یکى از مدیران ارشد غول نرم‌افزارى مایکروسافت اخیرا در جریان یک مصاحبه گفته است: امروزه شاخص‌هاى دیجیتالى در کشورهاى مختلف به اندازه شاخص‌هاى دسترسى به منابع اقتصادى، طبیعى و حتى بهداشتى مهم و تعیین کننده است.
واقعیت آن است که شاخص‌هاى دسترسى دیجیتالى (Digital Access Index) امروزه آنچنان در تحولات جهانى نقش دارند که کشورهاى جهان براى ارتقاى رتبه خود در عرصه‌هاى بین‌المللى و دریافت سودهاى چندوجهى به سرمایه‌گذارى‌هاى حساب شده در این بخش روى آورده‌اند.
این شاخص‌ها در فرایند تصمیم‌گیرى براى سرمایه‌گذارى شرکت‌هاى قدرتمند IT در مناطق ارزان‌تر و در عین حال توسعه‌یافته‌تر بسیار موثر است به گونه‌اى که هم‌اکنون در نام بردن از کشورى چون هند دیگر تصوراتى چون چهره‌هاى رنج‌کشیده، پابرهنه و فقیر جاى خود را به کشورى توسعه یافته در زمینه تکنولوژى ارتباطات و اطلاعات داده است.
هند در سال منتهى به مارس 2004 بیش از 5/12 میلیارد دلار درآمد ناشى از صادرات نرم‌افزار داشته است که این رقم 30 درصد بیش از درآمد این کشور در سال گذشته از همین بابت بوده است.
اما باید توجه داشت بین شاخص‌هاى دیجیتالى (که نحوه و میزان دسترسى به ابزارهاى دیجیتالى را در کشورها نشان مى‌دهد و توسط اتحادیه جهانى مخابرات منتشر مى‌شود) تا آمادگى دیجیتالى (آنچه در گزارش اخیر بخش تحقیقات اکونومیست به آن اشاره شده) تفاوت‌هاى اساسى وجود دارد.
شاخص‌هاى دیجیتال در حقیقت میزان دسترسى شهروندان به ابزارهاى تکنولوژى اطلاعات را نشان مى‌دهد در حالى‌که آمادگى دیجیتالى بر وجود فرصت‌هاى خاص دیجیتالى خصوصا با هدف سرمایه‌گذارى در یک کشور تاکید دارد. از همین رو حتى کشورى چون هند که هم‌اکنون با برون‌سپارى (outsourcing) وسیع خود توانسته به یک غول صادرکننده نرم‌افزار در جهان تبدیل شود از نظر دسترسى دیجیتال جایگاه مناسبى ندارد و به رتبه 118 قناعت کرده این‌ در حالى است که همین کشور از نظر آمادگى دیجیتالى با 51/4 امتیاز در رده چهل و ششم ایستاده است.
فناورى اطلاعات و ارتباطات امروزه به شکلى در جهان توسعه مى‌یابدکه گاه کشورى کوچک و جمع و جور چون سنگاپور از نظر آمادگى دیجیتالى خود را در رده هفتم و بالاتر از حتى ایالات متحده، آلمان، استرالیا و کانادا مى‌بیند و یا کره جنوبى و دیگر کشورهاى موسوم به «ببر آسیا» وضعیتى بالاتر از بسیارى از کشورهاى اروپایى دارند و یا آفریقاى جنوبى فاصله اندک خود را با کشورهاى توسعه یافته حفظ مى‌کند.
کشور ما ایران از هر دو نظر (شاخص‌ دسترسى دیجیتالى و آمادگى دیجیتالى) وضعیت نامناسبى را در رده‌بندى جهانى دارد.
در گزارش مربوط به میزان دسترسى دیجیتالى، ایران در رده کشورهاى سطح متوسط و در جایگاه 87 قرار دارد اما از نظر آمادگى دیجیتالى وضعیت براى کشورمان بسیار نگران کننده است چرا که ایران رده پنجاه و هفتم از 64 کشور را در اختیار دارد و این تازه پنج پله کمتر از رده‌بندى سال گذشته (پنجاه و دوم) و پایین‌تر از کشورهایى چون عربستان، مصر، اکوادور و فیلیپین است.
این در حالى است که در رده‌بندى آمادگى دیجیتالى بسیارى از کشورهاى منطقه مثل امارات، بحرین و کویت (که بالقوه طى سال‌هاى اخیر وضعیت مناسبى را در توسعه دیجیتالى پیدا کرده‌اند) به دلیل فقدان اقتصاد کلان اصولا لحاظ نشده‌اند (رتبه امارات در شاخص DAI جایگاه سى و چهارم است) وگرنه رتبه ایران از این هم پایین‌تر ‌بود.
ضریب نفوذ پایین اینترنت در ایران، زیرساخت‌هاى ضعیف مخابراتى، ریسک بالاى سرمایه‌گذارى در بخش IT و از همه مهم‌تر رقیب دولتى از جمله مهم‌ترین دلایل کاهش رشد ICT در کشور قلمداد مى‌شود این در حالى است که هنوز کشور از فقدان یک طرح جامع فناورى اطلاعات رنج مى‌برد و طرح‌هاى اجرا شده سال‌هاى اخیر نیز نگاه جامع و عمیقى به این گستره ندارند.

منبع: / روزنامه / دنیای اقتصاد ۱۳۸۳/۰۵/۲۸