چنانچه اینترنت در آینده به کانون جهانی داد و ستد تبدیل گردد ، آنگاه چه سرنوشتی در انتظار میلیونها نفری خواهد بود که اتصال به اینترنت برای آنان امکان پذیر نیست و شاید هرگز نتوانیم پاسخ این سوال را بدست آوریم .
استحاله و دگرگونی یک شبکه اسرار آمیز دولتی و نفوذ آن در سیستم ارتباط جهانی ، تبادل اطلاعات و بازارهای تجاری ، اینترنت را به عنوان سرچشمه و مظهر شکافی عظیم مابین کشورهای صنعتی و در حال توسعه مطرح ساخته است . اصطلاح شکاف دیجیتالی ( Digital Divide ) صورت مختصر و کوتاه شده ای برای بیان نابرابریهای بین المللی در زمینه دسترسی به تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات تلقی می شود .
به عبارت دیگر می توان گفت تا اندازه ای شکاف مذکور نشانه ای از تهدید قدرتهای نیرومندی است که جهان را در قرن بیست و یکم به پاره ای نابرابر از نظر دسترسی به اطلاعات تقسیم می کنند . برخی استدلال می کنند نیروهای مذکور موجب شده اند اغلب ملل جهان در دام عقب ماندگی دائمی گرفتار شوند . همچنین کشمکشها و درگیریهای منطقه ای می تواند روحیه هر ملتی را تضعیف کرده و دچار گرفتاریهای فراوان کند .
هر چند شواهدی دال بر نقض عملکرد جهانی در خصوص دسترسی به تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات وجود دارد اما برخی ناظران از اینترنت به عنوان عامل بالقوه ای برای نجات مردم عقب مانده جهان نام می برند . این قبیل ناظران خوشبین استدلال می کنند شیوه اقتصادی جهانی به گونه ای دگرگون شده که باعث ایجاد فرصتهای جدیدی برای تولید ثروت گردیده است . اما برای بهره برداری از فرصتهای مذکور چاره ای جز استفاده از شبکه جهانی اینترنت وجود ندارد .
ارتباط با شبکه جهانی اینترنت در اغلب مناطق جهان کاری بس دشوار است . در حالی که ساکنان نیویورک در اندیشه ارتقاء سیستم ارتباط با اینترنت از طریق تلفن های متعارف با سیستم باند پهن ( Broadband ) هستند . اغلب ساکنان کشورهای در حال توسعه هرگز صدای بوق آزاد تلفن را نشنیده اند چه برسد به اینکه از ماوس یا موتور جستجوگر اینترنتی استفاده کنند . دسترسی میلیونها نفر از ساکنان کشورهای یاد شده به اینترنت ، می تواند به طرق مختلف موجب بهبود زندگی آن گردد . اما به نظر می رسد تحقق این امر کاری بس دشوار و طاقت فرسا باشد .
با این همه تعداد کسانی که این چالش را پذیرفته اند روز به روز در حال افزایش است . این کارآفرینان فعال برای پیشبرد اهدافشان که مبتنی بر عدالت و انصاف در زمینه برنامه های جهانی گسترش قدرت استفاده از اینترنت برای تمامی ملل دنیاست ، از هیچگونه کمک مالی و حمایت معنوی مضایقه ندارند .
اما با این حال هیچ یک از افراد یاد شده توقع ایجاد یک مدینه فاضله را نیز در سر نمی پرورانند . در اکثر موارد ، اقدامات انجام شده هیچ گونه سود مادی برای آنان در بر ندارد . آنها فقط به تحقق اهدافشان می اندیشند .
کار در محل سام کارلسون اقتصاددان ، بنیانگذار و مدیر اجرایی موسسه ورلد لینکس ( World Linls ) است . فعالیتهای موسسه مذکور که در واشنگتن مستقر است در زمینه پر کردن شکاف دیجیتالی است . کارلسون پس از چهار سال کار برای بانک جهانی پیرامون برنامه های آموزشی پایه در بامکو پایتخت کشور مالی ، تصمیم گرفت موسسه (ورلد لینکس ) را تاسیس کند . در زمان بازگشت وی به واشنگتن در تابستان 1996 ، اینترنت واقعاٌ رشد چشمگیری را آغاز کرده بود .
وی می گوید : مدت زمان طولانی کار در یک کشور در حال توسعه موجب شده بود به مشکلات عادت کنم ، اما رشد خارق العاده اینترنت در همین مدت مرا به فکر واداشت . کارلسون در تابستان 1996 چندین بار از مدارس منطقه واشنگتن دی سی بازدید به عمل آورد و مشاهده کرد چگونه تکنولوژی موجب دگرگونی روشهای یادگیری کودکان شده است .
سپس بر پایه آن ، مشاهدات وی می افزاید : برای من مشخص شده است که اگر بانک جهانی تمام فعالیت خود را بر آموزشهای پایه ای در کشورهای فقیر و آفریقایی متمرکز سازد ، آنگاه 25 سال طول خواهد کشید تا تمامی ساکنان اینگونه کشورها بتوانند از دوره آموزش ابتدایی همگانی برخوردار شوند . تازه این مسئله نیز در صورت تحقق ، تمامی مشکلات آن کشور ها را حل نخواهد کرد . مسئله پیش گفته در ماموریت جدید کارلسون تجلی یافت : دسترسی کودکان کشورهای در حال توسعه به اقتصاد مبتنی بر دانش ( The Knowledge Economy ) .
بنابراین ، هدف اساسی موسسه ورلد لینکس آموزش معلمان و دانش آموزان کشورهای در حال توسعه برای استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات به منظور بهبود روشهای آموزش و یادگیری است . مبارزه برای دستیابی به هدف یاد شده منوط به حل ِیکسری مسائل به هم پیوسته به شرح ذیل است : - مجهز کردن مدارس به اینترنت .
- تهیه و تدارک کامپیوتر و نگهداری از آن .
- آموزش مربیان و تهیه مواد آموزش مناسب .
پیچیدگی وظیفه مذکور ، موسسه ورلد لینکس را بر آن داشت که به منظور پر کردن شکاف دیجیتالی ، راهبردی منسجم در پیش گیرد . مشاوره و تهیه کمکهای مادی ، حداقل اجزای تشکیل دهنده راهبر یاد شده هستند . کارلسون که در زمینه آموزش و پرورش نیز از تجربیاتی برخوردار است ، به ویژه در خصوص امر آموزش احساس نگرانی می کند و می گوید : وقتی شما توانستید تمامی تجهیزات لازم را برای نصب کامپیوتر در کلاسهای درس فراهم کنید ، آنگاه مشکل ترین بخش کار یعنی آموزش مربیان ، مدیران مدارس و دانش آموزان فرا می رسد . ما باید به این افراد یاد دهیم چگونه می توان از تکنولوژی های پیش گفته به طرز مفید و ثمر بخشی استفاده کنند .
در حال حاضر ، موسسه ورلد لینکس در 26 کشور در حال توسعه شامل 12 کشور آفریقایی و خاورمیانه ، 7 کشور در آسیا و 7 کشور در آسیا و 7 کشور نیز در آمریکای لاتین - فعالیت دارد . موسسه مزبور معمولاٌ فعالیتهای خود را در کشوری جدید با اجرای یک پروژه آزمایشی در تعدادی از مدارس آن کشور شروع می کند . به نحوی که مدارس یاد شده از تمامی امکانات پروژه آزمایشی از قبیل کامپیوتر ها ، ارتباط با اینترنت و آموزشهای لازم برخوردار می گردند .
هدف نهایی از اجرای برنامه های فوق این است که مقامات محلی یا از طریق تامین مالی توسط دولت و یا از طریق جلب حمایت مالی وام دهندگان بین المللی برای گسترش اینگونه پروژه ها در سطح کشور ترغیب شوند .
در تضاد با راهبرد جامع و کاملی که از سوی موسسه ورلد لینکس اتخاذ شده ، موسسه اسکولز آن لاین ( Schools Online ) مستقر در سان خوزه کالیفرنیا حداکثر مساعی خودرا منحصراٌ به مسئله اتصال به اینترنت متمرکز کرده است . موسسه اسکولز آن لاین در سال 1996 توسط کامران الهیان و گروهی دیگر از دست اندرکاران تکنولوژی پیشرفته تاسیس گردید .
شرکت اسکولز آن لاین اساساٌ به منظور نصب اینترنت در مدارس مناطق محروم آمریکا بوجود آمده است . موسسه مذکور در اواسط سال 1999 از طریق مشارکت با شرکت ورلد لینکس و دیگر سازمانهای غیرانتفاعی که در این زمینه فعالیت می کردند ، کوششهای خود را متوجه کشورهای در حال توسعه کرد . تورج رحیمی از حدود سال پیش ، زمانی که شرکت اسکولز آن لاین تاسیس شد ریاست هیئت مدیره 5 شرکت را به عهده گرفت .
شرکت اسکولز آن لاین در حال حاضر از طریق نامه های الکترونیکی که از آفریقای جنوبی دریافت می کند ، به راه اندازی پروژه آزمایشی 4 مدرسه در منطقه کمک می کند . رحیمی تاکید می کند ایسترن کیپ ( Eastern Cape ) نهادینه کردن و استطاعت مالی مهمترین مشکلات گروه کاری وی به شمار می روند .
وی می افزاید : چقدر خوب است یک برنامه آموزش ریاضی طراحی شده در ایالات متحده از طریق اینترنت برای مدرسه ای در مناطق روستایی کشور زیمبابوه ارسال شود . تکنولوژی مذکور برای ارتقاء سطح زندگی معلمان و داشن آموزان آن مناطق مفید و ارزشمند خواهد بود . رحیمی می نویسد : تنها از طریق نهادینه کردن و مشارکت توده مردم می توان مشکلات را از میان برداشت . البته در صورتی که امکانات لازم فراهم نباشد یا اینکه شرکتهای فراهم کننده خدمات اینترنتی ( Internet ) به فعالیت خود خاتمه دهند ، هیچ یک از امور ( Service Provider = ISP ) فوق عملی نخواهد شد . رحیمی مسائل فوق را مربوط به معضل تامین مالی می داند . وی می نویسد : اگر مسئله استطاعت مالی حل شود ، نه تنها دسترسی به اینترنت ، بلکه تمامی مسائل مربوط به اجرای پروژه حل خواهد شد . علاوه بر این معلمان ناچارند برای جبران هزینه های مالی ‌علاوه‌ بر این‌ ، معلمان‌ ناچارند برای‌ جبران‌ هزینه‌های‌ مالی‌ به‌ اضافه‌کاری‌ بپردازند. مدارس‌ تحت‌ پوشش‌ طرح‌ نیز برای‌ پرداخت‌ هزینه‌ کاغذ، تونر(TONER) و ... نیاز به‌پول‌ دارند. همچنین‌ هزینه‌های‌ مربوط‌ به‌استفاده‌ از خدمات‌ شرکتهای‌ اینترنتی‌ نیز که‌ در تعداد زیادی‌ از مناطق‌ گران‌ است‌ باید پرداخت‌ گردد و همچنین‌ فضای‌ آموزشی‌ مورد نیاز بایستی‌ ساخته، نگهداری‌ و تعمیر شود. ما با ارائه‌ برنامه‌های‌ ویژه‌ای‌ به‌ مدارس‌ تحت‌ پوشش‌ طرح‌ یاد می‌دهیم‌ چگونه‌ مدارس‌ مشابه‌ توانسته‌اند امکان‌ تداوم‌ اجرای‌ پروژه‌ را فراهم‌ آورند.
این‌ مدارس‌ می‌توانند الگوی‌ مناسبی‌ در این‌ زمینه‌ باشند. آنان‌ ناچارند طرحی‌ را برای‌ استمرار پروژه‌ به‌نحوی‌ طراحی‌ کنند که‌ برای‌ آنان‌ کارساز باشد . ‌اساسی‌ترین‌ کاری‌ که‌ شرکت‌ اسکولز آن‌ لاین مسئولیت‌ اجرای‌ آن‌را در مدارس‌ به‌عهده‌ دارد ، ایجاد مرکز یادگیری‌ اینترنتی ( THE INTERNET LEARNING CENTER ) است.
در این‌ مرکز 10 کامپیوتر متصل‌ به‌ اینترنت، تعدادی‌ پرینتر، یک‌ اسکنر و یک‌ دستگاه‌ دوربین‌ دیجیتالی‌ وجود دارد. ضمناً‌ تمامی‌ دستگاههای‌ فوق‌ به‌ یک‌ شبکه‌ محلی‌ کامپیوتری (LOCAL AREA NETWORK ) متصل‌ هستند . شرکت‌ اسکولز آن‌ لاین برای‌ تداوم‌ فعالیت‌ مراکز اینترنتی‌ فوق، معلمان‌ محلی‌ را آموزش‌ داده‌ و از مقامات‌ منطقه‌ای‌ دعوت‌ می‌کند برای‌ اطمینان‌ یافتن‌ از اتصال‌ به‌ اینترنت‌ از اینگونه‌ اماکن‌ بازدید به‌عمل‌ آورند. موسسه‌ یادشده‌ تا اواخر سال‌ 2001 ، حدود 19 پروژه‌ آموزش‌ اینترنتی‌ را در کشورهای‌ در حال‌ توسعه، آمریکا، اسپانیا، فلسطین‌ اشغالی‌ و ژاپن‌ راه‌اندازی‌ کرده‌ است.
‌سومین‌ برنامه‌ای‌ که‌ در این‌ خصوص‌ ارائه‌ شده‌ مربوط‌ به‌ موسسه ورلد کامپیوتر اکسچنج(WORLD COMPUTER EXCHANGE ) مستقر در ایالت‌ ماساچوست‌ است. برنامه‌ مذکور به‌شدت‌ بر مسئله‌ تامین‌ سخت‌افزارهای‌ کامپیوتری‌ تاکید دارد . تیموتی‌ اندرسون بنیانگذار و رئیس‌ موسسه‌ یادشده‌ می‌گوید: شما هرکجا بخواهید می‌توانید این‌ برنامه‌ را آغاز کنید. ما بانی‌ اجرای‌ آن‌ هستیم. وی‌ می‌افزاید : ما می‌گوئیم‌ شما می‌توانید با قیمت‌ بسیار ارزان‌ تجهیزات‌ کامپیوتری‌ را خریداری‌ کرده‌ و به‌ اینترنت‌ متصل‌ شوید . ما تنها اجرای‌ بخش‌ کوچکی‌ از کار را به‌عهده‌ داریم. موسسه‌ ما اکیداً‌ به‌ مسئله‌ کودکان‌ توجه‌ دارد. جوانان‌ فقیر نیز بایستی‌ بتوانند از اینترنت‌ استفاده‌ کنند. کامپیوترهایی‌ که‌ توسط‌ موسسه ورلد کامپیوتر اکسچنج به‌ کشورهای‌ درحال‌ توسعه‌ فرستاده‌ می‌شود ازسوی‌ شرکتهای‌ بازرگانی‌ اهدا شده‌اند.
کامپیوترهای‌ ارسالی‌ دست‌ دوم‌ ولی‌ مفید و کارا هستند. دستگاههای‌ مذکور توسط‌ اندرسون و کارکنان‌ داوطلبش‌ مجدداً‌ تعمیر و بازسازی‌ می‌شوند. شرکت‌ ورلد کامپیوتر اکسچنج تا اواسط‌ ماه‌ نوامبر 2001 با 869 مدرسه‌ در 24 کشور جهان‌ در این‌ خصوص‌ همکاری‌ داشته‌ است. همچنین‌ طی‌ شش‌ ماه‌ گذشته‌ موسسه‌ یادشده‌ کانتینرهای‌ چهل‌ فوتی‌ را که‌ حاوی‌ حدود 380 دستگاه‌ کامپیوتر، مانیتور، ماوس‌ و تجهیزات‌ گوناگون‌ شبکه‌های‌ کامپیوتری‌ بود، برای‌ استفاده‌ گروهی‌ از مددکاران‌ اجتماعی‌ به‌ مناطق‌ روستایی‌ نپال‌ و همچنین‌ به‌ برنامه‌های‌ توسعه‌ پایدار سازمان‌ ملل‌ در کامرون‌ و بنین‌ و برای‌ یک‌ گروه‌ بین‌المللی‌ کمک‌رسانی‌ در نیجریه‌ و آنگولا و نیز پروژه‌ انجمن‌ کامپیوتر برای‌ مدارس‌ در شهر گوا(GOA) هندوستان‌ ارسال‌ کرده‌ است.
علاوه‌ براین، در اوائل‌ این سال نیز محموله‌ دیگری‌ آماده‌ ارسال‌ به‌ بنگلادش، اوگاندا و ایالت‌ گجرات‌ (هندوستان) است. اندرسون به‌ گزارش‌ اخیر موسسه برجیس- (BRIDGES.ORG) یک‌ سازمان‌ بین‌المللی‌ غیردولتی‌ است‌ که‌ به‌ ارزیابی‌ ابتکارات‌ و سیاستهای‌ رفع‌ شکاف‌ دیجیتالی‌ می‌پردازد اشاره‌ می‌کند و می‌گوید : در گزارش‌ مذکور مسئله‌ دسترسی‌ واقعی‌ به‌ اینترنت‌ تشریح‌ و گفته‌ شده‌ این‌ امر فراتر از دسترسی‌ فیزیکی‌ به‌ اینترنت‌ است. دسترسی‌ واقعی‌ به‌ اینترنت‌ این‌ امکان‌ را برای‌ مردم‌ فراهم‌ می‌آورد که‌ بااستفاده‌ از تکنولوژی‌ به‌نحو موثری‌ سطح‌ زندگی‌ خویش‌ را ارتقاء دهند.
به‌هرحال، شرکت‌ ورلد کامپیوتر اکسچنج به‌جای‌ اینکه‌ اهم‌ تلاش‌ خود را صرف‌ مونتاژ تمامی‌ قطعات‌ لازم‌ برای‌ دسترسی‌ به‌ اینترنت‌ کند ، سعی‌ دارد بااتکاء بر شرکای‌ اصلی‌ و دریافت‌کنندگان‌ کامپیوترهای‌ خود ، تعداد زیادی‌ از معضلات‌ اجرای‌ پروژه‌ را حل‌ کرده‌ و بر مشکلات‌ کار فائق‌ آید. موسسه‌ یادشده‌ و شرکای‌ اصلی‌ آن‌ همواره‌ برای‌ کاربران‌ کامپیوترهای‌ خود ، توصیه‌هایی‌ پیرامون‌ چگونگی‌ تداوم‌ فعالیت‌ پروژه‌ ارائه‌ می‌کنند که‌ از جمله‌ می‌توان‌ به‌ سالم‌ نگه‌داشتن‌ کامپیوترها ، شبکه‌ و نحوه‌ استفاده‌ درست‌ از آن‌ اشاره‌ کرد. همچنین‌ آنان‌ را ترغیب‌ می‌کند برنامه‌های‌ خود را در این‌ زمینه‌ به‌صورت‌ کتبی‌ برای‌ شرکت‌ ارسال‌ کنند.
همچنین این شرکت‌ برای‌ تعمیم‌ روحیه‌ پاسخگویی‌ در میان‌ کاربران ، متعاقباً‌ برنامه‌های‌ دریافتی‌ را از طریق‌ شبکه‌ اینترنت‌ برای‌ بررسی‌ و درک‌ آن‌ توسط‌ مردم‌ در دسترس‌ آنان‌ قرار می‌دهد. ‌شرکت‌ یادشده‌ به‌ منظور اینکه‌ در بلند مدت‌ بتواند هزینه‌های‌ اجرای‌ پروژه‌ را تامین‌ کند از یک‌ استراتژی‌ دومنظوره‌ استفاده‌ می‌کند. بدین‌ترتیب‌ که‌ در تعدادی‌ از مدارس‌ تحت‌ پوشش‌ پروژه ، طی‌ ساعات‌ متعارف‌ کلاسهای‌ درس، استفاده‌ از کامپیوتر تنها اختصاص‌ به‌ دانش‌آموزان‌ دارد اما در ساعات‌ غروب‌ و پس‌ از پایان‌ کلاس‌ هرکس‌ می‌تواند با پرداخت‌ مبلغ‌ معینی‌ از خدمات‌ اینترنتی‌ مدرسه‌ استفاده‌ کند.
با استفاده‌ از درآمدی‌ که‌ از طریق‌ عملیات‌ تجاری‌ فوق‌ به‌دست‌ می‌آید می‌توان‌ هزینه‌های‌ جاری‌ اتصال‌ به‌ اینترنت‌ را پرداخت‌ کرد. همچنین‌ این‌ عملیات‌ تجاری‌ می‌تواند موجب‌ نفوذ اینترنت‌ در اقشار مختلف‌ مردم‌ و نیز باعث‌ توسعه‌ محلی‌ گردد. اندرسون‌ اظهار می‌دارد: هدف‌ ما کمک‌ به‌ مردم‌ ضعیف‌ است. وی‌ می‌افزاید: ما اطمینان‌ داریم‌ دسترسی‌ به‌ کامپیوتر موجب‌ تحول‌ و دگرگونی‌ در مناطق‌ روستایی‌ خواهد شد.
چنانچه اینترنت در آینده به کانون جهانی داد و ستد تبدیل گردد ، آنگاه چه سرنوشتی در انتظار میلیونها نفری خواهد بود که اتصال به اینترنت برای آنان امکان پذیر نیست و شاید هرگز نتوانیم پاسخ این سوال را بدست آوریم .
استحاله و دگرگونی یک شبکه اسرار آمیز دولتی و نفوذ آن در سیستم ارتباط جهانی ، تبادل اطلاعات و بازارهای تجاری ، اینترنت را به عنوان سرچشمه و مظهر شکافی عظیم مابین کشورهای صنعتی و در حال توسعه مطرح ساخته است . اصطلاح شکاف دیجیتالی ( Digital Divide ) صورت مختصر و کوتاه شده ای برای بیان نابرابریهای بین المللی در زمینه دسترسی به تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات تلقی می شود .
به عبارت دیگر می توان گفت تا اندازه ای شکاف مذکور نشانه ای از تهدید قدرتهای نیرومندی است که جهان را در قرن بیست و یکم به پاره ای نابرابر از نظر دسترسی به اطلاعات تقسیم می کنند . برخی استدلال می کنند نیروهای مذکور موجب شده اند اغلب ملل جهان در دام عقب ماندگی دائمی گرفتار شوند . همچنین کشمکشها و درگیریهای منطقه ای می تواند روحیه هر ملتی را تضعیف کرده و دچار گرفتاریهای فراوان کند .
هر چند شواهدی دال بر نقض عملکرد جهانی در خصوص دسترسی به تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات وجود دارد اما برخی ناظران از اینترنت به عنوان عامل بالقوه ای برای نجات مردم عقب مانده جهان نام می برند . این قبیل ناظران خوشبین استدلال می کنند شیوه اقتصادی جهانی به گونه ای دگرگون شده که باعث ایجاد فرصتهای جدیدی برای تولید ثروت گردیده است . اما برای بهره برداری از فرصتهای مذکور چاره ای جز استفاده از شبکه جهانی اینترنت وجود ندارد . ارتباط با شبکه جهانی اینترنت در اغلب مناطق جهان کاری بس دشوار است . در حالی که ساکنان نیویورک در اندیشه ارتقاء سیستم ارتباط با اینترنت از طریق تلفن های متعارف با سیستم باند پهن ( Broadband ) هستند . اغلب ساکنان کشورهای در حال توسعه هرگز صدای بوق آزاد تلفن را نشنیده اند چه برسد به اینکه از ماوس یا موتور جستجوگر اینترنتی استفاده کنند . دسترسی میلیونها نفر از ساکنان کشورهای یاد شده به اینترنت ، می تواند به طرق مختلف موجب بهبود زندگی آن گردد . اما به نظر می رسد تحقق این امر کاری بس دشوار و طاقت فرسا باشد .
با این همه تعداد کسانی که این چالش را پذیرفته اند روز به روز در حال افزایش است . این کارآفرینان فعال برای پیشبرد اهدافشان که مبتنی بر عدالت و انصاف در زمینه برنامه های جهانی گسترش قدرت استفاده از اینترنت برای تمامی ملل دنیاست ، از هیچگونه کمک مالی و حمایت معنوی مضایقه ندارند . اما با این حال هیچ یک از افراد یاد شده توقع ایجاد یک مدینه فاضله را نیز در سر نمی پرورانند . در اکثر موارد ، اقدامات انجام شده هیچ گونه سود مادی برای آنان در بر ندارد . آنها فقط به تحقق اهدافشان می اندیشند . کار در محل سام کارلسون اقتصاددان ، بنیانگذار و مدیر اجرایی موسسه ورلد لینکس ( World Linls ) است . فعالیتهای موسسه مذکور که در واشنگتن مستقر است در زمینه پر کردن شکاف دیجیتالی است . کارلسون پس از چهار سال کار برای بانک جهانی پیرامون برنامه های آموزشی پایه در بامکو پایتخت کشور مالی ، تصمیم گرفت موسسه (ورلد لینکس ) را تاسیس کند . در زمان بازگشت وی به واشنگتن در تابستان 1996 ، اینترنت واقعاٌ رشد چشمگیری را آغاز کرده بود . وی می گوید : مدت زمان طولانی کار در یک کشور در حال توسعه موجب شده بود به مشکلات عادت کنم ، اما رشد خارق العاده اینترنت در همین مدت مرا به فکر واداشت . کارلسون در تابستان 1996 چندین بار از مدارس منطقه واشنگتن دی سی بازدید به عمل آورد و مشاهده کرد چگونه تکنولوژی موجب دگرگونی روشهای یادگیری کودکان شده است . سپس بر پایه آن ، مشاهدات وی می افزاید : برای من مشخص شده است که اگر بانک جهانی تمام فعالیت خود را بر آموزشهای پایه ای در کشورهای فقیر و آفریقایی متمرکز سازد ، آنگاه 25 سال طول خواهد کشید تا تمامی ساکنان اینگونه کشورها بتوانند از دوره آموزش ابتدایی همگانی برخوردار شوند . تازه این مسئله نیز در صورت تحقق ، تمامی مشکلات آن کشور ها را حل نخواهد کرد . مسئله پیش گفته در ماموریت جدید کارلسون تجلی یافت : دسترسی کودکان کشورهای در حال توسعه به اقتصاد مبتنی بر دانش ( The Knowledge Economy ) . بنابراین ، هدف اساسی موسسه ورلد لینکس آموزش معلمان و دانش آموزان کشورهای در حال توسعه برای استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات به منظور بهبود روشهای آموزش و یادگیری است . مبارزه برای دستیابی به هدف یاد شده منوط به حل ِیکسری مسائل به هم پیوسته به شرح ذیل است : - مجهز کردن مدارس به اینترنت . - تهیه و تدارک کامپیوتر و نگهداری از آن . - آموزش مربیان و تهیه مواد آموزش مناسب . پیچیدگی وظیفه مذکور ، موسسه ورلد لینکس را بر آن داشت که به منظور پر کردن شکاف دیجیتالی ، راهبردی منسجم در پیش گیرد . مشاوره و تهیه کمکهای مادی ، حداقل اجزای تشکیل دهنده راهبر یاد شده هستند . کارلسون که در زمینه آموزش و پرورش نیز از تجربیاتی برخوردار است ، به ویژه در خصوص امر آموزش احساس نگرانی می کند و می گوید : وقتی شما توانستید تمامی تجهیزات لازم را برای نصب کامپیوتر در کلاسهای درس فراهم کنید ، آنگاه مشکل ترین بخش کار یعنی آموزش مربیان ، مدیران مدارس و دانش آموزان فرا می رسد . ما باید به این افراد یاد دهیم چگونه می توان از تکنولوژی های پیش گفته به طرز مفید و ثمر بخشی استفاده کنند . در حال حاضر ، موسسه ورلد لینکس در 26 کشور در حال توسعه شامل 12 کشور آفریقایی و خاورمیانه ، 7 کشور در آسیا و 7 کشور در آسیا و 7 کشور نیز در آمریکای لاتین - فعالیت دارد . موسسه مزبور معمولاٌ فعالیتهای خود را در کشوری جدید با اجرای یک پروژه آزمایشی در تعدادی از مدارس آن کشور شروع می کند . به نحوی که مدارس یاد شده از تمامی امکانات پروژه آزمایشی از قبیل کامپیوتر ها ، ارتباط با اینترنت و آموزشهای لازم برخوردار می گردند . هدف نهایی از اجرای برنامه های فوق این است که مقامات محلی یا از طریق تامین مالی توسط دولت و یا از طریق جلب حمایت مالی وام دهندگان بین المللی برای گسترش اینگونه پروژه ها در سطح کشور ترغیب شوند . در تضاد با راهبرد جامع و کاملی که از سوی موسسه ورلد لینکس اتخاذ شده ، موسسه اسکولز آن لاین ( Schools Online ) مستقر در سان خوزه کالیفرنیا حداکثر مساعی خودرا منحصراٌ به مسئله اتصال به اینترنت متمرکز کرده است . موسسه اسکولز آن لاین در سال 1996 توسط کامران الهیان و گروهی دیگر از دست اندرکاران تکنولوژی پیشرفته تاسیس گردید . شرکت اسکولز آن لاین اساساٌ به منظور نصب اینترنت در مدارس مناطق محروم آمریکا بوجود آمده است . موسسه مذکور در اواسط سال 1999 از طریق مشارکت با شرکت ورلد لینکس و دیگر سازمانهای غیرانتفاعی که در این زمینه فعالیت می کردند ، کوششهای خود را متوجه کشورهای در حال توسعه کرد . تورج رحیمی از حدود سال پیش ، زمانی که شرکت اسکولز آن لاین تاسیس شد ریاست هیئت مدیره 5 شرکت را به عهده گرفت . شرکت اسکولز آن لاین در حال حاضر از طریق نامه های الکترونیکی که از آفریقای جنوبی دریافت می کند ، به راه اندازی پروژه آزمایشی 4 مدرسه در منطقه کمک می کند . رحیمی تاکید می کند ایسترن کیپ ( Eastern Cape ) نهادینه کردن و استطاعت مالی مهمترین مشکلات گروه کاری وی به شمار می روند . وی می افزاید : چقدر خوب است یک برنامه آموزش ریاضی طراحی شده در ایالات متحده از طریق اینترنت برای مدرسه ای در مناطق روستایی کشور زیمبابوه ارسال شود . تکنولوژی مذکور برای ارتقاء سطح زندگی معلمان و داشن آموزان آن مناطق مفید و ارزشمند خواهد بود . رحیمی می نویسد : تنها از طریق نهادینه کردن و مشارکت توده مردم می توان مشکلات را از میان برداشت . البته در صورتی که امکانات لازم فراهم نباشد یا اینکه شرکتهای فراهم کننده خدمات اینترنتی ( Internet ) به فعالیت خود خاتمه دهند ، هیچ یک از امور ( Service Provider = ISP ) فوق عملی نخواهد شد . رحیمی مسائل فوق را مربوط به معضل تامین مالی می داند . وی می نویسد : اگر مسئله استطاعت مالی حل شود ، نه تنها دسترسی به اینترنت ، بلکه تمامی مسائل مربوط به اجرای پروژه حل خواهد شد . علاوه بر این معلمان ناچارند برای جبران هزینه های مالی ‌علاوه‌ بر این‌ ، معلمان‌ ناچارند برای‌ جبران‌ هزینه‌های‌ مالی‌ به‌ اضافه‌کاری‌ بپردازند. مدارس‌ تحت‌ پوشش‌ طرح‌ نیز برای‌ پرداخت‌ هزینه‌ کاغذ، تونر(TONER) و ... نیاز به‌پول‌ دارند. همچنین‌ هزینه‌های‌ مربوط‌ به‌استفاده‌ از خدمات‌ شرکتهای‌ اینترنتی‌ نیز که‌ در تعداد زیادی‌ از مناطق‌ گران‌ است‌ باید پرداخت‌ گردد و همچنین‌ فضای‌ آموزشی‌ مورد نیاز بایستی‌ ساخته، نگهداری‌ و تعمیر شود. ما با ارائه‌ برنامه‌های‌ ویژه‌ای‌ به‌ مدارس‌ تحت‌ پوشش‌ طرح‌ یاد می‌دهیم‌ چگونه‌ مدارس‌ مشابه‌ توانسته‌اند امکان‌ تداوم‌ اجرای‌ پروژه‌ را فراهم‌ آورند. این‌ مدارس‌ می‌توانند الگوی‌ مناسبی‌ در این‌ زمینه‌ باشند. آنان‌ ناچارند طرحی‌ را برای‌ استمرار پروژه‌ به‌نحوی‌ طراحی‌ کنند که‌ برای‌ آنان‌ کارساز باشد . ‌اساسی‌ترین‌ کاری‌ که‌ شرکت‌ اسکولز آن‌ لاین مسئولیت‌ اجرای‌ آن‌را در مدارس‌ به‌عهده‌ دارد ، ایجاد مرکز یادگیری‌ اینترنتی ( THE INTERNET LEARNING CENTER ) است. در این‌ مرکز 10 کامپیوتر متصل‌ به‌ اینترنت، تعدادی‌ پرینتر، یک‌ اسکنر و یک‌ دستگاه‌ دوربین‌ دیجیتالی‌ وجود دارد. ضمناً‌ تمامی‌ دستگاههای‌ فوق‌ به‌ یک‌ شبکه‌ محلی‌ کامپیوتری (LOCAL AREA NETWORK ) متصل‌ هستند . شرکت‌ اسکولز آن‌ لاین برای‌ تداوم‌ فعالیت‌ مراکز اینترنتی‌ فوق، معلمان‌ محلی‌ را آموزش‌ داده‌ و از مقامات‌ منطقه‌ای‌ دعوت‌ می‌کند برای‌ اطمینان‌ یافتن‌ از اتصال‌ به‌ اینترنت‌ از اینگونه‌ اماکن‌ بازدید به‌عمل‌ آورند. موسسه‌ یادشده‌ تا اواخر سال‌ 2001 ، حدود 19 پروژه‌ آموزش‌ اینترنتی‌ را در کشورهای‌ در حال‌ توسعه، آمریکا، اسپانیا، فلسطین‌ اشغالی‌ و ژاپن‌ راه‌اندازی‌ کرده‌ است. ‌سومین‌ برنامه‌ای‌ که‌ در این‌ خصوص‌ ارائه‌ شده‌ مربوط‌ به‌ موسسه ورلد کامپیوتر اکسچنج(WORLD COMPUTER EXCHANGE ) مستقر در ایالت‌ ماساچوست‌ است. برنامه‌ مذکور به‌شدت‌ بر مسئله‌ تامین‌ سخت‌افزارهای‌ کامپیوتری‌ تاکید دارد . تیموتی‌ اندرسون بنیانگذار و رئیس‌ موسسه‌ یادشده‌ می‌گوید: شما هرکجا بخواهید می‌توانید این‌ برنامه‌ را آغاز کنید. ما بانی‌ اجرای‌ آن‌ هستیم. وی‌ می‌افزاید : ما می‌گوئیم‌ شما می‌توانید با قیمت‌ بسیار ارزان‌ تجهیزات‌ کامپیوتری‌ را خریداری‌ کرده‌ و به‌ اینترنت‌ متصل‌ شوید . ما تنها اجرای‌ بخش‌ کوچکی‌ از کار را به‌عهده‌ داریم. موسسه‌ ما اکیداً‌ به‌ مسئله‌ کودکان‌ توجه‌ دارد. جوانان‌ فقیر نیز بایستی‌ بتوانند از اینترنت‌ استفاده‌ کنند. کامپیوترهایی‌ که‌ توسط‌ موسسه ورلد کامپیوتر اکسچنج به‌ کشورهای‌ درحال‌ توسعه‌ فرستاده‌ می‌شود ازسوی‌ شرکتهای‌ بازرگانی‌ اهدا شده‌اند. کامپیوترهای‌ ارسالی‌ دست‌ دوم‌ ولی‌ مفید و کارا هستند. دستگاههای‌ مذکور توسط‌ اندرسون و کارکنان‌ داوطلبش‌ مجدداً‌ تعمیر و بازسازی‌ می‌شوند. شرکت‌ ورلد کامپیوتر اکسچنج تا اواسط‌ ماه‌ نوامبر 2001 با 869 مدرسه‌ در 24 کشور جهان‌ در این‌ خصوص‌ همکاری‌ داشته‌ است. همچنین‌ طی‌ شش‌ ماه‌ گذشته‌ موسسه‌ یادشده‌ کانتینرهای‌ چهل‌ فوتی‌ را که‌ حاوی‌ حدود 380 دستگاه‌ کامپیوتر، مانیتور، ماوس‌ و تجهیزات‌ گوناگون‌ شبکه‌های‌ کامپیوتری‌ بود، برای‌ استفاده‌ گروهی‌ از مددکاران‌ اجتماعی‌ به‌ مناطق‌ روستایی‌ نپال‌ و همچنین‌ به‌ برنامه‌های‌ توسعه‌ پایدار سازمان‌ ملل‌ در کامرون‌ و بنین‌ و برای‌ یک‌ گروه‌ بین‌المللی‌ کمک‌رسانی‌ در نیجریه‌ و آنگولا و نیز پروژه‌ انجمن‌ کامپیوتر برای‌ مدارس‌ در شهر گوا(GOA) هندوستان‌ ارسال‌ کرده‌ است.
علاوه‌ براین، در اوائل‌ این سال نیز محموله‌ دیگری‌ آماده‌ ارسال‌ به‌ بنگلادش، اوگاندا و ایالت‌ گجرات‌ (هندوستان) است. اندرسون به‌ گزارش‌ اخیر موسسه برجیس- (BRIDGES.ORG) یک‌ سازمان‌ بین‌المللی‌ غیردولتی‌ است‌ که‌ به‌ ارزیابی‌ ابتکارات‌ و سیاستهای‌ رفع‌ شکاف‌ دیجیتالی‌ می‌پردازد اشاره‌ می‌کند و می‌گوید : در گزارش‌ مذکور مسئله‌ دسترسی‌ واقعی‌ به‌ اینترنت‌ تشریح‌ و گفته‌ شده‌ این‌ امر فراتر از دسترسی‌ فیزیکی‌ به‌ اینترنت‌ است. دسترسی‌ واقعی‌ به‌ اینترنت‌ این‌ امکان‌ را برای‌ مردم‌ فراهم‌ می‌آورد که‌ بااستفاده‌ از تکنولوژی‌ به‌نحو موثری‌ سطح‌ زندگی‌ خویش‌ را ارتقاء دهند. به‌هرحال، شرکت‌ ورلد کامپیوتر اکسچنج به‌جای‌ اینکه‌ اهم‌ تلاش‌ خود را صرف‌ مونتاژ تمامی‌ قطعات‌ لازم‌ برای‌ دسترسی‌ به‌ اینترنت‌ کند ، سعی‌ دارد بااتکاء بر شرکای‌ اصلی‌ و دریافت‌کنندگان‌ کامپیوترهای‌ خود ، تعداد زیادی‌ از معضلات‌ اجرای‌ پروژه‌ را حل‌ کرده‌ و بر مشکلات‌ کار فائق‌ آید. موسسه‌ یادشده‌ و شرکای‌ اصلی‌ آن‌ همواره‌ برای‌ کاربران‌ کامپیوترهای‌ خود ، توصیه‌هایی‌ پیرامون‌ چگونگی‌ تداوم‌ فعالیت‌ پروژه‌ ارائه‌ می‌کنند که‌ از جمله‌ می‌توان‌ به‌ سالم‌ نگه‌داشتن‌ کامپیوترها ، شبکه‌ و نحوه‌ استفاده‌ درست‌ از آن‌ اشاره‌ کرد. همچنین‌ آنان‌ را ترغیب‌ می‌کند برنامه‌های‌ خود را در این‌ زمینه‌ به‌صورت‌ کتبی‌ برای‌ شرکت‌ ارسال‌ کنند. همچنین این شرکت‌ برای‌ تعمیم‌ روحیه‌ پاسخگویی‌ در میان‌ کاربران ، متعاقباً‌ برنامه‌های‌ دریافتی‌ را از طریق‌ شبکه‌ اینترنت‌ برای‌ بررسی‌ و درک‌ آن‌ توسط‌ مردم‌ در دسترس‌ آنان‌ قرار می‌دهد. ‌شرکت‌ یادشده‌ به‌ منظور اینکه‌ در بلند مدت‌ بتواند هزینه‌های‌ اجرای‌ پروژه‌ را تامین‌ کند از یک‌ استراتژی‌ دومنظوره‌ استفاده‌ می‌کند. بدین‌ترتیب‌ که‌ در تعدادی‌ از مدارس‌ تحت‌ پوشش‌ پروژه ، طی‌ ساعات‌ متعارف‌ کلاسهای‌ درس، استفاده‌ از کامپیوتر تنها اختصاص‌ به‌ دانش‌آموزان‌ دارد اما در ساعات‌ غروب‌ و پس‌ از پایان‌ کلاس‌ هرکس‌ می‌تواند با پرداخت‌ مبلغ‌ معینی‌ از خدمات‌ اینترنتی‌ مدرسه‌ استفاده‌ کند. با استفاده‌ از درآمدی‌ که‌ از طریق‌ عملیات‌ تجاری‌ فوق‌ به‌دست‌ می‌آید می‌توان‌ هزینه‌های‌ جاری‌ اتصال‌ به‌ اینترنت‌ را پرداخت‌ کرد. همچنین‌ این‌ عملیات‌ تجاری‌ می‌تواند موجب‌ نفوذ اینترنت‌ در اقشار مختلف‌ مردم‌ و نیز باعث‌ توسعه‌ محلی‌ گردد. اندرسون‌ اظهار می‌دارد: هدف‌ ما کمک‌ به‌ مردم‌ ضعیف‌ است. وی‌ می‌افزاید: ما اطمینان‌ داریم‌ دسترسی‌ به‌ کامپیوتر موجب‌ تحول‌ و دگرگونی‌ در مناطق‌ روستایی‌ خواهد شد. پدیده‌ شکاف‌ دیجیتالی ‌آیا تمامی‌ شور و اشتیاقی‌ که‌ نسبت‌ به‌ کامپیوتر و اینترنت‌ ابراز می‌شود بیجا و بی‌مورد است ، آیا پرکردن‌ شکاف‌ دیجیتالی‌ سزاوار چنین‌ توجه‌ ویژه‌ای‌ است‚ اعداد و ارقام، آشکارا نشان‌دهنده‌ این‌ امر هستند که‌ میزان‌ دسترسی‌ به‌ اینترنت‌ و همچنین‌ تعداد خبرگان‌ علوم‌ کامپیوتری‌ به‌نحوی‌ نابرابر در میان‌ ملل‌ کشورهای‌ جهان‌ پراکنده‌ شده‌اند. این‌ امر مسئله‌ای‌ غیرمترقبه‌ نیست، زیرا در جهان‌ امروز دسترسی‌ به‌ دانش‌ اغلب‌ محدود است. براین‌ اساس، مشخص‌ می‌گردد چرا تا بدین‌ حد به‌ تکنولوژی‌ اطلاعات‌ بها داده‌ می‌شود. اما بعضی‌ از ناظران‌ معتقدند در جهان‌ امروز، تکنولوژی‌ اطلاعات‌ مسئله‌ای‌ چندان‌ مهم‌ و ضروری‌ محسوب‌ نمی‌شود، مایک‌ برادی در کتاب‌ عصر بازرگانی‌ الکترونیک منتشر شده‌ در اوت‌ سال‌ 2000) می‌نویسد: شکاف‌ دیجیتالی‌ بحران‌ به‌شمار نمی‌رود. وی‌ می‌افزاید: بحرانهای‌ واقعی‌ عبارتند از: جهان‌ گرسنه، جنگها، ایدز و تخریب‌ محیط‌ زیست. هرگاه‌ اینترنت‌ بتواند معضلات‌ فوق‌ را حل‌ کند، آنگاه‌ شاید ضروری‌ باشد هرنفر یک‌ کامپیوتر در اختیار داشته‌ باشد. ضمناً‌ باید در نظر داشت‌ تکنولوژی‌ نیز با سرعت‌ مناسبی‌ در حال‌ پیشرفت‌ است. ‌تعداد کمی‌ از افراد درگیر بحث‌ شکاف‌ دیجیتالی‌ هستند و این‌ امر گویای‌ آن‌ است‌ که‌ گرسنگی ، جنگ‌ و بیماری‌ ایدز موضوعاتی‌ به‌ مراتب‌ مهمتر از دسترسی‌ به‌ اینترنت‌ تلقی‌ می‌شوند. به‌هرحال، اغلب‌ اوقات‌ استدلال‌ می‌شود تکنولوژی‌ اطلاعات‌ می‌تواند موجب‌ تقویت‌ تلاشهایی‌ شود که‌ در جهت‌ حل‌ مشکلات‌ فوق‌ و مسائل‌ اساسی‌ دیگر صورت‌ گیرد . ‌در گزارش‌DIGITAL OPPORTUNITY TASK (DOT) که‌ ماه‌ مه‌ 2001 بعد از اجلاس‌ سران‌ 8 کشور صنعتی‌ جهان‌ در اوکیناوای‌ ژاپن‌ انتشار یافت، به‌ بهترین‌ وجهی‌ دیدگاه‌ مقامات‌ رسمی‌ کشورهای‌ یادشده‌ در خصوص‌ اهمیت‌ تکنولوژی‌ اطلاعات‌ و ارتباطات‌ برای‌ توسعه‌ اقتصادی‌ تشریح‌ شده‌ است. وقتی‌ که‌ از این‌ تکنولوژی‌ به‌ نحو معقولی‌ بهره‌برداری‌ شود، می‌توان‌ به‌ نتایج‌ امیدوارکننده‌ای‌ دست‌ یافت. در گزارش‌ مزبور همچنین‌ آمده‌ است، تکنولوژی‌ اطلاعات‌ و ارتباطات‌ فرصتهای‌ فراوانی‌ را برای‌ محدودساختن‌ نابرابریهای‌ اقتصادی‌ و اجتماعی‌ و نیز حمایت‌ از ایجاد ثروتهای‌ منطقه‌ای‌ فراهم‌ می‌آورد. بنابراین، تکنولوژی‌ یادشده، سازمانهای‌ بین‌المللی‌ را جهت‌ نیل‌ به‌ اهداف‌ توسعه‌ای‌ که‌ برای‌ کشورهای‌ مختلف‌ برنامه‌ریزی‌ کرده‌اند، به‌طور همه‌ جانبه‌ای‌ یاری‌ می‌دهد. البته‌ تکنولوژی‌ ارتباطات‌ و اطلاعات‌ نمی‌تواند به‌عنوان‌ یگانه‌ داروی‌ شفابخش‌ تمامی‌ مسائل‌ و مشکلات‌ مربوط‌ به‌ توسعه‌ مطرح‌ شود. اما به‌هرحال‌ به‌میزان‌ قابل‌ توجهی‌ می‌تواند موجبات‌ بهبود ارتباطات‌ و تبادل‌ اطلاعات‌ را فراهم‌ آورد. مقامات‌ محلی‌ می‌توانند بدین‌ طریق، شبکه‌های‌ قدرتمند اقتصادی‌ و اجتماعی‌ به‌وجود آورند و این‌ شبکه‌های‌ نیز به‌عنوان‌ پایگاه‌های‌ عمده‌ای‌ برای‌ نیل‌ به‌ پیشرفتهای‌ اساسی‌ در زمینه‌ توسعه‌ به‌شمار آیند. ‌فعالان‌ و اندیشمندان‌ دانشگاهی‌ که‌ درگیر مسئله‌ پرکردن‌ شکاف‌ دیجیتالی‌ هستند، ادعاهای‌ مشابهی‌ دارند ، علی‌رغم‌ اینکه‌ با زبانی‌ غیر رسمی‌ آن‌ را بیان‌ می‌کنند.
کارلسون بنیانگذار شرکت‌ (ورلدلینکس) می‌گوید: یاری ‌رساندن‌ به‌ کودکی‌ که‌ به‌ واسطه‌ ابتلا به‌ بیماری‌ ایدز در حال‌ احتضار است‌ به‌وضوح‌ از توانمندساختن‌ کودکان‌ در استفاده‌ از کامپیوتر مهمتر است. وی‌ همچنین‌ می‌افزاید: تدارک‌ برای‌ دسترسی‌ به‌ آموزش‌ و پرورش‌ و ارتباطات‌ به‌منظور دست ‌یافتن‌ به‌ منابع‌ اطلاعاتی‌ می‌تواند در برطرف‌ ساختن‌ موانع‌ ناشی‌ از جنگ، گرسنگی‌ و مبارزه‌ با بیماری‌ ایدز کارگشا باشد. این‌ شیوه‌ می‌تواند به‌عنوان‌ بخشی‌ از راه‌ حل‌ مبارزه‌ با مشکلات‌ توسعه‌ای‌ به‌شمار آید . رحیمی رئیس‌ شرکت‌ ( اسکولز آن‌ لاین) می‌گوید: استفاده‌ از شبکه‌ جهانی‌ اینترنت‌ سبب‌ می‌شود اطلاعات‌ و ارتباطات‌ لازم‌ با دیگر جوامع‌ بشری‌ و مردم‌ دنیا برقرار گردد. این‌ شبکه‌ به‌نوبه‌ خود ابزار قدرتمندی‌ است‌ که‌ بااستفاده‌ از آن، می‌توان‌ در برابر بسیاری‌ از بحرانها مقاومت‌ کرد. در حال‌ حاضر شبکه‌ مذکور از موقعیت‌ بی‌نظیری‌ برخوردار است. هیسر هادسون رئیس‌ برنامه‌ سیاستگذاری‌ و مدیریت‌ ارتباطات‌ راه‌ دور در دانشکده‌ مدیریت‌ دانشگاه‌ سان‌ فرانسیسکو جریان‌ فعالیت‌ کارلسون و رحیمی را تشریح‌ می‌کند و می‌گوید: بهترین‌ مثالی‌ که‌ می‌توان‌ در زمینه‌ فعالیتهای‌ تکنولوژی‌ اطلاعات‌ و ارتباطات‌ مطرح‌ کرد، فعالیت‌ مدیر اکوادوری‌ تکنولوژی‌ اطلاعات‌ و ارتباطات‌ است. کشاورزان‌ مزرعه‌ای‌ به‌ وی‌ اطلاع‌ دادند که‌ یک‌ آفت‌ خاص‌ موجب‌ نابودی‌ محصول‌ سیب‌زمینی‌ آنها شده‌ است. آنها از وی‌ درخواست‌ کمک‌ کردند و حتی‌ جهت‌ دریافت‌ کمک‌ از وزارت‌ کشاورزی‌ به‌ سمت‌ شهر کیتو (پایتخت‌ اکوادور) رهسپار شدند. اما هیچگونه‌ جواب‌ مساعدی‌ دریافت‌ نکردند. مدیر این‌ پروژه‌ یک‌ پیغام‌ اینترنتی‌ در خصوص‌ مشکل‌ پیش‌ آمده‌ به‌همراه‌ چندین‌ پیشنهاد راهبردی‌ که‌ کشاورزان‌ بتوانند با استفاده‌ از آن‌ آفت‌ مذکور را در عرض‌ یک‌ روز نابود سازند، از طریق‌ شبکه‌ اینترنت‌ برایشان‌ ارسال‌ کرد. کشاورزان‌ توانایی‌ آن‌ را داشتند که‌ یکی‌ از پیشنهادات‌ فوق‌ را عملی‌ سازند. بدین‌ ترتیب، راهبرد یادشده‌ معیشت‌ و محصول‌ آنان‌ را از خطر نابودی‌ رهانید. ‌هیچ‌یک‌ از اشخاصی‌ که‌ مورد مصاحبه‌ قرار گرفته‌اند از مشکلاتی‌ که‌ در زمینه‌ استقرار تکنولوژی‌ اطلاعات‌ وجود دارد، بی‌اطلاع‌ نبودند. این‌ مشکلات‌ می‌تواند تفاوتهای‌ معناداری‌ را در جوامع‌ ایجاد کند. کارلسون می‌گوید: صرفاً‌ وجود تعداد زیادی‌ کامپیوتر و اتصال‌ به‌ اینترنت‌ نمی‌تواند موجب‌ برطرف‌ شدن‌ کلیه‌ معضلات‌ شود. وی‌ نیز به‌ مشکلاتی‌ همچون‌ گرسنگی، جنگ، تخریب‌ محیط‌ زیست‌ و ایدز توجه‌ دارد. وی‌ می‌افزاید: بسیار ساده‌لوحانه‌ و غیرمنطقی‌ است‌ که‌ استدلال‌ کنیم‌ استفاده‌ از تکنولوژی‌ اطلاعات‌ و ارتباطات‌ می‌تواند موجب‌ حل‌ تمام‌ مشکلات‌ پیش‌ گفته‌ شود. برخی‌ از منتقدان‌ ادعا می‌کنند اجرای‌ چنین‌ پروژه‌هایی‌ پیامدهای‌ ناگواری‌ به‌دنبال‌ خواهد داشت. آنها معتقدند استفاده‌ از کامپیوتر نمی‌تواند فاصله‌ زیاد میان‌ کشورهای‌ فقیر و غنی‌ را برطرف‌ سازد مگر آنکه‌ دسترسی‌ کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ به‌ اینترنت‌ و افزایش‌ توان‌ مالی‌ آنان‌ به‌میزان‌ زیادی‌ موجب‌ بهبود زیرساختهای‌ ارتباطی‌ را فراهم‌ آورد. طبق‌ گزارش‌ هادسون از دانشگاه‌ سان‌فرانسیسکو، اغلب‌ نگرانیها در خصوص‌ هزینه‌ دسترسی‌ به‌ اینترنت‌ بی‌مورد است. این‌ گزارش‌ می‌افزاید: برای‌ دسترسی‌ مردم‌ مناطق‌ در حال‌ توسعه‌ و روستایی‌ به‌ اینترنت‌ راه‌های‌ بسیاری‌ وجود دارد. در این‌ زمینه، کارآفرینان‌ زیادی‌ در کشورهای‌ صنعتی‌ در جستجوی‌ راه‌هایی‌ هستند که‌ امکان‌ دسترسی‌ آسان‌ به‌ اینترنت‌ را برای‌ مردم‌ فقیر جهان‌ به‌صورت‌ فراگیری‌ فراهم‌ آورد . هادسون ضمن‌ اشاره‌ به‌ تنگناهای‌ موجود در این‌ خصوص‌ می‌گوید: مشکل‌ این‌ است‌ که‌ چه‌ سیاستهایی‌ را باید اتخاذ کرد تا به‌ واسطه‌ آنها بتوان‌ تنگناهای‌ موجود برسر راه‌ گسترش‌ خدمات‌ اینترنتی‌ را مرتفع‌ ساخت‌ و مردم‌ فقیر جهان‌ را از خدمات‌ یادشده‌ بهره‌مند ساخت. هادسون همچنین‌ اظهار می‌دارد : اغلب‌ کشورهای‌ آفریقایی‌ به‌ شبکه‌های‌ کامپیوتری‌ اجازه‌ رقابت‌ نمی‌دهند. همچنین‌ اجازه‌ استفاده‌ از تکنولوژی‌هایی‌ از قبیل‌ ماهواره‌ به‌ کاربران‌ نهایی‌(END - USERS) داده‌ نمی‌شود. فراهم‌ آمدن‌ امکانات‌ یادشده‌ می‌تواند در بلندمدت‌ موجب‌ حل‌ معضلات‌ دسترسی‌ به‌ اینترنت‌ شود. نقش‌ مجمع‌ جهانی‌ اقتصاد ‌به‌ موازات‌ گسترش‌ نقش‌ اینترنت‌ در اقتصاد جهانی ، پدیده‌ شکاف‌ دیجیتالی‌ نیز مورد توجه‌ فزاینده‌ جوامع‌ بین‌المللی‌ از جمله‌ مجمع‌ اقتصاد جهانی‌ قرار گرفته‌ است. در اجلاس‌ سال‌ 2000 مجمع‌ یادشده ، یک‌ گروه‌ کاری‌ را به‌منظور تحقق‌ دو هدف‌ ذیل‌ تشکیل‌ داد: - بسیج‌ منابع‌ موجود به‌منظور حمایت‌ موثر از ابتکارات‌ بخش‌ خصوصی‌ و دولتی‌ در زمینه‌ پرکردن‌ شکاف‌ دیجیتالی. - پیشبرد دستورالعملهای‌ منطقه‌ای‌ و جهانی‌ درخصوص‌ مسئله‌ پیش‌ گفته. ‌طبق‌ گفته‌ جولیت‌ برتون‌ سخنگوی‌ این‌ گروه‌ کاری ، شکاف‌ دیجیتالی‌ مسئله‌ای‌ مهمتر از ناهمگونی‌ جوامع‌ مختلف‌ بشری‌ در دستیابی‌ به‌ تکنولوژی‌ است. در گزارش‌ این‌ گروه‌ کاری‌ مسئله‌ شکاف‌ دیجیتالی‌ به‌گونه‌ای‌ همه‌جانبه‌ و فراگیر منعکس‌ شده‌ است. بدین‌ترتیب‌ که‌ معتقد است‌ نابرابری‌ مابین‌ ملل‌ مختلف‌ جهان‌ ناشی‌ از چگونگی‌ استفاده‌ آنان‌ از تکنولوژی‌ اطلاعات‌ و ارتباطات‌ به‌ مثابه‌ ابزاری‌ در جهت‌ توسعه‌ اقتصادی‌ و اجتماعی‌ است. همانگونه‌ که‌ از این‌ تعریف‌ جامع‌ برمی‌آید ، نباید انتظار داشت‌ تمام‌ مشکلات‌ مربوط‌ به‌ شکاف‌ دیجیتالی‌ کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ صرفاً‌ بااستقرار تعدادی‌ کامپیوتر در منازل‌ و مدارس‌ این‌ قبیل‌ کشورها حل‌ گردد. این‌ گروه‌ کاری‌ از طریق‌ تاکید بر ضرورت‌ آموزش‌ و پرورش‌ و آموزشهای‌ فنی‌ و حرفه‌ای‌ به‌ ملل‌ در حال‌ توسعه، ایده‌ مزبور را پذیرفته‌ است. فرایند مذکور عملاً‌ در نوامبر سال‌ 2000 در دستور کار این‌ گروه‌ قرار گرفت. گروه‌ یادشده ، کمیته‌ راهبردی‌ آموزش‌ و پرورش‌ را به ‌منظور مشخص‌کردن‌ وظایف‌ و نیز حمایت‌ مالی‌ موثر از برنامه‌های‌ درنظر گرفته‌ شده ، تاسیس‌ کرد. بدین‌ ترتیب ، اعضای‌ مجمع‌ اقتصاد جهانی‌ که‌ در برنامه‌های‌ پرکردن‌ شکاف‌ دیجیتالی‌ به‌طور موثری‌ مشارکت‌ داشتند، تشویق‌ شدند . ‌در بهار سال‌ 2001 کمیته‌ مزبور شش‌ برنامه‌ جدید و شایان‌ توجه‌ خود را به‌ مرحله‌ بهره‌برداری‌ رسانید و مجمع‌ اقتصاد جهانی‌ علاوه‌ بر (ورلد لینکس ) ، (اسکولز آن‌ لاین ) و ( ورلد کامپیوتر اکسچنج ) از تاسیس‌ (لوفونداسیون‌ چیل (LA FUNDATION CHILE ) نیز استقبال‌ کرد که‌ فعالیتهای‌ این‌ شرکت‌ هم‌ در زمینه‌ انتقال‌ تکنولوژی‌ بوده‌ و با هدف‌ حمایت‌ از توسعه‌ اقتصادی‌ صورت‌ می‌گیرد. کمیته‌ مستقر در برزیل‌ تحت‌ عنوان‌ کمیته‌ برقراری‌ دموکراسی‌ در زمینه‌ تکنولوژی‌ اطلاعات که‌ به‌ آموزش‌ مهارتهای‌ استفاده‌ از کامپیوتر، گسترش‌ حقوق‌ بشر و تکنولوژی‌ اطلاعات‌ اهتمام‌ دارد، نظام‌ مشترکی‌ جهت‌ ایجاد دستورالعملهایی‌ برای‌ آموزش‌ کامپیوتر و اینترنت‌ در کشورهای‌ درحال‌ توسعه‌ پایه‌ریزی‌ کرده‌ است. ‌مذاکره‌ با رهبران‌ سه‌ سازمان‌ یادشده‌ و توصیه‌های‌ آنان‌ در خصوص‌ حمایت‌ از گروه‌ کاری‌ ویژه‌ نتایج‌ مطلوبی‌ دربرداشت، لیکن‌ بسیاری‌ از خواسته‌های‌ سازمان‌دهندگان‌ را برآورده‌ نساخت. ( کارلسون ) مدیر موسسه (ورلد لینکس ) پیرامون‌ به‌رسمیت‌ شناختن‌ فعالیتهای‌ شرکتش‌ از سوی‌ مجمع‌ اقتصاد جهانی‌ می‌گوید: این‌ امر مسئله‌ بسیار مهمی‌ است. چرا که‌ شرایطی‌ را برای‌ ما فراهم‌ می‌سازد تا بتوانیم‌ از طریق‌ اجلاس‌ منطقه‌ای‌ اقتصادی‌ در بوئنس‌ آیرس‌ و دوربان‌ آفریقای‌ جنوبی‌ پیام‌ خود را به‌صورت‌ گسترده‌تری‌ به‌ سراسر جهان‌ ابلاغ‌ کنیم. آنگاه‌ تحقق‌ این‌ امر، به‌نوبه‌خود موجب‌ خواهد شد تقاضا از سوی‌ وزارتخانه‌های‌ آموزش‌ و پرورش‌ که‌ در جستجوی‌ چنین‌ فعالیتهایی‌ هستند، افزایش‌ یابد. وی‌ همچنین‌ می‌گوید . ما می‌خواهیم‌ از فعالیتهایمان‌ استقبال‌ کنید و این‌ امر به‌منزله‌ تایید فعالیتهای‌ ما در عرصه‌ جهانی‌ است . وی‌ در ادامه‌ می‌افزاید: این‌ اقدام، اعتبار لازم‌ را به‌ شرکتهایی‌ که‌ در موسسه‌ ما پذیرفته‌ شده‌اند ، اعطا می‌کند و موجب‌ دسترسی‌ ما به‌ تصمیم‌گیرندگان‌ اصلی‌ در شرکتها که‌ سابق‌ براین‌ تنها به‌عنوان‌ یک‌ شرکت‌ غیرانتفاعی‌ نوپا که‌ فعالیتهایشان‌ معطوف‌ به‌ کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ بود، فراهم‌ می‌آورد.
رحیمی مدیر شرکت ( اسکولز آن‌ لاین ) تجربه‌ متفاوتی‌ را شرح‌ می‌دهد. وی‌ می‌گوید: من‌ در چندین‌ گردهمایی‌ در سراسر جهان‌ حضور داشته‌ام‌ اما آنها تاکنون‌ به‌ نتایج‌ قابل‌ توجهی‌ دست‌ نیافته‌اند. وی‌ هنوز سعی‌ دارد در خصوص‌ این‌ مسئله، سعه‌ صدر داشته‌ باشد بویژه‌ از زمانی‌ که‌ با پاره‌ای‌ از اقدامات‌ کمیته‌ راهبردی‌ آموزشی‌ به‌عینه‌ مواجه‌ شده‌ است . به‌نظر می‌رسد تجربه‌ ( ورلد کامپیوتر اکسچنج ) در جایگاهی‌ مابین‌ این‌ دو قرار گیرد. اندرسون می‌گوید: تایید مجمع‌ اقتصاد جهانی، تاثیری‌ عمده‌ به‌دنبال‌ داشت. وی‌ در این‌ رابطه‌ به‌ شماری‌ از شرکتهای‌ جدید که‌ اعضای‌ مجمع‌ اقتصاد جهانی‌ را حمایت‌ مالی‌ می‌کنند، اشاره‌ دارد. اما این‌ حمایت‌ به‌اندازه‌ای‌ موثر نبود که‌ انتظار می‌رفت. گرچه‌ در ابتدا ارتباطات‌ مزبور می‌توانست‌ آسانتر صورت‌ گیرد اما این‌ امر، مسئله‌ای‌ انسانی‌ تلقی‌ می‌شود و نیازمند برگزاری‌ جلسات‌ رو در روی‌ کارکنان‌ است‌ تا پس‌ از آن‌ بتوانند فعالیتهای‌ پروژه‌ یادشده‌ را آغاز کنند. ‌عجیب‌ آنکه‌ تاکید بر اقدامات‌ بشردوستانه‌ ممکن‌ است‌ حضور شرکتهای‌ حمایت‌کننده‌ مالی‌ را در چنین‌ برنامه‌هایی‌ با محدودیت‌ مواجه‌ سازد. یک‌ عضو گروه‌ کاری‌ مجمع‌ اقتصاد جهانی‌ که‌ برای‌ نگارش‌ این‌ مقاله‌ با او مصاحبه‌ شده‌ بود، نقل‌ می‌کند انگیزه‌های‌ فردی‌ برای‌ شهروند خوبی‌بودن‌ همانند انگیزه‌ شخصی‌ به‌منظور درگیرشدن‌ در مسئله‌ انتقال‌ تکنولوژی‌ می‌تواند مثمر ثمر واقع‌ شود . راب‌ اکلمن از گروه‌ اینتل‌ می‌گوید : کاهش‌ شکاف‌ دیجیتالی‌ می‌تواند برای‌ صنعت‌ تکنولوژی‌ سودآور باشد. وی‌ می‌افزاید: اینتل‌ در کانون‌ چنین‌ صنعتی‌ قرار دارد اما محاسبات‌ بازرگانی‌ نباید ما را از تصمیماتمان‌ دور سازد تا قادر شویم‌ برنامه‌های‌ خود را در حوزه‌هایی‌ نظیر آموزش‌ و پرورش‌ تداوم‌ بخشیم. ما صرفاً‌ به‌دنبال‌ آن‌ هستیم‌ که‌ در چه‌ مواردی‌ می‌توانیم‌ کارها را به‌نحو احسن‌ انجام‌ دهیم‌ تا استعدادها و منابع‌ بالقوه‌ خود را متوجه‌ آن‌ سازیم. ‌تمامی‌ حامیان‌ مالی‌ در چارچوب‌ اهداف‌ بشردوستانه‌ در این‌ کار مشارکت‌ نکرده‌اند. به‌هرحال کاترین‌ بلانچ (سخنگوی ویوندیونیورسال ) (VIVEND UNIVERSAL) که‌ یکی‌ از اعضای‌ گروه‌ ویژه‌ مجمع‌ اقتصاد جهانی‌ است، می‌گوید: شرکت‌ وی‌ متعهد شده‌ است‌ تا به‌ پرکردن‌ شکاف‌ دیجیتالی‌ کمک‌ کند. وی‌ می‌افزاید: این‌ امر منوط‌ به‌ نظر شخصی‌ رئیس‌ و مدیر ارشد اجرایی‌ شرکت‌ است‌ و مسئولیت‌ جمعی‌ تلقی‌ و براساس‌ مشارکت‌ در امر توسعه‌ کشورهای‌ فقیر پایه‌ریزی‌ شده‌ است. اما او می‌افزاید ما چنین‌ مشارکتهایی‌ را صرفاً‌ فعالیتی‌ بشردوستانه‌ قلمداد نمی‌کنیم. همانند سایر شرکتها ، ما اقدامات‌ بشردوستانه‌ و اهداف‌ بازرگانی‌ را ارزیابی‌ کرده‌ و آنها را با یکدیگر تلفیق‌ کرده‌ایم . ‌وی‌ در پاسخ‌ به‌ این‌ سوال‌ غامض‌ که‌ چگونه‌ پیگیری‌ این‌ اهداف‌ متناقض‌ با یکدیگر امکان‌پذیر است‌ می‌گوید : آنچه‌ که‌ راه‌اندازی‌ این‌ پروژه‌ را از لحاظ‌ تجاری‌ با معنی‌ می‌سازد ، این‌ است‌ که‌ بدین‌ترتیب‌ محصولات‌ واحدهای‌ تجاری‌ ما مورد استفاده‌ قرار می‌گیرند. زیرا این‌ امر، راهی‌ است‌ که‌ برای‌ آنان‌ شناخته‌ شده‌ است‌ و سرمایه‌گذاری‌ مخاطره‌آمیزی‌ در بازارهای‌ جدید تلقی‌ می‌شود. ما نیازمند آن‌ هستیم‌ که‌ واحدهای‌ تجاری‌ مان‌ در اجرای‌ این‌ فعالیت‌ از راهبردهای‌ منطقی‌ و روشنی‌ برخوردار باشند. به‌عنوان‌ مثال‌ برای‌ انجام‌ فعالیتهایمان‌ باید کشوری‌ را انتخاب‌ کنیم‌ که‌ از نظر ما قابلیت‌ گسترش‌ فعالیتهای‌ تجاری‌ در آن‌ فراهم‌ باشد. ‌دست‌کم‌ بعضی‌ از مدیران‌ شرکتهای‌ غیرانتفاعی‌ ترغیب‌ شده‌اند که‌ به‌صورت‌ دسته‌جمعی‌ در زمینه‌ انتقال‌ تکنولوژی‌ حداقل‌ از لحاظ‌ مالی‌ مشارکت‌ بیشتری‌ داشته‌ باشند . کارلسون موسس‌ شرکت‌ ورلد لینکس مذاکراتی‌ را بااین‌ منظور که‌ به‌صورت‌ بالقوه‌ شرکای‌ خود را از این‌ طریق‌ در پروژه‌ پیش‌ گفته‌ درگیر کند، ترتیب‌ داده‌ است. حداقل‌ چهارمیلیارد نفر از ساکنان‌ کره‌ زمین‌ در کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ زندگی‌ می‌کنند که‌ بازاری‌ بزرگ‌ و دست‌نخورده‌ محسوب‌ می‌شود. از طریق‌ کار با موسسه‌ ما شما قادر خواهید بود به‌عنوان‌ یک‌ همکار برنامه‌های‌ پایه‌ آموزشی‌ را در یک‌ کشور ارائه‌ کنید تا از آن‌ طریق‌ 40 الی‌ 50 مدرسه‌ تحت‌ پوشش‌ قرار گیرد. اجرای‌ کامل‌ این‌ برنامه‌ها 3 الی‌ 4 سال‌ طول‌ می‌کشد تا به‌ مرحله‌ای‌ برسد که‌ به‌اندازه‌ کافی‌ برای‌ ارزیابی‌ داده‌ها و اشتراک‌ آن‌ با وزارت‌ آموزش‌ و پرورش‌ کشور هدف‌ مورد استفاده‌ قرار گیرد. ‌در آن‌ صورت‌ اگر ما پروژه‌ خود را در کشور مربوطه‌ به ‌نچو احسن‌ انجام‌ دهیم، وزارت‌ آموزش‌ و پرورش‌ کشور مزبور مصمم‌ خواهد شد پروژه‌های‌ مشابه‌ را ارتقا بخشد. سپس‌ کشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ برای‌ تامین‌ منابع‌ مالی‌ لازم‌ جهت‌ اجرای‌ پروژه‌های‌ این‌چنینی‌ به‌ بانک‌ جهانی‌ یا اتحادیه‌ اروپا روی‌ خواهند آورد و تعداد مدارس‌ تحت‌ پوشش‌ را از 40 واحد به‌ هزار واحد آموزشی‌ ارتقا می‌دهند. آن‌گاه‌ بازار چنین‌ فعالیتهایی‌ رونق‌ خواهد یافت. اندرسون‌ از موسسه ( ورلد کامپیوتر اکسچنج ) تاکید می‌کند بازاریابی‌ و تاثیر نامهای‌ بازارهای‌ معتبر تجاری‌ از مسائل‌ مهم‌ اجرای‌ چنین‌ پروژه‌هایی‌ به‌شمار می‌رود. موسسه‌ وی‌ سعی‌ می‌کند از طریق‌ فرایند انتشار خبرنامه‌های‌ مطبوعاتی، مشارکت‌ شرکتها را در این‌ زمینه‌ جلب‌ کند. اندرسون‌ می‌افزاید: ما از پیشنهادات‌ جدی‌ برای‌ آن‌ که‌ بتوانیم‌ حوزه‌ انتقال‌ تکنولوژی‌ به‌ کشورهای‌ فقیر را متحول‌ سازیم، استقبال‌ می‌کنیم .

منبع: / سایت خبری / آی تی ایران ۱۳۸۲/۰۳/۰۷