هر یک از بچه ها در دیدارهای روزانه خود با یکدیگر، از دوستان جدیدی که پیدا کرده اند می گویند. سخنان آن ها به شدت او را وسوسه می کند. به دنبال فرصتی است تا شاید او هم بتواند در جمع دوستانش آیدی هایی را که با آنها ارتباط برقرار کرده، بازگو کند...
به گذشت زمان توجهی ندارد. کمتر در جمع خانواده و میهمانی ها حاضر می شود و بیشتر اوقات را در اتاق خود در خلوت به سر می برد. صدای زنگ برقراری تماس ها و ضربه هایی که او به صفحه کلید رایانه اش می زند تنها صدایی است که از بیداری او در اتاق خبر می دهد...
رنگ پریده، چشمان گود افتاده و رفتار و گفتار عصبی او خانواده را نگران کرده است. مادر و پدر با کمی مراقبت بیشتر از فاجعه ای که فرزندانشان را تهدید می کند آگاه می شوند...
داد و فریاد مادر و دختر از چند خانه آن طرف تر هم شنیده می شود.
- این چه قیافه ای برای خودت درست می کنی؟ ما در این محله آبرو داریم.
- مگه چی شده؟ این که کمی به سر و وضعم بیشتر می رسم ناراحت تون می کنه؟
- قیافه خودت را در آینه می بینی؟ از وقتی پای اون دستگاه لعنتی نشستی حرف ها و کارهات هم فرق کرده، چرا به حال و روز ما توجهی نداری...
- چه ربطی به دستگاه داره؟ خب برای بهتر فهمیدن درسام باید تو اینترنت بچرخم یا نه؟ مطالب علمی را ببینم یا نه؟
- خودت هم بهتر می دونی که کسی با پژوهش و تحقیق مخالف نیست اما قیافه ای که برای خودت ساختی نشون می ده چقدر اهل تحقیقی؟
صدای بغض آلود مادر به فریاد تبدیل شده است. دختر هم حاضرجوابی می کند اعصاب مادر به هم می ریزد و صدای شکستن ظروف با صدای محکم بسته شدن در آپارتمان به هم می آمیزد...

دام الکترونیکی
ورود رایانه به عرصه زندگی، رفتار و گفتار بسیاری از افراد را تغییر داده است. رایانه و به تبع آن فضای مجازی اینترنت، دنیای انسان را چنان کوچک کرده که در قاب یک مانیتور چند اینچی قابل رویت است!
استفاده از اینترنت، پیامدهای مثبت و منفی متعددی را در پی دارد. اگر چه نباید فرصتهای مثبتی که از طریق اینترنت ایجاد شده را نادیده گرفت اما از طرفی نمی توان از کنار معضلات، ناهنجاری ها، بزهکاری ها و... به وجود آمده از این طریق نیز به سادگی و با بی توجهی گذر کرد.
پایان یک دوره تحصیلی و آغاز فصل تعطیلات مدارس و مراکز آموزش عالی بار دیگر فرصت بیشتری را برای استفاده جوانان و نوجوانان از رایانه ها و فضای اینترنت فراهم کرده است. این فرصت آسیب ها و تهدیدات جدی را نیز به همراه دارد.
اخبار سوء استفاده از احساسات کاربران اینترنتی در داخل و خارج کشور مهمترین بخش صفحات حوادث و گزارش های خبری را به خود اختصاص داده است. میزان جرایم اینترنتی در فصل تابستان بیشتر از زمان های دیگر است.
به هنگام تهیه این گزارش اخباری در این باره به صفحات حوادث مطبوعات راه یافت: «6 دختر جوان پس از ارتباط اینترنتی و فرار از خانه، هنگامی که سرگردان بودند از سوی ماموران انتظامی دستگیر و تحویل دادسرای جنایی تهران شدند.»
این دختران که میانگین سنی شان 14 تا 19 سال اعلام شده است از یک نقطه مشترک در انگیزه های مربوط به فرار برخوردار بودند. آنها پس از برقراری ارتباط اینترنتی از منازل خود متواری شده و به فساد کشیده شده اند.
«پرونده فساد دو دختر جوان در دادسرای جنایی در حال بررسی است.»
آنها پس از آشنایی با تعدادی کاربر اینترنتی از خانه گریخته اند و پس از ماه ها در یک خانه فساد بازداشت شده اند.
اخباری با موضوع مذکور به اخبار ثابت مطبوعات و رسانه های گروهی تبدیل شده اند باید با بازنگری در شیوه استفاده جوانان و نوجوانان از رایانه و اینترنت خانواده ها با حساسیت و توجه بیشتری رفتار آنان را مراقبت کند.

18 میلیون کاربر اینترنتی در ایران
حبیب الله فرجاد، کارشناس و پژوهشگر حوزه فناوری ارتباطات با اشاره به فعالیت حدود هجده میلیون کاربر اینترنت در ایران می گوید:
«بالغ بر 27. 5درصد کل جمعیت ایران از کاربران اینترنت محسوب می شوند این در حالی است که سهم ایران از تعداد کاربران اینترنت در خاورمیانه 53درصد است و میزان رشد اینترنت در آن 7. 1درصد است که بالاترین سهم و میزان رشد را در خاورمیانه دارد. زیرا تنها در فاصله هفت سال از دسامبر 2000 که میزان کاربران اینترنت 250هزارنفر بود تا دسامبر 2007 رشدی چشمگیر داشته است.
همچنین، نزدیک به هشتصدهزار و بلاگ فارسی بیش از شصت و پنج درصد از محتوای وب فارسی را تشکیل داده اند.»
وی ادامه می دهد: «سرعت تحول و نوآوری و دامنه بازخوردهای وسیع و تأثیراتی که در عرصه سیاست، فرهنگ و اجتماع برجای می گذارد، آن چنان گسترده است که قابل مقایسه با هیچ رسانه دیگری نیست، این دگردیسی و درهم ریختن نظم سنتی، سبب شده است تا فضای تازه ای شکل بگیرد که دمکراسی دیجیتال مشخصه آن است.
نوع تازه ای از دمکراسی که از تعامل و پویایی شبکه ها و تقسیم دانایی شکل گرفته و چنان پرشتاب و مدام در حال تغییر است که تا پنج سال آینده بسیاری از چشم اندازهای کنونی ما از نظام ارتباطات را تغییر خواهد داد.»

اینترنت حرکت روی لبه تیغ
رایانه و اینترنت به همان اندازه که دنیا را تکان داده است، ارتباطات را دگرگون ساخته و به یکی از مهمترین ابزارهای روز دنیا تبدیل شده و در مجموع جامعه اطلاعاتی جهانی را تشکیل داده است، پیچ وخم و دالان های مبهم نیز بسیار دارد. کارشناسان عرصه اینترنت که نیم نگاهی هم به مسئله اخلاق و هنجارهای اینترنتی دارند، چاقوی دولبه را بهترین مثال برای این فناوری می دانند.
حجت الاسلام احمد نجفی که در زمینه وبلاگ نویسی فعالیت گسترده ای دارد در این باره می گوید: «اینترنت به همان اندازه که راهگشای بسیاری از مسائل است و برای تعداد زیادی از مراکز علمی و اطلاع رسانی به یک پدیده حیاتی تبدیل شده، می تواند در صورت عدم استفاده صحیح و یا سوءاستفاده برخی افراد به یک چاقوی برنده که دست صاحبش را می برد تبدیل شود.» در همین راستا، خانم زهره علی عسگری کارشناس امور اجتماعی و فرهنگی، اینترنت را مرکب از دو کلمه intern به معنای وارد شدن و وارد کردن و net به معنای شبکه و تور و دام دانسته و می افزاید: به این ترکیب کلمه اینترنت را می توان ورود به تور و دام و گرفتار تار عنکبوت شدن یا ورود به شبکه ای با شاهراههای بزرگ که می توان در هر راهی به اطلاعات نو و تازه برخورد تعبیر کرد! راهی برای کوچک کردن دنیا و یا جاده ای برای عبور و رسیدن به دنیایی وسیع تر و پرگنجایش تر!
خانم علی عسگری، کارشناسان امور اجتماعی با تأکید براینکه همانگونه که دین را با زور نمی توان به رگ و پی کسی تزریق کرد و در عین حال نمی توان به سادگی ایمان را از دل کسی بیرون آورد به نحوه استفاده از اینترنت اشاره کرده و می افزاید: ارتباط با اینترنت اگر به معنای ورود به شبکه های منحرف و معاند و مفسد درنظر گرفته شود، به خودی خود نمی تواند از کسی سلب ایمان کند و یا حتی موجب تضعیف پایه های اعتقادی او شود. کسی که به اعتقاد و باور محکمی رسیده باشد صرف استفاده از اینترنت او را به شبکه های تار عنکبوتی نمی کشد و موجب تضعیف ایمان او نمی شود. بنابراین با تقویت زمینه های اجتماعی و فردی در مسیر تربیت و خودسازی، می توان افراد را در برابر نکات منفی اینترنت بیمه کرد. به گونه ای که با عبور از شبکه های عنکبوتی در دام نیافتاده و به سلامت در شبکه های اطلاع رسانی اینترنت غواصی کنند.

ماهیت مبهم اینترنت
علی تقی زاده که در فضای وب وبلاگ نویسی فعالیت دارد. با اشاره به کاربردهای مثبت فراوان و سوءاستفاده های گسترده ای که از فناوری اینترنتی شده است، می گوید:
«از جمله فواید اینترنت، دسترسی آسان و سریع به دریایی از اطلاعات و آگاهیهای مختلف در زمینه های گوناگون از سیاسی و اقتصادی و علمی و فرهنگی گرفته تا تفریحی و هنری و ادبی است که با فعالیت طبقه بندی و زمان ارائه آن، می توان به پژوهشهای گسترده ای دست زد.
در اینترنت می توان به کتابخانه های بزرگ دنیا سرزد و کتابهای مورد علاقه خود را مطالعه کرد، می توان در منزل بود و در دانشگاههای بزرگ مجازی ثبت نام کرد و ادامه تحصیل داد، می توان حسابهای بانکی خود را چک کرد و با دوست، فامیل و آشنایی در شهرها یا کشورهای دور ارتباط مستقیم و چهره به چهره برقرار کرد و اطلاعات و داده های متنی، صوتی و تصویری خود را مبادله کرد. با اینترنت، تجارت بسیار آسان، سریع و امن شده و بسیاری از فعالیت هایی که مستلزم صرف وقت و هزینه های فراوان است، با چند کلیک در منزل انجام می شود و دهها کاربرد دیگر که هر یک در راستای آسان سازی امور انسان قرن بیست و یک صورت می پذیرد.»
وی در ادامه به مضرات گسترده ای که اینترنت به همراه دارد اشاره کرد و می افزاید: «این مضرات بهداشتی، اخلاقی، حقوقی اجتماعی و... هستند.
روز به روز شاهدیم که به تعداد پزشکان و مؤسسات مشاوره ای که نسبت به خطرات و بیماری های فراوانی که در اثر استفاده بی ملاحظه از اینترنت هشدار می دهند، افزوده می شود. این بیماریها شامل تأثیرات منفی اینترنت بر بینایی، اعصاب، دستها، ستون فقرات و... می شود و بنابر نظر پزشکان، سردردهای عمیقی را نیز در پی دارد.» تقی زاده اینترنت را نیز به مثابه دشمن بزرگ جامعه و تعاملات اجتماعی معرفی می کند و می گوید: «براساس اتفاق نظر روانشناسان و کارشناسان امور اجتماعی، استفاده غیراصولی از اینترنت موجب تنهایی هر چه بیشتر و انزوای گسترده انسان و جامعه گریزی آنان شده است که تأثیر آن بر جوانان و نوجوانان بیشتر است.»
وی با اشاره به وجود صدها میلیون سایت حاوی مطالب، عکس ها و فیلم های غیراخلاقی اینترنت را دام جدید غرب ارزیابی می کند و می گوید: «آمارها نشان می دهد که در بسیاری از کشورها نخستین و یا حداکثر دومین مورد جست وجو، موارد ضداخلاقی بوده است که این زنگ خطر را برای آگاهان جوامع امروز به صدا درآورده است.»

چت روم ها؛ ملاقات با تباهی
یکی از پرطرفدارترین فضاهای اینترنتی برای جوانان و نوجوانان امکان ارتباط کلامی و نوشتاری با دیگر افراد در نقاط مختلف از طریق چت رومهاست.
علی زاده با تأکید بر عدم موفقیت فیلترینگ سایت ها باتوجه به وجود فیلترشکن های مختلف و ترفندهای گوناگون برای استفاده از سایت های فیلتر شده به استفاده های مثبت و منفی از چت رومها و اطاق های گفتگو اشاره کرده و می گوید: «این امکانات، هم محلی برای آشنایی و گفتگو درباره مسائل مورد علاقه کاربران مطرح است و هم به مکانی برای کلاهبرداری و سوءاستفاده های گسترده غیراخلاقی از کاربران بعضاً نوجوان و جوانان تبدیل شده است.»
در همین راستا، یکی از روزنامه نگاران و کاربران اینترنتی عقیده دارد که مواجهه با انفجار اطلاعات و روشن شدن حقایق برای بشر، چیزی است که می توان به عنوان جنبه مثبت اینترنت از آن یاد کرد.
وی در ادامه می گوید: «به عقیده من، دیگر زمان آن گذشته است که مردم جهان فقط از منابع محدودی اخبار روزمره را دریافت می کردند و اگر به عنوان مثال، BBC CNN و... نمی خواستند مردم از خبری مطلع شوند، و خواسته شان محقق می شد و از این طریق می توانستند مردم را در جهت خواسته های خود هدایت کنند، امروز، با گسترش شبکه های خبری اینترنتی دیگر نمی توان روی آمارهای کذایی رسانه های آمریکایی که در دست صهیونیست هاست مانور داد چرا که هم اکنون، امکان روبرو شدن مردم کشورهای جهان از طریق اینترنت، با حقایقی است که صهیونیست ها آن را از ایشان پنهان نگاه می داشتند.»
فاطمه معین زاده، کارشناس امور اجتماعی و فرهنگی به نیاز ارتباط گیری جوانان و نوجوانان با یکدیگر اشاره کرده و می افزاید:
«این گروه سنی به لحاظ نیاز به ارتباط با دیگران و مطرح کردن خود به عنوان یک شخصیت تکامل یافته و ایده آل، کاستی های خود را پشت نقاب چت روم ها پنهان می کنند. برخی از آنان چهره ای زیبا به جای عکس خود ارائه می دهند و از عنوان مدارج بالای تحصیلی و عبارات پر مغز از کتابها و مجلاتی که مطالعه کرده اند استفاده می کنند تا کمال شخصیتی را در رفتار و گفتار خود برای طرف مقابل به نمایش بگذارند.»
وی این روش را موجب اخلال در هویت آنان می داند و ادامه می دهد: «با نفوذ عادت پنهان کاری و دروغگویی در رفتار نوجوانان و جوانان، آنها به افرادی ضعیف و ناتوان در مقابله با حقیقت زندگی تبدیل می شوند.»
وی در ادامه می گوید: «چت روم ها و مکالمات اینترنتی، با امکان پنهان ساختن شخصیت واقعی زمینه رواج ابتذال را در جوانان فراهم می کنند.»
وی با اشاره به محتوای برخی از وب سایتها و وبلاگها می گوید: «مطالب و تصاویر مبتذل آن ها که امکان دسترسی نیز آسان است معضل «هرزگی» را در جوانان و نوجوانان پدید می آورد.»
با اکبر همتی، یکی از کاربران اینترنتی در یکی از کافی نت ها آشنا می شوم. وی درباره نحوه فعالیت خود در فضای اینترنت می گوید:
«اینترنت برای من- به عنوان یک کاربر نیمه حرفه ای که دست کم 06درصد کارهایم با رایانه انجام می شود- کاربردهای فراوانی دارد. از آخرین داده ها و نتایج پژوهش های علمی آگاه می شوم، دوستان قدیمی ام را به من دوباره نزدیک کرده، باعث شده دوستان زیادی از سراسر جهان پیدا کنم، سایت های هنری مورد علاقه ام را ببینم و حتی کتاب هایی را که مایل به ترجمه آنها هستم می توانم پیش از خرید بازبینی کنم.
اما این تمام واقعیات اینترنتی نیست از زمانی که به استفاده بیش از حد از اینترنت روی آورده ام به وسواس های عجیبی دچار شده ام. گاهی ساعت ها مشغول به هم بافتن آسمان و ریسمان هستم و اگر از من بخواهند تا فکرهای وسواسی ام را کنار بگذارم دچار اضطراب شدیدی خواهم شد.»

ادامه دارد ...

منبع: / روزنامه / کیهان ۱۳۸۷/۰۴/۰۴
نویسنده : محمد مقدم