در افغانستان شورایی از نمایندگان اغلب سران قبائل و گروه‌های سیاسی و مسلح در این کشور تشکیل شده است که به شورای عالی صلح در افغانستان نام گرفته است. این شورا که از سوی آقای حامد کرزی رئیس جمهور و نمایندگان مجلس افغانستان و آمریکا حمایت و تأیید می‌گردد، مهم‌ترین وظیفه و هدف خود را ایجاد تفاهم میان همه نیروها و گروه‌های درگیر در داخل افغانستان برای دستیابی به صلحی فراگیر خوانده است. طالبان گروهی که در جنگ با دولت مستقر در افغانستان و آمریکا است، هنوز خود را دولت ملی و دینی در این کشور می‌خواند که با کودتای نظامی آمریکا و هوادارانش در افغانستان سرنگون شده است. با این دیدگاه، 5 عضو از سران طالبان که در دوران دولت طالبان در افغانستان وزیر و یا مسئولیت‌های بالا داشتند، در شورای عالی صلح در افغانستان عضویت و حضور دارند. اولین پی‌آمد نشست‌های شورای عالی صلح اعلام تغییر موضع حامد کرزی نسبت به طالبان بود. او در چند مصاحبه ضمن تشریح خسارت‌های جنگ مسلحانه در افغانستان و ادامه تخریب و کشتار در این کشور گفت، به هر صورت طالبان‌ها افغانی‌اند و عضوی از جامعه افغانستان هستند. دولت افغانستان خواهان مذاکره با آنها است. این چرخش رئیس دولت افغانستان خبرساز شد و چند روز بعد وزارت خارجه آمریکا ضمن حمایت از کرزی در شرح مذاکره با طالبان، اعضای آن را به افراد بد و خوب تقسیم کرد. آمریکایی‌ها نیز خواهان مذاکره با طالبان شدند تا مگر از مسیر مذاکره ایجاد انفکاک در این گروه مسلحانه کنند. صلح با طالبان مورد نقد محافل و شخصیت‌های سیاسی افغانستان و تشکل‌های گوناگون در این کشور قرار گرفت.
دو جبهه قبول و رد این نظر (صلح با طالبان) در افغانستان شکل گرفته است. آنهایی که مذاکره با طالبان را قبول دارند، می‌گویند مسیر مبارزه مسلحانه و جنگ چندان نتیجه نمی‌دهد و در عمل این مردم و کشور افغانستان است که هزینه‌های آن را می‌پردازند و زیان‌ها و خسارت‌های آن را می‌بینند. تفکر طالبان در افغانستان باقی مانده است و با افرادی که بطور تشکیلاتی با این گروه هستند و افغانی‌اند باید از مسیر مذاکره و حضور آنها در ساختار قدرت و مدیریت افغانستان به صلح دست یافت. اگر این صلح در افغانستان برقرار نگردد، معلوم نیست افغانستان به امنیت پایدار دست پیدا کند و برای ساختن ویرانی‌های ناشی از جنگ و تخریب موفق گردد. در شرح استدلال موافقان مذاکره با طالبان همچنین به شرایط آنها اشاره می‌گردد که طالبان دیگر گروهی با تشکیلات منسجم و یکپارچه نیستند و علاوه بر آن بخش مهمی از آن در خاک کشور پاکستان جای گرفته‌اند تا از پاکستان وارد افغانستان شوند و عملیات تخریبی انجام دهند.
دولت پاکستان بخصوص سازمان اطلاعاتی و امنیتی این کشور I. S. I که در ایجاد و تکوین طالبان نقش اساسی داشته همواره از این گروه در راستای منافع خاص خود بهره‌گیری کرده و می‌کند.
اما مخالفان با مذاکره در افغانستان ضمن ارزشمند خواندن صلح می‌گویند پرسش این است صلح با چه افرادی؟ به چه قیمت و بهایی؟ و با چه اهداف و نتیجه‌ای؟ مخالفان می‌گویند، طرح صلح با طالبان نه تنها روشن نیست، بلکه ابهام‌های زیادی نیز دارد. طرح صلح را از اساس افغانی نمی‌دانند، بلکه آن را دستوری از سوی آمریکا می‌خوانند که با این تاکتیک می‌خواهد تا خود را از مخمصه طالبان نجات دهد و برای آمریکا آینده افغانستان چندان مهم نیست. مخالفان می‌گوینداگر قرار باشد با صلح عدالت را قربانی کنیم، افغانی‌ها تن به چنین صلحی نخواهند داد. دست‌های طالبان به خون هزاران هزار افغانی آلوده شده است. طالبان و تفکر طالبانی از اساسی‌ترین عوامل و علت‌های فجایع و ویرانی‌ در افغانستان بوده است. اغلب مجامع مدافعان حقوق بشر در افغانستان و خارج از این کشور بامذاکره و صلح با طالبان مخالفند. تشکل‌های زنان افغانستان ضمن رد طرح به سابقه و کارنامه کشتارو ظلم‌های طالبان به زنان افغانی اشاره و تاکید دارند.
موضوع صلح با طالبان و حرکت شورای عالی صلح در افغانستان با ارائه طرح برای حذف اسامی برخی از آنها از لیست سیاه شورای امنیت سازمان ملل در صدر اخبار قرار گرفته است و از آن به رویکرد جدید درباره طالبان یاد می‌کنند. به این گزارش خبری توجه بفرمائید:
یکی از مقام‌های ارشد سازمان ملل گفت: رویکرد ما مقابل طالبان افغانستان باید با افراط‌گرا‌های القاعده متفاوت باشد تا راه برای مذاکره با طالبان هموار شود. به گزارش روزنامه نیویورک تایمز، نخستین پیش‌شرط طالبان برای مذاکره با دولت افغانستان حذف نام آنها از لیست تحریم‌های سازمان ملل است. که به آن لیست سیاه گفته می‌شود. رویکرد جدید مقابل طالبان این مفهوم را می‌رساند که جامعه جهانی طالبان را گروهی قابل مذاکره محسوب می‌کند. پیترویتیش سفیر آلمان در سازمان ملل که همچنین رئیس کمیته تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل نیز هست گفت: زمان جدا کردن این دو گروه از هم فرا رسیده چرا که آنها اقدامات مختلف انجام داده و ماهیت مختلف دارند. یکی از پیش شرط‌های دولت افغانستان برای مذاکره با طالبان قطع هر گونه ارتباط این گروه با القاعده است. ویتیش در کابل تصریح کرد: پیام سیاسی ما کاملا روشن است. یک دیپلمات غربی اظهار کرد: شورای امنیت به زودی پیشنهاد حذف نام بیش از 450 تن از اعضا و وابسته‌‌های این گروه را بررسی خواهد کرد و این احتمال وجود دارد که نام 40 تن از طالبان از این فهرست حذف شود. طبق مقررات کمیته تحریم‌های سازمان ملل این افراد برای مسافرت با ممنوعیت مواجه هستند و تحریم مالی هم شده‌اند. درخواست ‌مشابهی هم به شورای امنیت ارسال خواهد شد. اجرای تحریم‌های مشابه برای القاعده و افراد وابسته به این سازمان درخواست می‌شود. در این لیست 40 نفره نام پنج تن از اعضای شورای عالی صلح افغانستان نیز ذکر شده است. در لیست سیاه سازمان ملل نام 138 عضو طالبان و بیش از 350 عضو القاعده آمده است. روسیه، هند و چین قول داده‌اند مساله حذف نام اعضای طالبان از لیست سیاه را با مقام‌های ارشد خود در میان بگذارند و نتایج بررسی را به اطلاع رییس کمیته تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل برسانند. این سه کشور با این اقدام سازمان مخالفت کرده‌اند و به نظر می‌رسد روسیه در این میان نقش مهمی را ایفا می‌کند و در پیشبرد روند مذاکرات طالبان با دولت افغانستان مهره اصلی است. روسیه ابراز نگرانی کرده است که با ایجاد دو لیست سیاه جداگانه از اعضای طالبان و القاعده، آنها به ایجاد نهاد سیاسی در افغانستان اقدام کرده و اعضای طالبان همچنان روابط خودرا با القاعده ادامه دهند.
واکنش در افغانستان، در پاکستان و در مجامع حقوق بشر بین‌المللی نسبت به این رویکرد جدید گوناگون است، ‌اما اغلب تحلیلگران سیاسی معتقدند، دولت آمریکا هدایت این جریان را در اختیار دارد تا در رویکرد جدید با ارزیابی شرایط منطقه تاکتیک‌های دیگری را وارد صحنه کند. آمریکایی‌ها گام به گام پروژه خود در افغانستان و پاکستان را عملی می‌سازند و در راستای آن حذف القاعده، تجزیه‌طالبان و پاک‌سازی آنچه که جریان تروریسم می‌نامند را دنبال می‌کنند.

منبع: / روزنامه / اطلاعات ۱۳۹۰/۳/۲۱
نویسنده : ابوالقاسم قاسم زاده