موضوع : پژوهش | مقاله

مرجعیت علمی و فناوری ایران در جهان در پنجاه سال آینده


از چهاردهم خرداد 89، وارد بیست و دومین سال زعامت نورانی مقام معظم رهبری شده ایم. با نگاهی به رهنمودها، توصیه ها و راهبری های حکیمانه معظم له به روشنی درمی یابیم که در طول 21 سال گذشته، در مسایل گوناگون فرهنگی، علمی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، هنری، ادبی، ورزشی و چندین و چند مسئله دیگر، از ناحیه مقام معظم رهبری زیباترین تحلیل ها بر وضع موجود و وضع مطلوب، ارائه شده است. در قالب راهبری ملت ایران، به صورت مبنایی به پیشینه افتخارآمیز ایران نیز معمولاً اشاراتی شده است. مثلاً در مسئله علم و فناوری و ترسیم فضای آینده کشور بر مبنای دانش و نیز مسلط کردن گفتمان علمی و علم محوری بر فضای جامعه، با اشاره به اینکه پایه گذار بسیاری از علوم ایرانی ها بوده اند، وضع جوامع غربی را در آن زمان که به تعبیر ایشان در جهل محض بوده اند، ترسیم فرموده اند و بردست برتر علمی ایران در پیشینه تاریخی اش اشاره شده است.
از نخستین روزهای آغاز رهبری مقام معظم رهبری، نگاه به آینده و دورنگری جزو لاینفک دغدغه های ایشان بوده است. مثلاً در 23/3/68 یعنی درست 9 روز پس از آغاز رهبری، در فرمایشات ایشان آمده است که «ما بحث آینده بلندمدت نظام اسلامی را می کنیم... شما در ذهنتان چهل سال بعد را تصویر کنید.»
در سیزده سال منتهی به سال 1381، همواره در تأکیدات ایشان بحث علم و فناوری، مرزشکنی دانش و نوآوری علمی جایگاه ویژه و فوق العاده ای دارد. مثلاً در جایی فرموده اند «ما بارها گفته ایم، باز هم بارها و صدها و هزاران بار دیگر خواهیم گفت و شما هم آنقدر بگویید که این مسئله گفتمان غالب جامعه بشود.» یا در جای دیگری فرموده اند که «امکان ندارد پیشرفت این کشور بر پایه ای جز پایه دانش و فناوری شکل بگیرد» اما از سال 1381 تاکنون حدود ده بار به مناسبت های مختلف و در جاهای گوناگون، ضرورت برنامه ریزی برای پنجاه سال آینده کشور مطرح شده است. این تأکید و تکرار به قدری است که برای انسان جای شکی باقی نمی گذارد که حتماً اسراری درآن نهفته است و البته گاهی شخص ایشان پس از تأکید بر روی عدد پنجاه سال و آثار مترتب بر آن، دلایلی را هم فرموده اند. برای ملت رشید ایران به ویژه جامعه نخبگان، دلسوزان و علاقمندان به مسایل علمی و فناوری ایران، حتی اگر این راهبری پنجاه ساله و راهنمایی پنجاه ساله فقط یک یا دو بار هم مطرح می شد، لازم الاتباع بود، اما حالا ظرف چند سال چندین و چندبار به طور تفصیلی موردتأکید معظم له قرار گرفته است که این، فوق العادگی مسئله را می رساند.
برای تعمیق بیشتر روی کلام مدبرانه مقام معظم رهبری درخصوص حرکت علمی در کشور و شیوه های آن و نیز آثار مترتب برآن، به عبارات ذیل که عیناً از فرمایشات ایشان استخراج شده است، توجه بفرمایید.
1- هدف را این قرار بدهیم که پنجاه سال بعد، کشور شما یکی از مراجع عمده و درجه اول علمی دنیا باشد به طوری که اگر کسی خواست با تازه های دانش آشنا شود، مجبور باشد زبان ملی شما را یاد بگیرد.
مقام معظم رهبری 18/8/85
2- من انتظارم این است که ما پنجاه سال دیگر، (نمی گویم ده سال، پانزده سال دیگر) در دنیا و در سطح عالم، حرف اول علمی را بزنیم، یعنی مرزهای علم را ما تعیین کنیم. کار به جایی برسد که زبان ما- که زبان فارسی است- زبان علم در دنیا بشود.
مقام معظم رهبری 13/7/85
3- شما کاری کنید که در یک دوره ای (حالا این دوره ممکن است پنجاه سال دیگر یا چهل سال دیگر باشد) هر دانشمندی اگر بخواهد به آخرین فرآورده های علمی دست پیدا کند، ناچار باشد زبان فارسی را که شما اثرتان را به زبان فارسی نوشته اید، یاد بگیرد،... شما کاری کنید که در آینده، کشور شما یک چنین وضعیتی پیدا کند.
مقام معظم رهبری 12/6/86
4- کشور باید در علم، در دانش و به تبع علم و دانش، در آنچه که مترتب بر علم است، در رتبه های اول جهان قرار بگیرد. نمی گویم پنج سال دیگر، ده سال دیگر، نه، هدف را بگیرید پنجاه سال دیگر. اما باید برویم و برسیم و این به همت احتیاج دارد و من به شما عرض بکنم، مطمئن باشید این ملت آن ملتی است که اگر این حرکت را بکند، خواهد رسید.
19/8/85
5- من گفته ام، امروز یکی از پایه ای ترین گفتمان های کنونی کشور ما باید گفتمان پیشرفت علم و فناوری باشد، این برو و برگرد ندارد.
مقام معظم رهبری 5/6/87
6- اگر شما امروز در راه درست قدم بردارید، هیچ اشکالی ندارد که پنجاه سال دیگر، جهت اتوبان علم که امروز یک طرفه و از یک سو به سوی دیگر است، یا دوطرفه شود یا یک طرفه و ازاین سو به آن سو شود، چه مانعی دارد؟ مگر یک روز این طور نبود؟
مقام معظم رهبری 3/7/81
7- توقعم از جامعه علمی کشور این است که تا پنجاه سال دیگر، صادرکننده علم به دنیا باشیم و این امری است که محال نیست.
مقام معظم رهبری 7/9/81
مخاطبان محترم این مقال، از زن و مرد و پیر و جوان، دانشجو و استاد، دانش آموز و معلم، صنعتگر و پژوهشگر، و همه و همه می دانند که با وجود این تأکیدات، هیچگاه ضرورت برنامه ریزی پنجاه ساله در کشور، از لسان سایر دست اندرکاران علمی و پژوهشی و مسئولین کشور تکرار نشد و متأسفانه حتی در گوشه ای از برنامه ها و سخنرانی ها سیاست ها گنجانده نشد.
به راستی آیا پس از این همه تأکید روی نگاه پنجاه ساله به این مسئله، شایسته است که این مقدار بی توجهی شود؟
البته این قبیل کم توجهی ها و گاهی بی توجهی ها کم نیست تا آنجا که خود معظم له عبارت تکان دهنده ای در این زمینه دارند:
«در صحبت های ما گاهی حرف های خوبی هم پیدا می شود اما غالباً توجهی نمی شود و به گوشه ای گذارده می شود.» که البته همه کلام ایشان نور است و سخن آخر اینکه ای کسانی که دستی در کار دارید، این کلام بزرگ و جامع آقا درخصوص برنامه ریزی برای رساندن ایران اسلامی به مرجعیت علمی و فناوری جهان در پنجاه سال آینده را
الف: دریابید ب: تعمق کنید ج: راه آن را پیدا کنید د: همت مضاعف داشته باشید هـ: آن را همه جا بگویید و: دیگران را به حرکت وادار کنید ز: هرچه می توانید، حتی یک قدم روبه جلو، بسم الله!


منبع: / روزنامه / کیهان ۱۳۸۹/۳/۲۹
نویسنده : حسن حسین زاده

نظر شما