کارشناسی ارشد 1401
پدیدآور: یاسر اکرمی 
استاد راهنما: اکبر حاجی ابراهیم زرگر
دانشگاه قم، دانشکده فنی و مهندسی

چکیده

وضعیت کتاب و کتابخوانی در ایران همواره یکی از دغدغه‌های مهم مقام معظم رهبری در چند سال گذشته بوده است. توجه جدی به کتاب و کتابخانه‌ها را در بیانات ایشان میتوان مشاهده نمود: «یکی از کارهای ضروری در چرخه‌ی تولید و عرضه‌ی کتاب، ساماندهی توزیع و ایجاد فروشگاه‌های زنجیره‌ای کتاب است. مشکل‌تر از کتاب نوشتن، رساندن کتاب به چشم و ذهن مخاطب است؛ این خیلی مهم است. این هنر لازم دارد». در اهمیت عنصر کتاب برای تکامل جامعه انسانی، همین بس که تمامی ادیان آسمانی و رجال بزرگ تاریخ بشری، از طریق کتاب جاودانه مانده‌اند و روابط فرهنگی جامعه بشری نیز از پوشش کتاب و مبادلات فرهنگی تقویت شده است. کتاب به عنوان یکی از حامل‌های سنتی فرهنگ، از یک سو با آرامش و تأمل و خودآگاهی تلازم دارد و از دیگرسو به لحاظ کثرت و گوناگونی موضوعات و عناوین، با رنگارنگی و گونا‌گونی. باغ ایرانی در طی تاریخ به عنوان جوهره‌ای پویا برای تجلی فضایی متعالی در پارادایم‌های فکری و عقیدتی مختلف حضور یافته است. باغ ایرانی یک سیستم به هم پیوسته و چندسطحی است که جدای از ساختار اصلی باغ، یک حس تعلق و حس مکان ایجاد می‌کند. شهر قم به عنوان پایتخت فرهنگی جهان تشیع، بزرگترین قطب انتشار کتاب‌های دینی در خاورمیانه، یکی از قطب‌های انتشار کتاب و پایتخت دوم ادبیات کودک و نوجوان در ایران و همچنین قطب تولید معارف دینی وعلوم اسلامی، نقش فرهنگی مهمی در ایران و جهان اسلام ایفا میکند. این شهر به عنوان کانون کسب علوم دینی، شهریست مهاجرپذیر و میزبان اتباع کشورهای مختلف است. اتباعی از 90 ملیت و اکثرا اهل تشیع در قم اقامت دارند. طرح‌هایی همچون باغ کتاب از جمله طرح‌هایی است که اخیراً در راستای توسعه فرهنگی مورد توجه قرار گرفته است. در جهت وحدت، همگرایی فرهنگ اسلامی پاسخگویی به نیازهای فرهنگی، اجتماعی و فراغتی شهروندان، ایجاد فضاهای پویا و رشدپذیر در کلان شهرها، مدیریت وکاهش اثرات منفی مهاجرپذیری، میتوان از مراکز فرهنگی نظیر باغ کتاب بهره گرفت. به همین جهت طرح باغ کتاب در شهر قم، به عنوان موضوع پایان نامه انتخاب شد. این پایان نامه مشتمل بر چهار فصل می‌باشد که با مطالعه مبانی نظری و نمونه‌های موردی آغاز و با بررسی استانداردها و ضوابط طراحی ادامه و در نهایت به محصول پایان نامه که طراحی باغ کتاب شهر قم می‌باشد دست می‌یابد. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی -تحلیلی و روش تحقیق استدلال منطقی صورت گرفته است. که نتیجه تجارب نگارنده در صنعت چاپ و نشر کتاب و یافته‌های طراح از طریق مطالعات منابع کتابخانه‌ای و اسنادی موجود و شناخت و بررسی نمونه‌های موردی مختص باغ کتاب در ایران و جهان، مطالعه مقالات، استانداردها و ضوابط ارائه شده در مورد طراحی کتابخانه‌ها وفضاهای فرهنگی ودر نهایت بازشناسی و بررسی مجموعه اطلاعات می‌باشد. در نهایت ضمن شناسایی قابلیت‌ها، محدودیت‌ها و خواسته‌هایی که موضوع پروژه در اختیار معماری می‌گذارد سعی در خلق فضایی شد که به این مطالبات پاسخ دهد. کتاب محوری برای گفتگو و باغ محلی برای هم نشینی فراهم می‌کند.