر بر روی این موشک‌ها سوار و خاک ایالات متحده را مورد هدف قرار دهند، باید کاری انجام می‌شد.
برای هر گلوله‌ای باید سپری ساخت و برای موشک‌های بالستیک نیز باید یک سپر دفاع موشکی ساخت. اولین تحرک آمریکا برای ایجاد چنین سپری برنامه نایک -زئوس بود. در این راهبرد دفاعی انفجار یک کلاهک صد مگاتنی بر روی قطب شمال سبب انهدام کلاهک موشک‌هایی که خاک آمریکا را آماج خود قرار می‌دادند، می‌شد. با این حال مشکلات تکنیکی و همچنین عدم پیشرفت‌های لازم در سیستم‌های ردگیری و کنترل، سبب شد تا این برنامه در همان مراحل طرح و پیشنهاد باقی بماند.
سپر دفاع موشکی بعدی آمریکا به نام سانتینل در سال 1966 (1345 ش) از سوی رابرت مک نامارا وزیر دفاع دولت جانسون مطرح شد که از 25 سایت مجهز به موشک‌های هسته‌ای در اطراف شهرهای بزرگ ایالات متحده تشکیل می‌شد.
با وجود پیشرفت‌های فناورانه این طرح نیز از سوی افکار عمومی آمریکا به دلیل استقرار موشک‌های هسته‌ای در نزدیکی شهرها مورد انتقاد جدی قرار گرفت و به یک برنامه کوچک‌تر به نام "سیف گارد" که تنها از سایت‌های پرتاب موشک‌های قاره پیما مراقبت می‌کرد. البته این طرح نیز با امضای پیمان موشک ضد بالستیک موسوم به ABM برنامه سیف گارد در سال 1976 (1355 ش) لغو شد و تنها در سایت‌های موشک قاره پیمای مینوتمن در داکوتای شمالی استقرار پیدا کرد.
"جنگ ستارگان" اسباب بازی جدید ریگان برای جذب بودجه نظامی
با این حال این سکون مقطعی در برنامه ضد موشکی دولت مستعجل بود، چرا که در 23 مارس 1983 (1361ش) رونالد ریگان رئیس جمهور آمریکا در نطقی "ابتکار دفاع استراتژیک" یا IDS موسوم به جنگ ستارگان را اعلام کرد. این برنامه بلند پروازانه مبتنی بر استقرار ماهواره‌ها و توپ‌های لیزری در فضا برای انهدام موشک‌های بالستیک بر فراز خاک دشمن بود. گرچه از همان ابتدا غیرقابل اجرا بودن چنین برنامه‌ای روشن بود با این حال ده‌ها میلیارد دلار صرف تحقیقات گوناگون پیرامون این سیستم شد.
در مقابل روس‌ها نیز برنامه‌ای را برای استقرار توپ‌های فضایی صد مگاتنی موسوم به پولوس در فضا را آغاز کردند.
با این حال بار دیگر تخیل بر واقعیت پیروز شد و در نهایت هر دو برنامه شکست خوردند. توپ فضایی روس‌ها حتی به مدار زمین هم نرسید و خود اتحاد جماهیر شوروی در سال 1992 (1371 ش) از هم پاشید. برنامه SDI نیز در سال (1370 ش) 1991 به یک سیستم دفاع موشکی در برار ضربات محدود برای مقابله با موشک‌های کوتاه برد تقلیل پیدا کرد.
اما این هم تمام ماجرا نبود. پس از دوران فطرت کلینتون و فرا رسیدن عصر دکترین دفاع پیش دستانه جورج بوش بار یگر ماجراجویی‌های موشکی آمریکا در قالب برنامه دفاع ضد موشک بالستیک آغاز شد. این برنامه در حقیقت مولود گزارش کمیسیونی از نمایندگان کنگره آمریکا به ریاست دونالد رامسفلد در سال 1998 (1377 ش) بود که به ارزیابی دوباره تهدیدات موشک‌های بالتستیک می‌پرداخت.
رامسفلد پس از پیروزی جورج بوش که ریاست وزارت دفاع آمریکا را بر عهده گرفت، بار دیگر هدایت برنامه‌ای که خود درباره آن به رایزنی پرداخته بود را بر عهده گرفت.
ناتو راه جدیدی برای سپر دفاع موشکی آمریکا
قاعدتا باید غایی‌ترین هدف سپر دفاع موشکی برای آمریکا انهدام هر موشک مهاجم باشد، گرچه ریگان با برپایی برنامه جنگ ستارگان خود برای دستیابی به این هدف تلاش کرد، اما با این حال تکنولوژی دفاعی دنیا همچنان با چنین رویایی فاصله دارد و از سوی دیگر این کار از لحاظ تاکتیکی محتاج نصب سکوی پرتاب موشک در نزدیکی مرزهای دشمن است.
وسعت سرزمینی کشورهایی که با آمریکا توانایی رویارویی موشکی را دارند، اجازه رهگیری سریع و مقابله موثر با موشک‌های شلیک شده را نخواهد داشت.ایالات متحده نیز با این بهانه سرمایه‌گذاری وسیعی را بر انهدام موشک‌های بالستیک در مراحل میانی و پایانی آن انجام داده است.
سرتاسر خاک ایالات متحده با موشک‌های پدافندی PAC-3 و TAAD تحت پوشش قرار گرفته که تجهیزات رهگیری آن در آلاسکا و کالیفرنیا واقع شده است. از سوی دیگر پایگاه راداری آمریکا در بریتانیا، جزیره گرینلند، گوام و پایگاه‌های آمریکا در ژاپن عملا امکان هر گونه غافلگیری موشکی را از بین می‌برد.
با این حال امکان انهدام موشک‌های بالستیک بر فراز خاک خودی کاری خطرناک و به علت سرعت بالای این موشک که به بیش از 10 ماخ می‌رسد و همچنین استفاده از فریب دهنده و مواد کاهش دهنده سطح مقطع راداری از امکان موفقیت کمی برخوردار است.
از این رو سپر دفاعی موشکی آمریکا باید در مراحل میانی پرتاب نیز با هجوم موشک‌های بالستیک مقابله کند، از این رو جورج بوش پسر در چهارچوب معاهدات دوجانبه درصدد استقرار موشک‌ها و رادارهای رهگیر در خاک لهستان و چکسلواکی برآمد که این کار به دلیل مخالفت روسیه عملا در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما منتفی شد.
با این حال این طرح به شیوه دیگری و در چهارچوب ناتو و در کشورها عضو ناتو در حال انجام است.
هدف: تمام دنیا
در چینش جدید سپر دفاع موشکی رادارهای متحرک X باند به همراه سامانه راداری AEGIS در نزدیکی مناطق احتمالی پرتاب موشک مستقر شده و پس از اعلام خطر رادارهای فضا پایه پیش اخطار نسبت به رهگیری موشک مورد نظر اقدام کرده و موشک‌های رهگیر را به سمت موشک بالستیک که در حال پیمودن مسیر از پیش تعیین شده است، را راهنمایی می‌کند. این رادارها در فرکانس 8 تا 12 مگاهرتز عمل می‌کنند و قادر به ردیابی شی به اندازه یک توپ تنیس از فاصله 4700 کیلومتری هستند.
هم اکنون دو رادار X-BAND از نوع AN/TPY-2 و AN/TPY-1 در پایگاه نظامی اینجرلیک در دیاربکر ترکیه و بئرسبع در جنوب اسراییل در حال استقرار هستند که تمام پهنه خاورمیانه تا هندوستان و آسیای میانه تحت پوشش خواهند گرفت.
هم اکنون نیز با استقرار ناو موشک انداز مونتگمری مرحله اول استقرار این سپر ضد دفاعی تکمیل خواهد شد و در مراحل بعدی نیز این سیستم با استقرار موشک‌های SM-3 BLOCK 1B و SM-3 BLOCK 2B در لهستان، رومانی و جنوب اروپا و اتصال این سیستم تا سال 2018 (1397 ش) به سپر دفاعی موشکی پیوسته‌ای که در خلیج فارس از سوی آمریکا به مرکزیت اسراییل در حال ساخت است، تکمیل خواهد شد.
با چنین فرایندی عملا آمریکا امکان رهگیری موشک‌های قاره پیما با برد بیش از 5000 کیلومتر را نیز خواهد یافت و عملا ایران، روسیه و تمام خاورمیانه و کشورهای شبه قاره هند را محاصره خواهد کرد.
اصلی‌ترین کاربرد سپر موشکی
با وجود تمام توجیهاتی که آمریکایی‌ها با آن درصدد استقرار این سیستم در منطقه اروپای شرق به بهانه دفاع از منطقه هستند، اما ماهیت این سیستم کاملا تهاجمی است. با توجه به ارزش نظامی ناچیز این سیستم در مقابل زیر دریایی‌های هسته‌ای که بازوی اصلی کشورهای مقابله‌کننده با آمریکا در دو دهه آینده هستند، اصلی‌ترین کاربرد این سیستم جمع آوری اطلاعات برای ایالات متحده است.
در حقیقت با چنین سیستمی امکان کنترل تمام ترافیک هوایی نظامی و غیر نظامی کشورهای تحت کنترل این سیستم برای آمریکا وجود دارد و به قول رئیس آژانس فضایی فدرال روسیه با این سیستم گویی ما لخت در مقابل آمریکایی خبر‌دار ایستاده ایم.
از سوی دیگر استقرار این سیستم سبب کشانده شدن چین و روسیه به یک رقابت تسلیحاتی دیگر خواهد بود که برای این کشورها به معنای تضعیف اقتصادی آنها خواهد بود. همان نکته‌ای که سبب شد تا اتحاد جماهیر شوروی با افتادن به ورطه آن عملا از لحاظ اقتصادی نابود شده و اندکی بعد از هم بپاشد.چیزی که در نقطه مقابل سبب تقویت شرکت‌های جنگ افزار سازی غرب می‌شود.

 

منبع: / روزنامه / جمهوری اسلامی ۱۳۹۰/۹/۱۹

نظر شما