تا چند سال پیش، قرن بیست و یکم آینده‌ای دور به نظر می‌رسید و فقط در بحث‌های تئوری به آن پرداخته می‌شد. حال‌که چهره واقعی جهان در دهه‌ی اول این قرن خود را نمایان می‌سازد پیش‌بینی پیشرفت‌های جدید در آینده میسر می‌گردد؛ پایه‌های پروژه‌های بزرگی بنیان نهاده شده و طرح‌های دیگری از مرحله‌‌ی ایده به مرحله‌ی امکان سنجی رسیده‌اند.
پیشرفت‌های زیر بنایی در صنعت حمل و نقل توجه بشر را در قرن جدید به خود جلب کرده است. در دهه‌ی جدید، جوپیماهایی که ترکیبی از هواپیماهای معمولی و فضاپیما ها هستند به مرحله‌ی آزمایش در می آیند. پس از یک برخاست عادی موشک‌هایی جوپیما را با سرعت مافوق صوت به مداری نزدیک زمین می‌فرستند پس از طی مسافتی برای فرود آمدن از سرعت آن کاسته شده و جوپیما در فرودگاه می‌نشیند. این نوع هواپیماها آمریکا تا سیدنی یا توکیو را در عرض 2 ساعت طی خواهند کرد. نمونه‌های تجاری این جوپیماها تا قبل از سال 2020 به بازار عرضه خواهند شد. به زودی تیلت‌روتورها که عمودی بلند می شوند و افقی حرکت می‌کنند برای عبور از محیط‌های پر ازدحام ساخته خواهند شد. این پرنده‌ها قادرند مسافرین را از شهرهای کوچک به فرودگاه‌های بزرگ و یا به پایانه‌های کوچک داخل شهر برسانند. انجام این کار در حال حاضر با خطوط هوایی موجود ممکن نیست.
در دهه‌ی اول قرن بیست و یکم جاده‌های فراوانی احداث خواهند شد . پروژه‌های کلانی برای اضافه کردن جاده های ضروری به بزرگراه عظیم جهانی در حال بررسی هستند. هدف از ساخت این جاده‌ها اتصال بیش از 100 کشور 5 قاره جهان است.
جاده‌ی ابریشم جدیدی که اروپا را به حاشیه اقیانوس آرام متصل می‌سازد بیشترین اولویت را دارد. بخشظهای اولیه‌ی سیستم‌های وسایل نقلیه‌ـ‌بزرگراه هوشمند در سال 2010 بهره‌برداری خواهند شد. این بزرگراه‌ها به‌صورتی تجهیز شده‌اند که می‌توانند سرعت حرکت خودروها را کنترل کرده، دید را بهبود بخشیده و مسیر را هدایت نمایند. اولین "صفوف ماشین" ـ ردیف‌هایی از ماشین‌ها که با سرعت بالا و پشت سرهم تحت کنترل الکترونیکی حرکت می‌نمایند ‌ـ در آزادراه‌ها ایجاد خواهند شد. با اجرای این سیستم ظرفیت جاده‌ها دو برابر خواهد شد.
برای کنترل الکترونیکی، تراشه‌های رایانه‌ای در خودروها تعبیه می‌گردد تا حسگرهای موجود در جاده ها، عوارضی‌ها، مدخل پایگاه‌های نظامی و در هر جای ممکن دیگر را به کار اندازند. این حسگرها کارهایی مانند محاسبه‌ی حجم ترافیک، کنترل ورودی جاده‌ها و جمع‌آوری عوارض را به‌طور خودکار نجام می دهند. قبل از سال 2010 آزمایش‌های گسترده‌ای از وسایل نقلیه روبوتیک به عمل خواهد آمد. این نوع خودروها برای افراد معلول و یا کم سن‌وسال که توان رانندگی ندارند ساخته می‌شوند و نیز به‌عنوان واحدهای جمع‌آوری و توزیع بی‌سرنشین در شرکت‌های بازرگانی انجام وظیفه خواهند کرد.
طی دهه‌های اخیر، سرویس‌دهی مناسب قطارهای سریع‌السیر در ژاپن و فرانسه به اثبات رسیده است. مطمئناً بسیاری از کشور ها پروژه‌های ساخت آن را در دستور کار خود قرار داده‌اند. تعدادی از پروژه‌ها در مرحله تحقیق و برخی دیگر در مراحل پیشرفته‌ی طراحی قرار دارند.
بلژیک می‌خواهد به شبکه سیستم قطار سریع‌السیر فرانسه متصل گردد و سپس شبکه را از بروکسل تا آمستردام ادامه دهد. از سوی دیگر فرانسه نیز با ایجاد خطی جدید به سمت بندر بوردو سیستم خود را گسترش خواهد داد.
اسپانیا جاده‌هایی از مادرید به سمت سیویل و بارسلونا خواهد ساخت. ایتالیا خطوط تورین‌ـ‌‌ونیز و میلان‌ـ‌ناپل را احداث خواهد کرد. روسیه نیز طرح‌هایی را در زمینه‌ی ایجاد حمل و نقل سریع السیر بین سنت‌پترزبورگ و مسکو ارائه داده است.
از جمله برنامه‌های دیگر در زمینه احداث قطارهای سریع‌السیر می‌توان به ساخت خطوط ارتباطی کازابلانکا‌ـ‌قاهره، کبک‌ـ‌تورنتو و هامبورگ‌ـ‌برلین اشاره کرد.
در آمریکا نیز راه‌های ارتباطی سریع‌السیر طراحی شده‌اند. کشیدن جاده از دالاس به هوستون، ایجاد خطی بین لاس وگاس و لس آنجلس و جاده‌ی فلوریدا که اورلاندو، تمپا و میامی را به هم مرتبط می‌سازد، از جمله این طرح ها هستند.
تعدادی از پروژه‌های تونل‌سازی، پل‌سازی و ساخت گذرگاه، بسیار کم‌هزینه‌اند. کار اصلی با احداث گذرگاهی در تنگه‌ی جبل‌الطارق شروع می‌گردد. این پروژه مدت‌هاست که به تعویق افتاده است و با ساخت گذرگاهی در تنگه برینگ برای اتصال آسیا به آمریکای شمالی ادامه می‌یابد.
این برنامه‌ها در حال حاضر در دست بررسی هستند و اجرای عملی آنها به دهه‌ی دوم قرن بیست و یکم موکول خواهد شد.
چین تصمیم دارد که یک راه ارتباطی بین ساحل و جزیره‌ی هانیان بسازد. در آمریکای جنوبی بحث بر سر احداث جادهظای بین آرژانتین و اوروگوئه است. زلاندنو ایجاد یک راه ارتباطی بین جزیره‌ی جنوبی و شمالی را بررسی می کند و در خاور میانه مصر در فکر تعریض کانال سوئز است.
سرویس تلفن سلولی ( همراه ) جهانی، پیشرفت شکوهمند دهه‌ی اول قرن است. هرکس در هرجا که باشد، یک کد جهانی و یک شماره‌ تلفن مخصوص به خود خواهد داشت. این سیستم جدید به کمک ماهواره‌ها برای پوشش‌دادن اقصی نقاط زمین، امکان مخابرات جهانی را فراهم می‌آورد. صنعت پرتاب ماهواره به شدت در حال رشد است . برای پاسخ‌گویی به نیازهای روزافزون رسانه‌های جهانی هر ساله به 200 ماهواره جدید نیاز خواهد بود. بویینگ شرکتی را حمایت می‌کند که در حال ساخت سکوی پرتاب شناور در وسط اقیانوس آرام است. در ضمن پس از نوشته شدن نرم افزارهای پیشرفته برای ترجمه‌ی خود کار مکالمات، مرزهای زبانی از بین می‌رود و به‌عنوان مثال یک فرد انگلیسی‌زبان به راحتی منظور خود را به زبان چینی انتقال می‌دهد و بالعکس.
همچنان‌که وارد قرن بیست و یکم می‌شویم، شهرنشینان بسیاری از کشورها در پی این هستند که بدون زندگی در شهرهای بزرگ از فواید آن‌ها سود ببرند. آنان می‌خواهند در شهرهای کوچک یا روستاهایی ساده با آرامش زندگی کنند و در کنار آن تسهیلات و تفریحات عصر فضا در دسترس‌شان باشد. در نتیجه یک سازمان انتفاعی برای انتخاب محل و مکانی که بتواند در آن تجهیزات جدیدی را بنا نهد با مشکلات پیچیده‌ای روبرو است. بنابراین صرفاً انتخاب مکان مناسب کافی نیست. موسسه باید برای جلب همکاری کارکنانش به دنبال مکانی ایده آل با خصوصیات زیر باشد:
1. نزدیکی به مترو با سرویس شهری عالی که شامل مراکز هنری، فرودگاه بین‌المللی، مراکز تحقیقاتی و درمانی، دانشگاه‌های بزرگ، ورزشگاه سرپوشیده، موزه‌ها و یک ارکستر سمفونی باشد.
2. نزدیکی به یک منطقه‌ی ماهواره‌ای ، به مکان‌های تفریحیِ با کیفیت، ادارات و مناطق صنعتی کارآمد با رعایت مسائلی از قبیل آب سالم و جمع‌آوری زباله‌ها و تأمین سیستم‌های زیست محیطی دیگر.
3. مکان انتخابی باید محیط‌های مسکونی آرام و محافظت‌شده داشته باشد و در کنار آن مدارس خوب، مراکز خرید، پلیس و خدمات شهری موجود باشد. همچنین منطقه باید نزدیک ساحل، دریاچه‌ها و کوه‌ها باشد تا در تمام طول سال آب و هوای لذت بخشی داشته باشد.
همه‌ی این بخش‌ها و مناطق توسط سیستم‌های حمل و نقل سریع‌السیر به هم متصل خواهند شد. برای فراهم آوردن چنین امکانی طراحان مفاهیمی چون " شهرهای حلقه‌ای " را مطرح می‌سازند که در آن‌ها شاه‌راهی پیرامون شهر کشیده شده و بافت قدیمی شهر را به مناطق تازه‌ساخت متصل می‌سازد. در نتیجه متروها باید به‌شدت گسترش یابند. در یک روز کاری ، حمل و نقل توسط مترو بسیار سریع‌تر و آسان‌تر از جابه‌جایی بر روی زمین است. این امکان وجود دارد که متروهای جدید گسترش یابند و در سراسر اروپای شمالی، در هونشو، بزرگ‌ترین جزیره‌ی ژاپن، و در مسیر بوستون به واشنگتن کشیده شوند.
این طرح صورت تکامل یافته جاده‌های کمربندی است به طوری که یک سری بزرگراهظهای حلقه‌ای شهر را محصور می‌کنند و ابزاری برای توسعه‌ی اقتصادی فراهم می‌آورند که آن نیز در گام بعدی به برنامه‌ریزی شهری در قرن بیست و یکم تبدیل می‌شود. مسیرهای پیرامونی را در مناطق متعدد متروهای آمریکا و همچنین شهرهای رم ، مسکو و لندن می‌توان مشاهده نمود. در دهه‌ی 2000 پروژه‌های جالب توجهی در زمینه‌ی توسعه‌ی مجدد شهرها اجرا خواهد شد.
زمین‌لرزه‌های شدید و ویران‌گر، دوباره رخ خواهند داد و شهرهای جدید بر ویرانه‌های قدیمی ساخته خواهند شد.
کمپانی میتسوبیشی در نظر دارد ناحیه‌ی تجاری بزرگ مارانوچی در توکیو را دوباره توسعه دهد و در آن برج‌هایی برای 20000 کارمند احداث نماید.
در اوایل قرن بیست و یکم، طرح‌های جدیدی برای حل مشکلات آب و یافتن جایگزینی برای سوخت فسیلی مطالعه خواهند شد.
در عربستان سعودی و کویت کارخانه‌های نمک‌زدایی از آب دریا احداث خواهند شد که انرژی آن‌ها را سوخت‌های فسیلی تأمین خواهد کرد. همچنین بر روی جزیره‌های کم‌ارتفاع و مکان‌های مهم مانند سانتا باربارا در کالیفرنیا، واحدهای کوچک مشابهی ساخته خواهد شد. اگر بتوان انرژی ارزان‌تری مصرف کرد، استفاده از این نوع کارخانه‌ها به صرفه‌تر خواهد بود و باعث رشد سطح کیفی زندگی میلیاردها انسان خواهد شد. در خاورمیانه سعی می‌کنند که آب دریا را با کانال از دریای مدیترانه یا دریای سرخ به یک کارخانه‌ی نمک‌زدایی در دره‌ی اردن منتقل کنند. با احداث خط لوله‌ی صلح، آب شیرین از ترکیه به فلسطین اشغالی، لبنان، اردن و شیخ‌نشین‌های خلیج فارس فرستاده می‌شود. البته این پروژه به دلیل عدم توافق سیاسی هنوز اجرا نشده است.
پروژه‌های بزرگ ساخت رودخانه‌ی مصنوعی در لیبی به اجرا در میظآید و آب از سفره‌های زیرزمینیِ صحرا به بیرون پمپ شده و به وسیله لوله به نواحی ساحلی منتقل می‌شود.
از سال 2000 تا 2010 با توسعه‌ی حوزه‌های نفتی جدید، مصرف سوخت فسیلی افزایش می‌یابد. کشورهای پاپوا، گینه‌ی نو و آسیای جنوبی، مناطق نفت‌خیز مهم آینده خواهند بود. انرژی برق را به‌وسیله‌ی کابل‌هایی که از زیر دریا می‌‌گذرند، به نواحی دوردست می‌فرستند. ایجاد تأسیسات اقتصادی مناسب به پیشرفت‌های عملی در توسعه‌ی سوخت‌های جایگزین خواهد انجامید. بازار انتقال بدون سیم انرژی به مناطق دوردست به‌سرعت در حال رشد است. انرژی خورشیدی و پیل‌های سوختی، آینده‌ی بسیار خوبی دارند. هیدروژن به‌عنوان سوختی جدید، ارزش بسیاری پیدا خواهد کرد؛ چراکه از طریق الکترولیز آب، به سهولت قابل تولید و ذخیره‌سازی است.
در دهه‌ی اول قرن بیست و یکم، هیدروژن از لحاظ قیمت با نفت رقابت خواهد کرد.
در حال حاضر کمپانی بی‌ام‌و چندین خودرو آزمایشی هیبریدی ساخته است. این خودروها راندمان سوختی بالا و کاهش تلفات انرژی مطلوبی را نشان می‌دهند. به رغم مشکلات محیط زیست، در قالب پروژه‌های عظیم سدسازی که برای کنترل سیل انجام می‌شود، کارخانه‌های جدید برق‌ـ‌آبی احداث خواهند شد. این فناوری دومنظوره، در دره‌ی رودخانه های نارمادا در هند و پارانا واقع در برزیل و آرژانتین به کارگرفته شده است.
شبکه‌ی سراسری برق که اروپا، آمریکای شمالی و آسیا را به یکدیگر متصل می‌کند، مرحله‌ی طراحی را پشت سر می‌گذارد. این شبکه به‌کمک خطوط انتقالی که از تنگه‌ی برینگ می‌گذرند، انرژی الکتریکی را از سیبری به آمریکای شمالی می‌رساند.
پروژه‌های عظیم و پرهزینه‌ای برای از بین بردن نیروگاه‌های هسته‌ای و معدوم کردن نیروگاه‌های برق ازکارافتاده طراحی شده است. هزینه‌ی پاک‌سازی چرنوبیل و دیگر نیروگاه‌های هسته‌ای روسیه در حدود 50 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. ژاپن نیز تا کنون برای جابه‌جایی ضایعات 37 نیروگاه برق هسته‌ای، 8 میلیارد دلار هزینه کرده است؛ و این تازه شروع برنامه‌های پاک‌سازی است، چراکه در دهه‌ی آینده، 50 پایگاه هسته‌ای بلااستفاده خواهند شد که باید از رده خارج شوند.
بحث خطر گازهای گلخانه‌ای همچنان ادامه خواهد یافت و نظارت‌های سخت و شدیدی بر تشعشعات زیان‌آور و تهدید کننده‌ی اتمسفر انجام خواهد شد.
در دهه‌ی اول، یک پیمان جهانی بی‌سابقه به منظور از بین بردن ضایعات سمی، حفاظت جنگل‌های استوایی و جبران خسارت‌های محیط زیست بسته خواهد شد. همچنین برنامه‌های درخت کاری و کاشت گیاهان سبز برای بازسازی اتمسفر اجرا می‌گردد. در تمام سطوح دولتی، پیمان‌های فراوانی با شرکت‌های خصوصی عقد خواهد شد. موضوع این قراردادها، بازسازی دشت‌های وسیع گرمسیری، جنگل‌های استوایی و بیشه‌زارهای عریان است.
مراقبت و احیای دشت‌های خشک ‌شده و بی‌آب‌وعلف، صخره‌های مرجانی تخریب شده و جزایر و سواحل مرزی در حال تخریب از اهداف بعدی این پروژه‌ها هستند. این برنامه‌های مهم را کارشناسان محیط زیست با همکاری زیست شناسان اجرا خواهند کرد.
پس از دهه‌ی اول هزاره‌ی نوین، همه‌چیز ممکن به نظر می‌رسد. پیش بینی‌های مربوط به سال‌های 2010 تا 2030 محتاطانه هستند؛ ولی وقایع پس از آن را صرفاً می‌توان حدس زد. شاید صحیح‌ترین پیش‌‌بینی، رشد بی‌رویه‌ی جمعیت باشد که باعث توسعه‌ی شهری و نوآوری‌ها خواهد شد.
طراحان و سازندگان درباره‌ی نیاز روز افزون خدمات و امکانات با چالش‌های متعددی روبرو خواهند شد. پروژه‌های پیچیده و پرهزینه‌‌ای آغاز می‌شود و در آینده‌ی نه‌چندان دور، آسمان خراش‌های امروزی ساختمان‌های کوچکی به نظر می‌آیند.
یک شرکت مهندسی ژاپنی به نام کاجیما اعلام کرده است که تکنولوژی ساخت برج‌‌های 200 طبقه را در اختیار دارد، اما تا کنون سفارشی برای احداث آن نداشته است.
تاکناکا که یک شرکت ساختمان سازی معتبر به شمار می‌‌رود، قصد دارد یک برج هزار متری در توکیو بسازد.
شرکت دیگری به نام اوه‌یاباشی نیز قصد دارد آسمان خراش 500 طبقه‌‌ای شامل واحد های مسکونی، اداری، مراکز خرید و سرویس‌های خدماتی بنا کند. هزینه‌ی ساخت این برج 326 میلیارد دلار است. شهر فضایی 2001 نام آسمان خراشی است که ارتفاعی 5 برابر مرکز تجارت جهانی سابق نیویورک خواهد داشت.
با این‌که برخی از برنامه‌های برج‌سازی تنها به خاطر قدرت‌نمایی شهری یا خودنمایی سازندگان آنها انجام می‌شود، اما در ژاپن انگیزه‌ی اصلی این پروژه‌ها اقتصاد است. همان‌طور که می‌دانیم، قیمت زمین در توکیو بسیار بالاست. چاره‌ی این مشکل علاوه بر برج‌سازی، ساختمان‌سازی در زیر زمین است. طراحان معتقدند که توسعه‌ی ساختمان‌سازی به سوی پایین، معقول‌تر از ساخت‌و‌‌ساز به سمت بالاست.
به‌عنوان مثال یک شرکت مهندسی ژاپنی به‌نام تایسئی قصد دارد یک مجتمع زیر زمینی به نام شهر آلیس که نام آن از داستان معروف آلیس در سرزمین عجایب اقتباس شده است، بسازد و در سطح زمین پارک و جنگل ایجاد نماید.
شرکت شیمیزو یک شهرک زیر زمینی به نام شبکه شهری زیر زمینی با گنجایش نیم میلیون نفر خواهد ساخت.
بسیاری از شهرهای مرکزی به محیط زیست‌های چند طبقه تبدیل خواهند شد؛ یک طبقه در زیر زمین، طبقه‌ای بر سطح و طبقه‌ی سوم در فضای بالای ساختمان ها بنا می‌گردد.
توسعه‌ی گسترده‌ در زیر آب به تحقق خواهد پیوست و ساختمان‌هایی بر سکوهای اقیانوسی، جزایر مصنوعی و کوه‌های زیر دریا بنا خواهند شد. تکنولوژی اکتشاف و استخراج سنگ معدن از اعماق زمین فرصت‌های بسیاری را ایجاد خواهدکرد.
پروژه حفر معادن عمیق در روسیه باعث کشف رسوباتی در عمق 15 کیلومتری زمین در سیبری شده است. آنان امیدوارند که سرانجام روزی بتوانند از انرژی حرارتی مرکز زمین استفاده کنند!
در آینده از سازه‌های مسقف به طور گسترده‌ای استفاده خواهد شد. امروزه هنگامی که برفراز یک شهر پرواز می‌کنید، چشمگیرترین سازه مسقفی که می‌بینید یک استادیوم ورزشی است. اما در آینده وقتی بر فراز شهر‌ها پرواز می کنیم فقط یک سقف گنبدی عظیم خواهیم دید. صنایع کشاورزی به منظور محافظت از نهال‌ها و کنترل رشد محصولات ژنتیکی جدید قصد دارند هزاران هکتار زمین را زیر پوشش سقف‌های گنبدی ببرند و نام آن را "مزارع سرپوشیده" بگذارند. شهرهای سرپوشیده برای مناطق قطبی بسیار مناسبند، چراکه باعث جذب گرمای خورشید و دفع حشرات می‌گردند. شرکت ژاپنی تایوکوگیو قصد دارد از چادر بسیار بزرگی برای تغییر اقلیم جزایر بد آب‌و‌هوا استفاده کند. این جزایر لم‌یزرع و کم‌آب هستند و به دلیل کمبود آب آشامیدنی، زندگی در آن‌ها ممکن نیست. با این حال، چادری به ارتفاع 666 متر و پهنای 16 کیلومتر با ایجاد باد مصنوعی باعث بارش می‌شود و در نتیجه، جزیره قابل سکونت خواهد شد. طراحان در حال امکان‌سنجی استفاده از چنین چادرهایی در بستر اقیانوس‌ها هستند تا به واسطه‌ی آن جریان‌های آب را هدایت کرده و مناطق جدیدی برای صید ماهی ایجاد نمایند.
در فاصله‌‌ی سال‌های 2010 تا 2040 بشر برای اقامت به فضا می‌رود. به‌علاوه برای ادامه‌ی تحقیقات اکتشافی، امکانات زندگی و فعالیت‌های صنعتی را در پایگاه‌های فضایی بر قرار خواهد کرد. کارخانه‌‌های فضایی در گستره صنعت از تولید نیمه‌هادی‌ها گرفته تا داروسازی متداول می‌شود.
آنتن‌های عظیم فضایی انرژی خورشید را به سمت مناطق سردسیر گسیل می‌کنند. صنعت گردشگری فضایی رشد کرده و اولین هتل بر روی کره ماه ساخته خواهد شد. همچنین اولین کودک در فضا چشم به جهان خواهد گشود.
تحولاتی در کرات منظومه شمسی ایجاد می‌گردد تا آن‌ها را به زمین شبیه سازند. در اولین برنامه، بخشی از مریخ را حرارت می‌دهند تا قابل سکونت شود. به عقیده‌ی بسیاری از صاحب‌نظران، مهم‌ترین پروژه‌ی فضایی، جلوگیری از برخورد سیارک‌هاست. سیستم جدید، مشابه طرح سیستم دفاعی نظامی در جنگ ستارگان است. برای انهدام سیارک‌ها قبل از برخوردشان به جو زمین، از پرتابه‌هایی که شارژ هسته‌ای دارند استفاده خواهد شد.
عجیب نیست اگر بگوییم تولید چنین تجهیزاتی برای بقای تمدن بشری یک ضرورت است. آینده‌پژوهی نیازهای خطیر جهان، ملت‌ها و شهرها را قبل از بروز آنها گوش‌زد می‌کند و امنیت و کیفیت زندگی را همواره در نظر دارد و پشتوانه‌های روانی و آمادگی‌های عاطفی و احساسی فرد و خانواده را در برابر تحولات آینده ایجاد می‌کند. برای شرکت‌ها و سازمان‌های تجاری، آینده‌پژوهی ضامن بقا در گردونه‌ی رقابت و رشد است. بنابر این با شروع قرن بیست و یکم این آینده‌پژوهان هستند که راه را به ما نشان می‌دهند.

منبع: / سایت / آصف ۱۳۸۴/۱۰/۰۴به نقل از: مجله فیوچریست