مقدمه
اقلام تعهدی، تفاوت بین سود حسابداری شرکت و جریان نقدی آن را نشان می دهد. این اقلام تحت تاثیر برآوردها و دستکاری ها قرار می گیرند، بنابراین کیفیت و قابل اتکاء بودن آنها برای استفاده کنندگان از صورتهای مالی، از جمله سرمایه گذاران، اهمیت دارد.
مالکیت نهادی، درصد سهام شرکتی که توسط نهادهای مالی یا سرمایه گذاری مانند صندوق های سرمایه گذاری، شرکت های بیمه، صندوق های بازنشستگی و غیره، در اختیار گرفته شده است. نوع مالکیت نهادی را می توان به دو دسته فعال و منفعل تقسیم کرد. مالکیت نهادی فعال به مالکیت نهادهایی گفته می شود که در امور مدیریت شرکت دخالت می کنند، مانند صندوق های بازنشستگی و صندوق های سرمایه گذاری جسورانه. مالکیت نهادی منفعل به مالکیت نهادهایی گفته می شود که در امور مدیریت شرکت دخالت نمی کنند، مانند صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس (ETF).
فرضیه
بر اساس نظریه حاکمیت شرکتی، مالکیت نهادی فعال می تواند کیفیت اقلام تعهدی را بهبود بخشد. مالکان نهادی فعال انگیزه بیشتری برای نظارت بر مدیریت شرکت و جلوگیری از دستکاری اقلام تعهدی دارند. آنها همچنین دارای دانش و منابع بیشتری برای ارزیابی کیفیت اقلام تعهدی هستند.
روش تحقیق
در این پژوهش، ارتباط نوع مالکیت نهادی و کیفیت اقلام تعهدی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه پژوهش شامل 601 شرکت در طی سال های 1388-1393 بوده است. برای اندازه گیری کیفیت اقلام تعهدی از مدل فرانسیس (2005) استفاده شده است.
یافته ها
نتایج پژوهش نشان می دهد که بین مالکیت نهادی فعال و کیفیت اقلام تعهدی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. این بدان معناست که شرکتهایی که مالکیت نهادی فعال بیشتری دارند، اقلام تعهدی با کیفیت بالاتری دارند.
بحث و نتیجه گیری
نتایج این پژوهش با نتایج پژوهشهای مشابه در سایر کشورها مطابقت دارد. این نتایج نشان می دهد که مالکیت نهادی فعال می تواند نقش مهمی در بهبود کیفیت اقلام تعهدی داشته باشد.
محدودیت های پژوهش
این پژوهش دارای برخی محدودیت ها است. یکی از محدودیت های این پژوهش، استفاده از نمونه ای محدود از شرکتها است. محدودیت دیگر این پژوهش، استفاده از یک مدل خاص برای اندازه گیری کیفیت اقلام تعهدی است.
پیشنهادات
با توجه به نتایج این پژوهش، پیشنهاد می شود که نهادهای نظارتی و بورس اوراق بهادار تهران، اقداماتی را برای تقویت مالکیت نهادی فعال در شرکتها انجام دهند. این اقدامات می تواند شامل ارائه تسهیلات به صندوق های بازنشستگی و صندوق های سرمایه گذاری جسورانه برای خرید سهام شرکتها باشد.