روزنامه همشهری، شنبه 27 مرداد ,1375 17 آگوست ,1996 سال چهارم , شماره 1044

به بهانه برگزاری کنفرانس بین المللی کتابداران در پکن گفتگو با دکتر عباس حری معاون پژوهشی کتابخانه ملی وسرپرست دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی

اهداف تدوین دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی چیست هدف اصلی هر دایره المعارفی ارائه اطلاعات پایه به مخاطبان یعنی دانشجویان و محققان در رشته مورد نظراست. اماعملا در دایره المعارف ها اطلاعات داده شده گاه از حد اطلاعات پایه فراتر می رود.
از لحاظ تعریف دایره المعارف مطالبی رامطرح می کند که اصالت ندارد و فقط سرجمع مطالب قبلی است در حالی که در بسیاری از موارد عملا هدف فراتر می رود و ممکن است اطلاعات جدیدی در باب یک مدخل یا اصطلاح داده شود.
طرح دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی را ازچه زمانی شروع کردید و اصولابرای انجام آن چه ساختارعلمی پیش بینی شده است طرح دایره المعارف عملا ازسال 73 اجازه ادامه کار پیداکرد و کتابخانه ملی به عنوان یک طرح کمابیش مدت دار برای آن سرمایه گذاری کرد. در اولین برآوردها تصمیم این شد که دایره المعارفی 6 جلدی در دو هزار صفحه در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی در عرض 6 سال منتشر شود. در این برآورد ما پیش بینی حدود 2 هزار مدخل را کردیم و اولین مدخل نامه را هم با استفاده از منابع پایه فارسی و انگلیسی تهیه کردیم که در یک مجلد تایپ و تکثیر شد.
در ساختار این دایره المعارف یک شورای علمی برای سیاستگذاری و برنامه ریزی پیش بینی شده است. این شوراراجع به مدخل نامه هم نظر داد و مجموعه این نظریات گردآوری شد و مدخل نامه شکل نهایی پیدا کرد. سپس مدخل هامقوله بندی شد( 250 مقوله) . هر مقوله تحت اشراف و نظارت یک سرپرست موضوعی قرار گرفت. یعنی آن سرپرست موضوعی نویسندگان مورد نظر و مطلوب را براساس شناخت خود تعیین و معرفی می کند. اشراف علمی در حقیقت به سرپرست سپرده شده است و اگر مقاله ای تدوین یا نوشته شد تایید سرپرست شرط است. پس از وصول مطلب سرپرست می تواند نظریاتی چون حذف, ادغام یا تفکیک یک موضوع به موضوعات جزیی تر را اعمال کند.
این نظریات مجددا گردآوری شده ودر شورای علمی به عنوان مدخلهای پیشهادی مطرح شده وتعداد عمده ای از آنهاپذیرفته شده است. تاکنون استقبال بسیار گسترده ای از استانهای مختلف کشور نسبت به این دایره المعارف شده که خواستار سهم بیشتری در انجام کارهای آن شده اند. البته ما تقسیم کار و زمان را براساس مجموعه ای از مهارتهای فرضی انجام دادیم و مقالات هم زمان بندی شده بود و با مکاتباتی که شده در حال حاضر 20 مقاله به شکل نهایی دریافت کرده ایم . در مجموع تاکنون سفارش تالیف 312 مقاله انجام گرفته که اطلاعات ما نشان می دهد که کلیه مقالات تقریبا در شرایط یکسانی در حال اتمام هستند. مقالات پس از ورود ویرایش می شود, صحت و سقم آنها مورد بازبینی قرار می گیرد. تعداد مدخل ها تغییر خواهدکرد یا نه
البته نمی توان تعداد آن راقطعی معلوم کرد و فقط می توان مقطعی حدس زد. پیش بینی می شود جلد اول براساس مدخل های موجود تا حرف ژ را در بر بگیرد و به همین دلیل از سرپرستان موضوعی خواهش کردیم که حروف الفبایی آ تا ژ را در اولویت قرار دهند.
ما امید بسیار زیادی داریم که اوایل سال آینده اولین جلد این دایره المعارف مهم را در 400 صفحه عرضه کنیم . بد نیست بگویم تاکنون به حدود 107 نفر سفارش مقاله داده شده است . همه مقالات تالیفی خواهندبود یا از ترجمه هم استفاده می کنید ما اصراری براین که همه مقالات تالیفی باشند نداریم و تاکنون 4 مقاله ترجمه وآماده نهایی شده است.
مرز محدود کننده این دایره المعارف کجا خواهدبود امروز روابط بین رشته ای یک مساله است. در کتابداری و اطلاع رسانی نیز ارتباط بادیگر علوم وجود دارد. درنوشتن مقالات این روابط بین رشته ای لحاظ می شود. از سوی دیگر دایره المعارف سعی دارد اطلاعات پایه ای را برای پژوهشگران کتابداری و اطلاع رسانی فراهم کند. این دو موضوع حدود را تعیین می کند و طبیعی است که به جزئیات خیلی تخصصی رشته های مرتبط پرداخته نشود. مثلا حوزه چاپ هم جزو موضوع ما است ولی ورود ما به این حوزه در حد ایجاب نیازهای رشته های خود ما است. ما به قدر تشنگی از حوزه های جانبی دایره المعارف خواهیم چشید.