این نوشته تلخیصی آزاد از مقاله خانم دکتر سوسن بیات است.

گرمابه ها در ایران از دیرباز به عنوان یکی از مهم ترین فضاهای عمومی شهری شناخته می شدند. این فضاها علاوه بر کارکرد بهداشتی، کارکردهای اجتماعی و فرهنگی نیز داشتند و نقش مهمی در پویایی و سرزندگی شهرها ایفا می کردند.
در دوره قاجار، گرمابه ها در تهران به اوج شکوفایی خود رسیدند. در این دوره، گرمابه ها از نظر معماری، تزئینات و امکانات رفاهی، پیشرفت های چشمگیری داشتند. همچنین، گرمابه ها به عنوان یکی از مراکز مهم اجتماعی و فرهنگی شهر، نقش مهمی در زندگی مردم ایفا می کردند.
در این مقاله، مفهوم سرزندگی در گرمابه های تاریخی شهر تهران در دوره قاجار، بر اساس یادداشت های جعفر شهری و ادوارد پولاک، بررسی می شود.
مفهوم سرزندگی
سرزندگی مفهومی چندوجهی است که می توان آن را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داد. در این مقاله، سرزندگی به عنوان پویایی و نشاط در یک فضا تعریف می شود. این پویایی و نشاط می تواند در جنب و جوش مردم، تعاملات اجتماعی، فعالیت های فرهنگی و هنری و همچنین، زیبایی و جذابیت فضا متجلی شود.
گرمابه ها به عنوان فضای عمومی
گرمابه ها در شهرها از دیرباز به عنوان یکی از مهم ترین فضاهای عمومی شناخته می شدند. این فضاها به دلیل دسترسی آسان و رایگان، برای همه اقشار جامعه قابل دسترس بودند. همچنین، گرمابه ها به عنوان یکی از مراکز مهم اجتماعی و فرهنگی شهر، نقش مهمی در زندگی مردم ایفا می کردند.
در دوره قاجار، گرمابه ها در تهران به اوج شکوفایی خود رسیدند. در این دوره، گرمابه ها از نظر معماری، تزئینات و امکانات رفاهی، پیشرفت های چشمگیری داشتند. همچنین، گرمابه ها به عنوان یکی از مراکز مهم اجتماعی و فرهنگی شهر، نقش مهمی در زندگی مردم ایفا می کردند.
واکاوی سرزندگی در گرمابه های تاریخی شهر تهران در دوره قاجار
بر اساس یادداشت های جعفر شهری و ادوارد پولاک، می توان شواهدی از سرزندگی در گرمابه های تاریخی شهر تهران در دوره قاجار مشاهده کرد. این شواهد عبارتند از:

جنب و جوش مردم: گرمابه ها در دوره قاجار، به ویژه در ساعات صبح و عصر، مملو از جمعیت بودند. مردم از همه اقشار جامعه، از جمله زنان، مردان، کودکان، پیران و جوانان، برای استحمام به گرمابه ها می آمدند. این جنب و جوش مردم، فضای گرمابه ها را پویا و زنده می کرد.

تعاملات اجتماعی: گرمابه ها علاوه بر کارکرد بهداشتی، کارکردهای اجتماعی و فرهنگی نیز داشتند. مردم در گرمابه ها با یکدیگر آشنا می شدند و روابط اجتماعی خود را تقویت می کردند. همچنین، گرمابه ها محلی برای تبادل اخبار و اطلاعات و همچنین، انجام فعالیت های فرهنگی و هنری بود. این تعاملات اجتماعی، فضای گرمابه ها را پرنشاط و پرانرژی می کرد.

فعالیت های فرهنگی و هنری: در گرمابه های تاریخی شهر تهران در دوره قاجار، فعالیت های فرهنگی و هنری مختلفی برگزار می شد. از جمله این فعالیت ها می توان به موسیقی، رقص، آواز، قصه خوانی، شعرخوانی و همچنین، بازی های سنتی اشاره کرد. این فعالیت ها، فضای گرمابه ها را به فضایی شاد و مفرح تبدیل می کرد.

زیبایی و جذابیت فضا: گرمابه های تاریخی شهر تهران در دوره قاجار، از نظر معماری و تزئینات، بسیار زیبا و جذاب بودند. این زیبایی و جذابیت، فضای گرمابه ها را دلنشین و خاطره انگیز می کرد.

نتیجه گیری
گرمابه ها در دوره قاجار، علاوه بر کارکرد بهداشتی، کارکردهای اجتماعی و فرهنگی نیز داشتند. این فضاها نقش مهمی در پویایی و سرزندگی شهرها ایفا می کردند.
بر اساس یادداشت های جعفر شهری و ادوارد پولاک، می توان شواهدی از سرزندگی در گرمابه های تاریخی شهر تهران در دوره قاجار مشاهده کرد. این شواهد عبارتند از: جنب و جوش مردم، تعاملات اجتماعی، فعالیت های فرهنگی و هنری و همچنین، زیبایی و جذابیت فضا.
این شواهد نشان می دهد که گرمابه ها در دوره قاجار، فضایی پویا و زنده بودند که نقش مهمی در زندگی مردم ایفا می کردند.