✍ اکونومیست /انتخاب

▫️چرا توافق بایدن با ایران ضروری تر از همیشه است؟ / ادامه حیات تفاهم نانوشته تهران-واشنگتن غیرممکن شده

"اکونومیست" نوشت: هنگامی که جو بایدن پس از حمله ماه گذشته حماس به اسرائیل، ناوهای هواپیمابر را به خاورمیانه اعزام کرد، یک کلمه خطاب به ایران و متحدانش گفت: «نکن». از آن زمان تاکنون، شبکه شبه نظامیان متحد ایران در سراسر منطقه، اقدام به حملات راکتی، پهپادی و موشکی به اسرائیل و نیروهای امریکایی کرده اند، اما تا به حال تشدید تنشی که منجر به آغاز درگیری گسترده منطقه ای شود، انجام نشده است. در سوم نوامبر، حسن نصرالله، رهبر حزب الله، قدرتمندترین شبه نظامی مورد حمایت ایران، با لحنی تند در لبنان سخنرانی کرد، اما به نظر می رسید که از تشدید فوری تنش ها اجتناب کرده است.

با این حال، در بحبوحه جنگ خونین غزه بین اسرائیل و حماس، رقابت گسترده تر و بالقوه خطرناک تر با ایران در حال افزایش است. دولت بایدن پس از کنار گذاشتن رویکرد «فشار حداکثری» دولت ترامپ، در ماه های اخیر بی سر و صدا به دنبال کاهش تنش ها با ایران بود. اما امروز ایران نه تنها حملات حماس  به اسرائیل را جشن گرفته و از طریق نیروهای نیابتی اش منافع آمریکا را تهدید کرده است، بلکه به نظر می رسد با همکاری ضمنی روسیه و حتی چین، تشکیل یک ائتلاف داده است. این وضعیت، موجب مطرح شدن سؤالات جدی در مورد اینکه آیا بایدن می تواند استراتژی جدیدی برای خاورمیانه ایجاد کند یا خیر، شده است.

از 7 اکتبر، رویکرد ایران، افزایش تنش بدون تحریک به آغاز یک رویارویی همه جانبه بوده است. تهران می گوید که هیچ دخالت مستقیمی در برنامه ریزی یا اجرای حملات حماس نداشته است، ادعایی که بیانیه های عمومی و رسانه ای دولت امریکا و اسرائیل عمدتا آن را تأیید می کنند. حملات پراکنده علیه اسرائیل توسط جنگجویان حوثی طرفدار ایران در یمن و حملات پهپادی به پایگاه های امریکایی در عراق و سوریه توسط شبه نظامیان محلی، تنش ها را افزایش داده است، اما آن را به نقطه انفجار نرسانده است. حسن نصرالله خاطرنشان کرد، اقدامات حزب الله که عمدتا شامل حملات موشکی به شمال اسرائیل می‌شود، موجب تخلیه اجباری ساکنان مناطق مرزی اسرائیل با لبنان شده و به شک و تردید و بلاتکلیفی نیروهای ارتش اسرائیل دامن زده است و از این طریق همچنان به اقتصاد اسرائیل آسیب می زند.

ایران مشغول تلاش برای به حداکثر رساندن سود دیپلماتیک خود است. بسیاری از کشورها از ایران می خواهند که برای مهار درگیری یا کمک به آزادی گروگان ها، وساطت کند. ایران امیدوار است که نفوذ خود را تقویت کند و برنامه های مورد حمایت واشنگتن برای پیوندهای نزدیک تر بین امریکا، اسرائیل و کشورهای خلیج فارس ذیل توافقنامه ابراهیم را مختل کند و با خوشحالی شاهد فشار روزافزون به کشورهای طرفدار امریکا در منطقه است.

اسرائیل و کشورهای عربی سفرای خود را از پایتخت های یکدیگر فرا خوانده اند و تظاهرات طرفداران فلسطین در غرب در حال افزایش است و ده ها هزار نفر در واشنگتن راهپیمایی کردند و خواستار آتش بس شدند.با این حال برای ایران خیلی زود است که احساس پیروزی و غرور کند. یک تغییر سریع و بالقوه عمیق در سیاست های امریکا در قبال ایران، در حال انجام است. چالش با ایران، مساله ای است که از زمان سرنگونی شاه در سال 1979 به وجود آمده است. چهل و چهار سال پیش در این ماه، فعالان دانشجویی اسلامگرا، 52 نفر را در سفارت امریکا در تهران گروگان گرفتند. باراک اوباما از طریق توافق برجام که در سال 2015 به نتیجه رسید، به دنبال حنثی کردن خطرناک ترین جنبه دشمنی امریکا و ایران، یعنی برنامه هسته ای رو به رشد تهران بود. دونالد ترامپ در سال 2018 از این توافق خارج شد و در عوض شروع به اعمال تحریم علیه ایران کرد.دولت بایدن پس از شکست تلاش هایش برای احیای برجام،  سیاست دیپلماسی محدود را در قبال ایران انتخاب ....