تهیه و تنظیم: دکتر محبوبه مرشدیان

مترجم متون علمی و تخصصی باید چند ویژگی را هم زمان داشته باشد: آشنایی مناسبی با زبان مبدا و مقصد داشته باشد. قدرت درک مفاهیم موجود در متن را داشته باشد. به جزییات موجود در متن مبدا توجه نماید. قدرت نوشتن پیام متن و جزییات ارائه شده به زبان مقصد را داشته باشد.
 

ویژگیهای ترجمه فنی 
حداکثر دقت:
ترجمه متون فنی بر خلاف دیگر متن‌ها مثل هنر، نیاز به بیشترین دقت و استحکام در توصیف و شرح اطلاعات منبع دارد. از آنجا که عملکرد آتی در ابزار و فرآیند فنی بستگی به فهم و درک اصطلاحات آن فن دارد، کمترین بی‌دقتی در ترجمه یک کلمه منجر به نادرستی همه دستورالعمل های کاربردی خواهد شد. از طرف دیگر ترجمه طرح ها و نقشه های فنی کاملا نیاز به بیشترین نزدیکی به اصطلاحات و واژگان منبع دارد. دقت و شفافیت مهمترین اهدافی هستند که در ترجمه متون تخصصی مد نظر است. استفاده از ساختارهای مبهم در متن‌های ادبی اشکالی ندارد ولی در متون علمی باید از آن پرهیز کرد. در ترجمه یک متن علمی باید تلاش شود تا معنای متن اصلی به طور کامل و دقیق منتقل گردد.
 

دانش اصطلاحات:
برای ترجمه متون فنی نیاز به تخصص یا حداقل آگاهی کافی از اصطلاحات تخصصی آن فن است. برای مثال در ترجمه پروانه و اسناد شرکتی که نیاز به مجوز ساختمان دارد ضروری است که مترجم توانایی درک و استفاده از اصطلاحات وضع شده در این زمینه را داشته باشد. برای ترجمه توصیف دارو، لازم است نسبت به دانش داروسازی شناخت داشته باشید و مترجمی که با مبانی اقتصادی آشناست طبیعتاً با بیشترین موفقیت می‌تواند ترجمه متون مربوط به تجزیه و تحلیل اقتصادی و قیمت گذاری سهام بورس را به مشتری تحویل دهد. پس یک واقعیت مهم در ترجمه متون، انتخاب کلمات جایگزین و مناسب است که هر مترجمی در ترجمه متون عمومی و تخصصی با آن سروکار دارد؛ اما این مسئله در معادل یابی یک اصطلاح یا لغت در ترجمه متون تخصصی اهمیت بیشتری پیدا می کند. در ترجمه متون تخصصی در زمینه های مختلف باید به معادل یابی کلمات دقت نمود و در نظر داشت که کلمات تخصصی در رشته های مختلف با مفاهیم و معانی مختلفی به کار می روند که این معنا می تواند با معنی عمومی کلمه کاملا بی ارتباط باشد. زمانی که شما یک متن تخصصی را مطالعه می کنید بایستی مفهوم کلمات و اصطلاحات تخصصی به کار رفته در متن را در حوزه متناسب با متن معادل یابی نمایید و یک عبارت یکسان در دو رشته مختلف می تواند مفاهیم مختلف داشته باشد.
 

بروزرسانی سریع:
تکنولوژی و دانش مدرن خیلی سریع رشد می‌کند و پیش می‌رود. اگر در گذشته از اختراع تا حضور تکنولوژی در زندگی و لمس آن سال‌ها طول می‌کشید الآن پیمودن راه از اختراع تا ویترین مغازه‌ها کمترین زمان‌ را می‌برد. در این راستا مترجم باید توانایی به‌روزرسانی و بازسازی سریع دایره واژگان خود را داشته باشد. به عنوان مثال کلمه «زنده» قبل از اختراع تلویزیون یک معنا داشت، اما الان یکی از معانی آن نمایش مستقیم برنامه تلویزیونی است. هرچه سرعت پیشرفت بیشتر می‌شود تغییر معانی هم سریع‌تر اتفاق می‌افتد. اصطلاحات قدیمی، معانی و تعبیرات جدیدی به خود می‌گیرند و تعریف‌های جدیدی از واژه پدید می‌آید که در هیچ فرهنگ لغتی دیده نمی‌شود
 

تکنیک های لازم برای ترجمه متون تخصصی
تکنیک اول : وضوح و روشنی یک ترجمه تخصصی:
واضح بودن و رسیدن به مفاهیم متن، هدف اصلی ترجمه تخصصی است که باید معنای مفاهیم دقیق متن اصلی را بیان کند. پیدا کردن واژه های درست می تواند گاهی اوقات چالشی بزرگ برای مترجمین تازه کار باشد که در صورت عدم استفاده درست، موجب ابهام و گاهی تناقض در متن باشد. ساده نویسی به معنای بیان اصل مسئله در قالب کلمات دقیق و روشن است و باید در استفاده از کلماتی که موجب ابهام خواننده میشود، خودداری نمایید. مترجم متخصص بایستی بتواند از واژگان تخصصی برای روشن‌تر کردن متن استفاده کند.
 

تکنیک دوم : نیم نگاهی به اشتباهات متن اصلی 
آنچه در میان مترجمان تخصصی معمول است، توانایی آنها در اصلاح اشتباهات کوچک در متن اصلی است که این مسئله نیازمند این است که متن را با دقت مطالعه نمایند. در ترجمه متون علمی بسیاری از اعداد و علامت‌ها و فرمول‌ها وجود دارد که نباید آن‌ها را نادیده بگیرید. اگر یک عدد اشتباه وارد شود یک فصل و یک محاسبه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اشتباهات رایج در کارهای علمی عبارتند از: عدم انطباق بین اعداد ذکر شده در جداول،اشاره اشتباه به نمودارها، و اشکالات تایپی در نماد ها. در این مورد به مترجم توصیه می شود که چنین اشتباهاتی را با ذکر در براکت ها یا پاورقی ها اصلاح کنید. مترجم امانت دار متن است و نمی تواند بدون ذکر متنی را به دلخواه تغییر دهد. هر گونه تغییر در متن اصلی باید به صورت کاملا واضح در ترجمه عنوان گردد.
 

تکنیک سوم: خواندن متون علمی در زمینه تخصصی
مترجمان متون تخصصی علمی، اغلب زبان‌شناسان یا زبان‌دانانی هستند که در زمینه علمی دیگری از قبیل پزشکی، مهندسی و علوم انسانی متبحر هستند. خواندن آخرین کتابها و مجلات علمی به شما کمک می کند مهارت های ترجمه خود را بهبود ببخشید. دوفایده مهم در مطالعه متون تخصصی این است که اولا شما با اصطلاحات و سبک این متون تخصصی آشنا خواهید شد. در مرحله دوم، شما با آخرین تحقیقات و اکتشافات علمی به روز خواهید شد، که به شما کمک می کند به راحتی مفاهیمی که می خواهید ترجمه کنید را درک نمایید. مترجم باید یک دانشمند باشد باید همیشه در حال مطالعه و تحقیق باشد تا در زمینه‌هایی که ترجمه می‌کند اطلاعات کافی داشته باشد.
 

تکنیک چهارم: توجه به اعداد و نمادها
در متون تخصصی بسیاری از اعداد، فرمولها، نمودارها و نمادها وجود دارد که نباید فرآیند ترجمه آن را نادیده گرفت. اگر مترجم به اشتباه اعداد یا نمادی را اضافه کند، مفهوم انتقالی در یک صفحه کامل یا حتی فصل را شاید تغییر کند. مترجم تخصصی باید توجه زیادی به تمام چیزهای کوچک داشته باشد.
 

تکنیک پنجم: ویرایش ترجمه به دست مترجمی دیگر و باتجربه تر 
بهتر است از مترجمان دیگری که تجربه بیشتری در ترجمه متون تخصصی دارند کمک بخواهید. به این ترتیب، تمام اشتباهات احتمالی که متوجه نشده اید، اصلاح می شود.