پارسای داخل کشور دکتری تخصصی (PhD) 1394
موضوع: شنوایی سنجی، آسیبهای گفتاری- زبانی
پدیدآور: احمدرضا ناظری
استاد راهنما: یونس لطفی 
استاد راهنما: عبدالله موسوی
استاد مشاور: علی اصغر دانش 
استاد مشاور: عنایت‌اله بخشی
دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، گروه شنوایی شناسی
چکیده

سالمندی پدیده‌ی اصلی زندگی مدرن محسوب می شود. کاهش مهارت‌های ارتباطی از جمله توانایی درک گفتار در محیط شلوغ می‌تواند بواسطه‌ی کاهش شنوایی محیطی، کاهش توانایی‌های شناختی و تاثیرات پردازشی ناشی از افزایش سن روی سیستم عصبی مرکزی شنوایی و یا در نتیجه‌ی تعامل این عوامل با یکدیگر روی دهد. میزان تاثیر خالص سالمندی بر تواناییهای پایین نورد پردازشی سیستم شنوایی و امکان توسعه‌ی این تواناییها مورد توجه این مطالعه است. این مطالعه در سه بخش انجام شد. بخش نخست مطالعه به فرآیند آزمون‌سازی اختصاص یافت. پرسشنامه‌ی خودارزیاب (Speech, Spatial, Quality of Hearing Scale(SSQ)، آزمون دایکوتیک کلمات هم قافیه‌ی آمیخته، آزمون دایکوتیک کلمات بی‌معنی، برنامه‌ی تربیت شنوایی دایکوتیک ابزارهایی بودند که در این بخش ساخته و ویژگی‌های روان‌سنجی آنها مورد بررسی قرار گرفت. در بخش دوم مطالعه 32 فرد جوان با 32 فرد سالمند به منظور تعیین تاثیر خالص سالمندی بر ویژگی‌های پردازش شنوایی مورد مقایسه قرار گرفتند. به این منظور خود ارزیابی، آزمون‌های الکتروفیزیولوژیک و آزمون‌های رفتاری برای هر دو گروه انجام شد. در بخش سوم مطالعه یک گروه از افراد سالمند به مدت 2 ماه وارد برنامه‌ی تربیت شنوایی دایکوتیک که به دو صورت رسمی و غیررسمی ارایه می‌شد، گردید. پس از دو ماه مجددا هر دو گروه با مجموعه‌ی آزمون‌های فوق‌الذکر مورد ارزیابی قرار گرفتند. کاهش معنی‌دار عملکرد ارتباطی در خود ارزیابی برای هر سه عامل مشاهده شد در مطالعه‌ی الکتروفیزیولوژیک کاهش سرعت انتقال عصبی در هر دو آزمون ABR و AMLR دیده شد. در آزمون AMLR افزایش دامنه‌ی امواج Pa و Nb دیده شد. یافته‌های آزمون‌های دایکوتیک نشان دهنده‌ی ایجاد غیرقرینگی بیشتر بین گوش راست و چپ در سالمندان بود. در این آزمون‌ها میزان غلبه‌ی عملکردی گوش راست در سالمندان افزایش یافت. تربیت شنوایی بیشترین تاثیر را بر نتایج آزمون‌های دایکوتیک داشت. در تمامی این آزمون‌ها پس از مداخله از میزان برتری گوش راست کاسته شد. در آزمون AMLR کاهش معنی‌دار زمان نهفتگی و دامنه پس از توانبخشی در بسیاری از حالت‌ها مشاهده گردید. در خودارزیابی افزایش توانایی در گویه‌های پرسشنامه در هر سه عامل پرسشنامه معنی‌دار بود. افزایش سن بر فرآیند پردازش شنوایی تاثیر نامطلوب می‌گذارد. این تاثیر به صورت کاهش عملکرد درک گفتار بویژه در حضور سیگنال رقابتی دیگر، از کاهش امتیازات در ابزار خود ارزیابی استنباط می‌شود. یافته‌های آزمون‌های الکتروفیزیولوژی حاکی از کاهش سرعت انتقال و مقدار پردازش بویژه در عصب شنوایی و ساقه‌ی مغز و کاهش عملکرد مهار مرکزی در سطوح قشری در سالمندان است. در آزمون‌های دایکوتیک یافته‌ها از افزایش غیرقرینگی عملکرد بین دو گوش در سالمندان حکایت می‌کنند که خود می‌تواند ناشی از کاستی ساختاری و عملکردی جسم پینه‌ای باشد. تاثیرات مثبت برنامه توانبخشی شنوایی از جنبه‌های گوناگون خودارزیابی، الکتروفیزیولوژیک و رفتاری مورد تایید قرار گرفته و می‌تواند راهگشای توسعه برنامه‌های جامع توانبخشی برای بهبود مهارت‌های پردازش مرکزی شنوایی سالمندان باشد.