کوچه آقا جهانگیر
کوچه آقا جهانگیر، کوچهای قدیمی در محله سنگلج تهران است. این کوچه در دوران قاجار شکل گرفته و در دوران پهلوی اول تخریب شده است.
متن:
کوچه آقا جهانگیر در نقشههای تهران عهد ناصری با جهت جنوب شرقی-شمال غربی در شمال محله فرعی دباغخانه و به موازات کوچه آببخشکن جانمایی شده است. این کوچه بنبستی بوده و از قسمت شمالی کوچه دباغخانه منشعب شده است. در محل انشعاب، راستهبازاری در کوچه دباغخانه وجود داشته که به بازارچه، تکیه و کوچه آببخشکن میرسیده است.
در نقشههای کرشیش و برزین از تهران، اثری از کوچه آقا جهانگیر دیده نمیشود. این امر نشان میدهد که این کوچه در نخستین سالهای سلطنت ناصرالدین شاه شکل گرفته است.
دربارۀ آقا جهانگیر، نامشخص است که چه کسی بوده و چه منصب و پیشهای داشته است. تنها میتوان گفت که از اهالی سرشناس محلۀ سنگلج در اوایل عهد ناصرالدین شاه بوده است.
محدودۀ سنگلج در دوران رضا شاه بهدلیل بافت کهنه و کوچههای باریک و کثیفی که داشت، به دستور رضا شاه از صاحبانش خریداری شد تا پس از تخریب، به میدان بورس بدل شود. اگرچه این اراضی تخریب شد، ولی موضوع میدان بورس بهسبب درگیرشدن ایران در جنگ جهانی دوم و برکناری رضا شاه از سلطنت عملی نگشت و درنتیجۀ آن، حدود ۷۰ هکتار زمین ناهموار و خرابۀ بر جای ماند.
زمان تخریب این اراضی به سالهای پایانی سلطنت رضا شاه بازمیگردد. در نقشۀ طرح مصوب توسعۀ تهران که در ۱۳۱۶ ش به چاپ رسیده است، موقعیت کوچۀ آقا جهانگیر را میتوان در نقشه جست. این امر نشان میدهد که تا زمان برداشت و چاپ این نقشه، محدودۀ سنگلج هنوز تخریب نشده، و بر جا بوده است.
در تصویری که از «عکس هوایی تهران» در دست است و تاریخ عکاسی آن به شهریور ۱۳۱۹ بازمیگردد، «خرابههای سنگلج» در جهت غرب کاخ گلستان کاملاً مشهود است.
نظر شما