اساسنامه دیوان کیفری بین المللی (ICC) در سال 1998 به تصویب رسید و از سال 2002 به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. این اساسنامه، اولین سند بین المللی است که به طور صریح و جامع، به حقوق بزه دیدگان جرایم بین المللی پرداخته است.
براساس اساسنامه ICC، بزه دیده به فردی اطلاق می شود که به واسطه ارتکاب یکی از جرایم تحت صلاحیت دیوان، آسیب جسمی، روانی، مالی یا سایر خسارت های قابل جبران دیده است. این تعریف، مفهوم بزه دیده را به طور گسترده ای در نظر گرفته و علاوه بر بزه دیدگان مستقیم، بزه دیدگان غیر مستقیم را نیز در بر می گیرد.
اساسنامه ICC، حقوق و حمایت های متعددی را برای بزه دیدگان جرایم بین المللی پیش بینی کرده است. این حقوق و حمایت ها را می توان در سه دسته کلی تقسیم کرد:

حقوق حفاظتی: این حقوق، به منظور محافظت از بزه دیدگان و شهود در برابر آسیب های احتمالی، از جمله آسیب های جسمی، روانی و روانی، در نظر گرفته شده اند. برخی از این حقوق عبارتند از:

حق دسترسی به خدمات حمایتی، مانند خدمات پزشکی، روانشناسی و حقوقی
حق حفظ هویت و حریم خصوصی
حق عدم حضور اجباری در جلسات دادرسی

حقوق مشارکتی: این حقوق، به منظور مشارکت فعال بزه دیدگان در فرآیند دادرسی، از جمله تحقیقات، محاکمه و اجرای حکم، پیش بینی شده اند. برخی از این حقوق عبارتند از:

حق دسترسی به پرونده
حق ارائه شهادت و ارائه اسناد و مدارک
حق اعتراض به تصمیمات دیوان

حقوق جبران خسارت: این حقوق، به منظور جبران خسارات وارد شده به بزه دیدگان، از جمله خسارات جسمی، روانی، مالی و سایر خسارت های قابل جبران، پیش بینی شده اند. برخی از این حقوق عبارتند از:

حق درخواست جبران خسارت از دیوان
حق مشارکت در روند تعیین میزان خسارت
حق دریافت خسارت از دیوان

اساسنامه ICC، با پیش بینی این حقوق و حمایت ها، جایگاه ویژه ای را برای بزه دیدگان در فرآیند عدالت کیفری بین المللی قائل شده است. این امر، نشان دهنده توجه جامعه جهانی به حقوق بزه دیدگان و ضرورت رسیدگی به نیازها و مطالبات آنها است.
در ادامه، به برخی از مهم ترین حقوق بزه دیدگان در اساسنامه ICC اشاره می کنیم:

حق دسترسی به پرونده: بزه دیدگان، حق دارند تا از پرونده ای که در دیوان در حال رسیدگی است، مطلع شوند. این حق، به آنها کمک می کند تا از روند رسیدگی آگاه شوند و در صورت لزوم، از حقوق خود دفاع کنند.
حق ارائه شهادت: بزه دیدگان، حق دارند تا در دادگاه شهادت دهند و در مورد جنایتی که علیه آنها مرتکب شده است، توضیح دهند. این حق، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مشارکتی بزه دیدگان، به آنها کمک می کند تا در فرآیند دادرسی مشارکت داشته باشند و به عدالتخواهی کمک کنند.
حق اعتراض به تصمیمات دیوان: بزه دیدگان، حق دارند تا به تصمیمات دیوان، مانند قرارهای بازداشت، قرارهای آزادی مشروط و احکام محکومیت، اعتراض کنند. این حق، به آنها کمک می کند تا از حقوق خود دفاع کنند.
حق درخواست جبران خسارت: بزه دیدگان، حق دارند تا از دیوان درخواست جبران خسارت کنند. این حق، به منظور جبران خسارات وارد شده به بزه دیدگان، از جمله خسارات جسمی، روانی، مالی و سایر خسارت های قابل جبران، پیش بینی شده است.

اساسنامه ICC، همچنین، به دیوان اختیار داده است تا در صورت لزوم، برای حمایت از بزه دیدگان و شهود، اقدامات خاصی را انجام دهد. این اقدامات می تواند شامل موارد زیر باشد:

تخصیص وکیل یا نماینده حقوقی به بزه دیدگان و شهود
ارائه خدمات درمانی و روانشناسی به بزه دیدگان و شهود
حمایت از بزه دیدگان و شهود در برابر تهدیدات و ارعاب

اقدامات دیوان در راستای حمایت از بزه دیدگان، نشان دهنده توجه این نهاد بین المللی به حقوق و نیازهای آنها است.