روزنامه کیهان چهارشنبه 2 دی 1388- شماره 19542
 

بنابر پیش بینی های شرکت هواپیماسازی ایرباس فرانسه، بازار هواپیماهای بزرگ در 15 سال آینده به 1600 فروند هواپیمای جدید نیاز دارد.
به همین دلیل این شرکت هواپیمایی غول پیکر A083 را طراحی و تولید کرد. اما از سوی دیگر عرضه هواپیمای بوئینگ 747 که نسل جدید هواپیماهای افسانه ای جمبوجت است، درواقع پاسخی به این غول فرانسوی است.
بنابه گفته سخنگوی کمپانی بوئینگ آمریکا، هواپیمای 747 از نوع قاره پیماست و به راحتی می تواند A083 را به مبارزه فرا بخواند و کمترین هزینه عملیات را در بین هواپیماهای غول پیکر داشته و اقتصادی ترین آنها هم محسوب می شود. این هواپیما با توانایی جابه جایی حداکثر 500 مسافر، بسته به ترکیب و چیدن صندلی ها، پس از هواپیمای A083 که توانایی حمل 560 مسافر را دارد، از لحاظ ظرفیت در رده دوم جای می گیرد. نوع باری هواپیمای بوئینگ نیز همچنان به یکه تازی خود در بازار ادامه می دهد و اکنون این شرکت آمریکایی با دریافت 65 سفارش قطعی از این هواپیما، در بازگشت خود به میدان نبرد هواپیماهای غول پیکر موفق به نظر می رسد.
بوئینگ 747 در اوایل سال 2006 میلادی در نمایشگاهی در ایالت آریزونا عرضه شد و تاکنون ارزش قراردادهای مربوط به فروش آن به بیش از 15 میلیارد دلار رسیده است که بنابر پیش بینی های اولیه سازندگان، این هواپیما در اواسط سال 2008 میلادی عملیاتی شده و به شرکت های هواپیمایی تحویل داده می شود.
شرکت بوئینگ از مدت ها قبل بازار جهانی را زیرنظر داشته و با تعدادی از مشتری های مهم از جمله هواپیمایی سنگاپور نیز تحقیقات مشترکی به انجام رسانده و نیازهای آنان را برای ادامه دادن و فعال نگه داشتن خط تولید این هواپیماها و تغییراتی را که باید در آن انجام می شد تا به صرفه اقتصادی برسد، مورد بررسی قرار داده بود تا درنهایت رقیب قدرتمندی مانند A380 را به زانو درآورد.
درواقع همکاری با خطوط هوایی و نیز استفاده از نوآوری های موجود در هواپیمای بوئینگ 787 باعث به وجود آمدن نسل جدید 747 شد. نام کامل این هواپیما، 8-747 است که عدد 8 در ادامه آن نشانگر استفاده از تکنولوژی هواپیمای فوق مدرن 787 در ساختمان و موتورهای این نوع هواپیماست.
هم نوع باری و هم نوع مسافربری هواپیمای 747 به کاربران خود (اعم از مسافران و شرکت های هواپیمایی) حداکثر سوددهی و صرفه اقتصادی را عرضه می کند. هزینه های پرواز با این هواپیما از ایرباس کمتر بوده و مهمتر اینکه در نمونه مسافربری این هواپیما، هزینه صندلی به ازای یک مایل مسافت حدود 10درصد ارزان تر از دیگر هواپیماها است و در ضمن وزن این هواپیما از ایرباس A380 به ازای هر صندلی در حدود 15 درصد کمتر و نسبت به ایرباس 17 درصد سوخت کمتر به ازای هر مسافر مصرف می کند که نتیجه آن کاهش 23 درصدی به ازای هر پرواز و کاهش 6 درصدی هزینه هر صندلی به ازای یک مایل مسافت در مقایسه با هواپیمای ایرباس A380 است. این محصول جدید کمپانی بوئینگ، تنها هواپیمای پهن پیکر جدیدی است که با ساختار کنونی فرودگاه های جهان کاملا همخوانی داشته و در نتیجه به خطوط هواپیمایی این توانایی را می دهد که به مقصدهای مورد نظر خود به راحتی پرواز داشته باشند. یعنی این هواپیما قابلیت پرواز از حدود 220 فرودگاه را در سرتاسر جهان دارد، بدون هیچ تغییری در باند پروازی.
جالب توجه اینکه برخلاف هواپیماهای جدید دیگر، خلبان ها برای پرواز با نسل جدید جمبوجت بوئینگ، به اخذ گواهینامه نوع جدیدی احتیاج ندارند. علاوه بر آن تجهیزات زمینی که برای استفاده نسل قبلی هواپیماهای 747 به کار برده می شدند، در نسل جدید نیز بدون هیچ تغییری قابل استفاده هستند. نوع قاره پیمای این هواپیما با حدود 15هزار کیلومتر برد پروازی، توانایی جابه جایی مسافر بین فرودگاه های بزرگ بیشتر شهرهای جهان را دارد. قابل ذکر است که هواپیمای بوئینگ 777 با بیش از 17هزار کیلومتر برد پروازی، تنها هواپیمای دنیا است که بیشترین مسافت را در می نوردد.
هواپیمای A380 دارای این عیب است که به علت عظیم الجثه بودن، توانایی نشست و برخاست از هر فرودگاهی را نداشته و فقط در برخی از فرودگاه های جهان کارایی دارد. البته گروه ایرباس حدود 80 میلیون دلار هزینه صرف ایجاد تغییرات در 18 فرودگاه معروف و مهم جهان کرده تا همه چیز برای پرواز راحت این هواپیما آماده و مهیا باشد، ولی با این وجود باز هم این هواپیما در بسیاری از فرودگاه های مهم جهان توانایی پرواز و فرود ندارد. از مزایای A380 می توان به استفاده گسترده از مواد مرکب glare (ترکیبی از فیبرهای آلومینیوم و شیشه) در ساخت بدنه و همچنین موتورهای آن اشاره کرد. ایرباس که بزرگترین هواپیمای جهان است از چهار موتور توربوفن ساخت کمپانی «رولزرویس» نیرو می گیرد و جالب است بدانید مهمترین قسمت یک هواپیما، موتور آن است و تنها کشور جهان که تکنولوژی ساخت آن را دارد، ایالات متحده است و موتور تمام هواپیماهای ایرباس نیز ساخت آمریکاست.
برد پرواز هواپیمایA380 اندکی کمتر از هواپیمای بوئینگ 747 است و سرعت آن نیز 1100کیلومتر در ساعت است و جالب اینکه حداکثر وزن A380 هنگام پرواز 560تن است، هواپیمای ایرباسA380 قرار بود در سال 2006 میلادی عملیاتی شده و به بزرگترین مشتری آن یعنی هواپیمایی امارات تحویل داده شود، ولی به دلیل مشکلاتی که در سیستم های امنیت الکترونیکی این هواپیما به وجود آمد و مشکلات دیگری که شرکت ایرباس حاضر به بیان آن نشد، شرکت ایرباس متحمل ضررهای سنگینی شد تا جایی که مدیرعامل این شرکت نیز مجبور به استعفا شد.
هواپیمای A380 که جدیدترین محصول ایرباس محسوب می شود، اگرچه ازنظر ابعاد با دیگر محصولات شرکت ایرباس قابل مقایسه نیست ولی با استفاده از پیشرفته ترین تکنولوژی های جهان، 10 تا 15 درصد برد بیشتر نسبت به دیگر اعضای خانواده اش داشته و مصرف سوخت و آلایندگی متری هم دارد. ضمن اینکه برخلاف جثه غول پیکرش دارای سروصدای اندکی است. ارتفاع پرواز این هواپیما به 43هزار پا (13هزار و 200متر) می رسد ولی ارتفاع پروازی نوع باری این هواپیما اندکی کمتر است. پیمانکاران اصلی A380 چهار کشور فرانسه، انگلیس، آلمان و اسپانیا هستند و البته بسیاری از قطعات این هواپیمای عظیم الجثه نیز در کشورهای اتریش، بلژیک، ایتالیا، فنلاند، استرالیا، ژاپن، کره جنوبی، هلند، سوئیس و ایالات متحده طراحی و تولید شده اند. شرکت ایرباس با صرف بیش از 10سال وقت و هزینه ای بالغ بر 14میلیارد یورو این هواپیمای عظیم الجثه را به مرحله تولید رساند.
در عرشه بالای هواپیمای 747 مانند دیگر هواپیماهای قاره پیمای بوئینگ، امکان نصب صندلی های اضافی مخصوص مسافران، محل استراحت کارکنان هواپیما و ایجاد مراکز تجاری و سالن های ورزشی در هواپیما وجود دارد. هم نوع باری و هم نوع مسافربری 747، معیار جدیدی در راندمان مصرف سوخت و کاهش صدای ناهنجار عرضه کرده اند و این امکان را به خطوط هواپیمایی می دهند که با کمترین میزان مصرف سوخت در هر زمان از شبانه روز در تمامی فرودگاه های جهان توانایی عملیات داشته باشند. هواپیمای قاره پیمای 8-747 حدود 17درصد کمتر از دیگر هواپیماهای بوئینگ و 15درصد کمتر از A380 فرانسه، سوخت مصرف می کند و قوانین عدم آلایندگی محیط زیست را نیز به درستی رعایت می کند. این هواپیمای غول پیکر با توانایی حمل 140تن بار و حدود 16درصد حجم بار بیشتر نسبت به هواپیماهای دیگر، یکه تاز هواپیماهای باری است.
هواپیمای عظیم الجثه 8-747 پایین ترین هزینه جابه جایی یک تن بار به ازای هر کیلومتر را در بین هواپیماها دارا است. در واقع نوع باری این هواپیما در تمام جهان بی رقیب است و با وزن خالی، 85 تن سبک تر از نوع باری A380 بوده و 25درصد کمتر از A380 به ازای هر تن بار سوخت مصرف می کند.
هواپیمای بوئینگ 27درصد هزینه کمتر پروازی و 22درصد هزینه کمتر برای حمل یک تن بار نسبت به هواپیمایA380 را دارا است.
نوع مسافربری بوئینگ 8-747 تقریباً 4متر و نوع باری آن 6متر کشیده تر از دیگر هواپیماها هستند. به طوری که نوع باری این هواپیمای مدرن با 78متر طول، کشیده ترین هواپیمای جهان است.
بوئینگ 747 به کمک 4موتور با قدرت 66500 پوند ساخت شرکت جنرال الکتریک آمریکا پرواز می کند. این موتورهای قدرتمند که شاهکار مهندسی محسوب می شوند در هواپیمای 787 هم که سریع ترین هواپیمای جهان است به کار رفته اند. سرعت پرواز این هواپیما برابر با 8/0ماخ یا 1050کیلومتر در ساعت است که با سرعت A380 کاملاً برابر است. ساخت موتورهای این هواپیما به وسیله شرکت جنرال الکتریک موجب کاهش هزینه های این غول هوایی شده است.
از مهمترین تغییرات در نسل جدید 747 می توان به بال های آن اشاره کرد. با اینکه برای کاهش هزینه ها، ساختار اصلی بال و میزان پس گرایی آن حفظ شده است، بال جدید این هواپیما نازک تر بوده و محاسبات آیرودینامیکی آن دوباره از ابتدا انجام شده است. بال این هواپیما در نوع مسافربری قابلیت ذخیره بیش از 60هزار لیتر و در نوع باری 57هزار لیتر نفت سفید را دارند که به این ترتیب نیاز به نصب مخازن وجود ندارد. همچنین نوک بال های بوئینگ اندکی کج شده و طرح بال هایش خمیده است که کاملاً مدرن و غیرمعمول است و در سرعت های بالا به این هواپیما به ویژه در حفظ تعادل کمک شایانی می کند. این بال ها درپی تحقیق های پروژه پیشرفته 747 طراحی و ساخته شده اند و شبیه به بال های بوئینگ 787 هستند.
انتظار می رود که نوع مسافربری 8-747 بتواند برای شرکت بوئینگ رکوردشکنی کرده و سفارش های دریافتی برای آن از 200فروند فراتر رود. موفقیت های مدل غول پیکر 747 چه در نسل های گذشته و چه در هواپیمای پیشرفته 8-747 واقعاً غیرقابل انکار است. به طوری که ایرباس A380 را هم به زانو درآورده است. بنابراین باز هم انتظار می رود که همچون گذشته شرکت هواپیماسازی بوئینگ برنده رقابت با ایرباس شود.
wwwpopulartechnologycom
ترجمه: علیرضا سزاوار