فرزانه معززی خنده روی یزدی[۱]

مقدمه

آنچه نسل امروز ما را دچار سرگردانی میکند،از طرفی زندگی در جامعه اسلامی که آمیخته با فرهنگی است که قدمتی کهن دارد نزدیکی و ارتباط تمدن ها از طریق شبکه های ماهواره ای و اینترنت است که ملل مختلف را به گونه ای شگرف به هم پیوند میدهد.نسل امروز ما باید قادر باشد که بین عرف،نگرش های سنتی و ارزش های مذهبی و دینی و حتی شرایط خانواده ای که در آن پرورش یافته است و افکاری خویش که نشات گرفته از پیچیدگی های دنیای امروز است،هماهنگی ایجاد کند.

    روابط پسران و دختران پیش از ازدواج نیز همواره موضوعی مهم ولی با این حال،پوشیده از ابهام و تردید واضطراب بوده است.طبیعت انسانی،پیچیده و رنج آور است.به همین سان رفتار او نیز این خاصیت را داراست.انسان به طور اجبار برای زیستن باید با دیگران تجانس و همسازی پیدا کند یعنی دارای مناسبات متقابلی شود که این مساله با عضویت و ارتباط در جامعه شکل میگیرد.(جاودانی،۴۷:۱۳۸۴)

    روابط دختر و پسر در کشور ما پدیده جدیدی است که هم در سطح رفتاری و هم در سطح نگرش رو به گسترش است.در مورد روابط دختر و پسر،در شهر های کوچک چون آوازه موردی زود میپیچد،مردم ،کمی محتاط تر عمل میکنند ولی در شهر های بزرگ محدودیت ها کمتر بودهو دختران و پسران فرصت بیشتری برای مصاحبت و مجالست دارند. در گذشته روابط قبل از ازدواج شکل مشروه نداشت وحتی به مثابه تابو در نظر گرفته میشد.اما،در حال حاضر،تغییرات شگرفی نسبت به گذشته ایجاد شده است و ایران ،همچون دیگر کشورهای جهان سوم ،در مرحله ای از گذار سنت به مدرنیته میباشد که تغییرات اجتماعی وسیعی را در تمام پدیده های اجتماعی از جمله روابط جنس مخالف،ازدواج و همسر گزینی ،به خود دیده است.

    از این رو،هدف اصلی این پژوهش بررسی تجربه زیسته دختران و پسران جوان در رابطه عاشقانه و دوستی پیش از ازدواج بوده است تا از این طریق بتوان به ابعاد روابط در میان آنها دست یافت.

بیان مسئله

خانواده همواره پایدار ترین و موثرترین وسیله حفظ ویژگی های مشخص فرهنگی و وسیله انتقال این ویژگی ها به نسل های بعد بوده است.در سول دو سده اخیر خانواده  ایرانی در جریان نوسازی فرهنگی و اجتماعی و سیاسی کشور،تغییرات اساسی یافته است.هر نوع تغییری در جامعه و نظام اجتماعی ایرانی یا به واسطه خانواده محقق میشود و یا این که جهت گیری آن معطوف به خانواده بوده است.(آزاد ارمکی،۱۳۸۶)

    آنچه نسل امروز ما را دچار نوعی سرگردانی و پریشانی میکند،از سویی زندگی در جامعه اسلامی و آمیخته با فرهنگ و رسوم ایرانی است که قدمتی کهن دارد و از سویی دیگر رویارویی با مسئله ارتباط تمدن ها از طریق شبکه های ماهواره ای و اینترنت است که ملل مختلف را به گونه ای شگرف به یکدیگر نزدیک میسازد.(جاودانی،۷:۱۳۸۵) .

    امروزه یکی از مسائلی که جوان ما را درتضاد و تنش قرار میدهد،چگونگی روابط دختر و پسر با توجه به گرایش های فرهنگی،مذهبی،عرفی،اجتماعی و خانوادگی او می باشد.در حالی که در بسیاری از کشورهای جهان در صحنه فیلم های مختلف سینمایی آزادی رابطه بین دختر و پسر مشهود است و این امر برای جوان ما جاذبه ای است که خود را در جامعه ای این چنین رویایی و آرمانی ببیند.آنچه که مهم است این میباشد که دوستی هایی که قبل از ازدواج دنبال می شود، قطعاً دوستی پایدار و بلند مدتی نخواهد بود اما وابستگی عاطفی ای که بعد از مدتی بین دو طرف شکل می گیرد، جدایی را سخت می کند.معمولا افرادی که اقدام به برقراری چنین رابطه هایی می کنند، با این استدلال که «ما نمی خواهیم ازدواج کنیم» انتخاب ها و رفتارهایی را که باید از خود نشان دهند، بروز نمی دهند و بدون آشنایی کافی و درنظر نگرفتن معیارهای درست، اقدام به برقراری این رابطه می کنند و حاضر به پذیرش مسئولیت های یک رابطه نیستند. چنین دوستی هایی به دلیل ضربه هایی که طرفین رابطه متحمل می شوند، توصیه نمی شود. بخشی از این ضربه ها مربوط به وابستگی های عاطفی می شود. به عبارت بهتر، شما تصور کنید دختر و پسری تصمیم می گیرند که رابطه ای با هم برقرار کنند، منتها چون قصد ازدواج ندارند، ملاک هایی را که برای ازدواج در ذهن خود ساخته اند نادیده می گیرند، با این توجیه که قرار نیست این رابطه به ازدواج منجر شود. بنابراین با کسانی دوست می شوند که کیفیت اخلاقی و رفتاری پایین تری دارند.از طرفی این رابطه آغاز می شود و بعد از مدتی این دوستی دو حالت پیدا می کند؛ یا رابطه به خاطر مشکلاتی که به وجود می آید قطع می شود و در این میان، طرفین ضربه های روحی- عاطفی زیادی خواهند خورد و یا این رابطه مدتی ادامه پیدا می کند تا وابستگی عاطفی شدیدی به وجود می آید و تصمیم می گیرند ازدواج کنند؛ غافل از اینکه این آدم مناسب ازدواج نیست و معیارهای یک ازدواج موفق در این رابطه وجود ندارد.نکته دیگر این است که وقتی این گونه روابط براساس حداقل شناخت آغاز می شود، طرفین به مسائلی مانند معیارهای اخلاقی مورد پذیرش شان توجه نمی کنند. برای مثال، دختر یک حدی از رابطه را می پسندد ولی پسر خواسته های بیشتری دارد و یا بالعکس. در این موارد مشاهده می شود طرفین از ترس از دست دادن دوستی و یا به خاطر تهدیدهایی که صورت می گیرد، تسلیم خواسته های طرف مقابل می شوند.

    مسئله اصلی نوشتار حاضر شناسایی نگرش ها و کنش های نسل جوان تحصیل کرده در رابطه با روابط پیش از ازدواج میباشد.

پیشینه نظری

آنچه که تحت عنوان عشق به جنس مخالف عنوان میشود احساسات صمیمانه و محبت آمیزی یک جنس به جنسی دیگر را در بر میگیرد؛ احساساتی که با دلبستگی و میل شدید به بودن با کسی است که بدون او احساس ناقص بودن می کند تعریف میشود.(گیدنز،۲۴:۱۳۸۴)

   آنچه در این زمینه  و در ارتباط با این پژوهش اهمیت دارد آن است که زنان و مردان از نظر صمیمیت در رابطه با یکدیگر تفاوت دارندو معمولا رتبه های صمیمیت زنان در مقایسه باآقا بالاتراست.(خمسه،حسینیان،۴۰:۱۳۸۷)واین تفاوت های جنسیتی می تواند بر میزان صمیمیت آنها اثر گذار باشد؛چه بسا که یک رفتار یا کلام حاوی پیام متفاوتی برای هر یک از آنها باشد و این تفاوت ها میتواند به گونه ای بر درک فرد از رابطه تاثیر بگذارد.

    بسیاری از نظریه پردازان جامعه شناسی عواطف از عشق به منزله یک احساس سخن به میان آورده اورده اند[۲]

برای این جامعه شناسان،احساسات به گونه ای اجتماعی برساخته می شوند.بدین معنا که آنچه افراد احساس میکنند، به جامعه پذیری فرهنگ و مشارکت در ساختارهای اجتماعی بستکی دارد

    عقل و عشق در واقع دو کفه ترازو به نظر میآیند که سنگین شدن یکی با سبک شدن دیگری همراه است.بنابراین،هر گاه در روابط انسانی عواطف بر عقل غلبه کند،میتوان انتظار وقوع آسیب ها و نابهنجاری هایی را داشت.اما در درون احساسات بشری،رگه های عقلانیت قابل پیگیری است،زیرا انسان همواره به دنبال تجربه احساسات مثبت است و از تجربه احساسات منفی دوری می کند و این خود نوعی عقلانیت [۳] است.ازسویی دیگر،آسیب ها و مسائلی که عشق در دنیای امروز به بار آورده است این فرض را که روابط عاطفی انسان ها میتواند از عقلانیت انسان مدرن امروزی حاکی باشد به چالش میکشد.بسیاری از فمنیست ها نیز بر این عقیده اند که روابط دردنیای امروز به افزایش سلطه مردان بر زنان منجر میشود(دووبوار،۱۰:۱۳۸۰)

    آنتونی گیدنز معتقد است که زندگی اجتماعی امروزی علاوه بر بازتابندگی نهادین خود،روشهایی را در دل خود به فرهنگ عمومی ارائه میکندکه روابط اجتماعی را از قید ویژگی های محلی میرهاند وو با زمینه های اجتماعی دیگر ترکیب میکند.گیدنز ،معتقد است که ویژگی مدرنیته و تجدد،خطر کردن است.مفهوم خطر کردن که سامان دهنده حیات اجتماعی است شالوده رفتارها و اعمال افراد ساده و متخصصان را تشکیل میدهد.از این رو گیدنز معتقد است که مختصات زندگی نسل ها،در شرایط اجتماعی جدید دگرگون شده است.این دگرگونی در نظام فکری گیدنز،در مفاهیم و اندیشه هایی مانند شیوه زندگی،اعتماد،رابطه،خصوصی سازی شور و شوق انعکاس یافته است.در مصاحبه ها نیز ارجاع های مصاحبه شونده ها از جمله تغییر صمیمیت و روش زندگی و روابط نسلی بسیار بارز بوده است.از سویی جامعه شناسان و پژوهشگران برجسته در خصوص مشائل جوانان در دوران پسا مدرن ،ارجاع های نظری خود را به سمت و سوی نظریه های گیدنز معطوف کرده اند.(قنبری برزیان،۶۷۴:۱۳۹۳)

مروری بر تحقیقات پیشین:

در این جا به پژوهش های جامعه شناختی که با موضوع حاضر پیوند نزدیکی دارد اشاره میشود.

صفایی(۱۳۹۰) در پژوهشی با عنوان«جوانان و عشق؛تاثیر زمینه اجتماعی در مفهوم پردازی رابطه عاشقانه»به تاثیر زمینه اجتماعی  در مفهوم پردازی رابطه عاضقانه از دیدگاه جوانان ۱۹-۳۰ سال شهر تهران پرداخته است.این پژوهش با استفاده از رویکرد نظریه پردازی داده محور به انجام رسیده است.یافته های تحقیق مذکور نشان میدهد که دلیل گرایش زنان به روابط عاشقانه مقوله«خطر هدفمند»است.بدین معنا که با افزایش سن ازدواج،جامعه مدام بر اعتبار اجتماعی دختران از طریق ازدواج تاکید میکند . به همین دلیل،آنها مجبور به پذیرش خطر وزود به روابط پیش از ازدواج با هدف رسیدن به نتیجه ازدواج میشوند.پژوهش یاد شده به رغم آن که درصدد بررسی آسیب های ناشی از تجارب عاشقانه است،در پایان دلیل گرایش زنان به رابطه عاشقانه را نشان میدهد و به آسیب هایی که ممکن است دربطن تجربه عاشقانه برای زنان به وجود آید هیچ اشاره ای نمیکند و صرف ورود زنان به یک رابطه عاشقانه را به مثابه خطر تلقی می کند.

    موسوی(۲۰۰۷)در پژوهشی با عنوان« بررسی انگیزه دختران جوان برای داشتن رابطه پیش از ازدواج» نشان داد که بیش تر دختران درگیر در این روابط از آن رضایت کامل دارند.در نتیجه،به تبلیغ هر چه بیشتر آن در بین همسالان خود میگردازند.بنابراین به احتمال زیاد،در سالهای آتی شاهد گسترش روز افزون آن در بین نوجوانان و جوانان خواهیم بود.

    موسوی(۲۰۰۵)در پژوهشی با عنوان« بررسی تاثیر روابط پیش از ازدواج بر تعارضات زناشویی در دانشجویان که پیش از ازدواج رابطه داشته اند،نسبت به افرادی که رابطه نداشته اند»،نشان داد که بین این دو گروه تفاوت معنی داری وجود دارد،اما کاهش همکاری زوجین در دانشجویانی که رابطه داشته اند،نسبت به افرادی که رابطه نداشته اند کمتر بوده وبین این دو گروه نیز تفاوت معنا داری وجود دارد.

    کوثری(۱۹۹۵)در پژوهشی با عنوان «بررسی علل رابطه با جنس مخالف در دانش آموزان دختر دوره راهنمایی تحصیلی منطقه ۱۸ آموزش پرورش شهر تهران» و ارائه راه حلهای مسئله نشان داد که دانش آموزان دختری که با جنس مخالف خود رابطه دارند،از توجه و محبت کمتری در خانواده برخوردارند.سخت گیری و تعصبات در خانواده هایی که فرزند دانش آموز آنها با جنس مخالف خود رابطه دارد،بیش تر است.

    گوردینو و همکاران(۲۰۰۷)در پژوهشی با «عنوان پیشرفت تحصیلی نوجوانان و ارتباط های عاشقانه» به این نتیجه رسیدند که والدین و دوستان نزدیک نوجوان ملاک خوبی برای پیشرفت تحصیلی آنها میباشند، اما پژوهش های کمتری وجود دارد که نشان دهنده پیوند درگیری ارتباط های عاشقانه با پیشرفت تحصیلی در دوران نوجوانی باشد.در مطالعه در مصاحبه با ۵۷۲ نوجوان ۱۹-۱۰ ساله به این نتیجه رسیدند که نمره های نوجوانان وابسته به شریک های عاطفی آنها میباشد.

    رکتور وهمکاران(۲۰۰۳)در پژوهشی با عنوان« فعالیت جنسی نوجوانان»،بیش ترین احتمال را برای افسردگی و خود کشی دارد،به این نتیجه رسیده اند که پسران و دخترانی که درگیر فعالیت های جنسی هستند،احساس شادی ندارند و از احساس افسردگی رنج می برند.نوجوانان دارای فعالیت جنسی بیشتر،به سوی خودکشی کشیده میشوند.

    زلینک و کانتنز(۱۹۸۰)؛کاجر و پیترسون(۱۹۸۴)در پژوهش هایی با عنوان« بررسی فعالیت های جنسی و آبستنی در نوجوانان در پیش از ازدواج (۱۹-۱۰)ساله در بین شهر های بزرگ» به این نتیجه رسیده اند که با ایجاد این گونه فعالیت ها پیامد های منفی بر سلامت جسمی و روانی نوجوانان به ویژه دختران تاثیرزیادی بر جا گذاشته اند.یکی از عوامل تاثیر گذار در زندگی دختران جوان،به هم خوردن رابطه پیش از ازدواج آنان و ایجاد نگرش منفی نسبت به جنس مخالف ،حس انتقام،افسردگی دختران بود.

    سیلوا وراس(۲۰۰۲)در پژوهشی با عنوان« تاثیر ارتباط والدین با نوجوانان در ارتباط با آمیزش جنسی پیش از ازدواج به این نتیجه رسیده اند که ایجاد رابطه خوب مادر و دختر همچون سپری در مقابل آغاز زودرس این نوع روابط در دختران عمل میکند.

    آزادارمکی و دیگران(۱۳۷۹)در مقاله ای با عنوان«بررسی تحولات اجتماعی و فرهنگی در طول سه نسل خانواده تهرانی»به مطالعه نگرش و ارزش های حاکم بر خانواده و ازدواج،در طول سه نسل خانواده تهرانی پرداخته اند. نتایج نشان داده است که در طی سه نسل،آن دسته از ازدواج هایی که با آشنایی و رفت وآمد آزاد و بدون قید وشرط دختر ها و پسر ها صورت گرفته افزایش یافته است.ارزش هایی چون حرف نزدن و مرد نامحرم و نظر درباره عدم دوستی  دختر ها و پسرها تغییر کرده است.کمتر از نیمی از افراد نمونه با دوستی دختر ها و پسر ها مخالف اند و بیش از نمی از آنها با قید و شرط با آن موافقند.

    در مطالعه ای دیگر جوکار(۱۳۸۳)به بررسی«مقایسه نگرش دانشجویان دانشکده های علوم انسانی و مهندسی دانشگاه شیراز به دوستی دختر و پسر»پرداخته است،نتایج این مطالعه نشان میدهد که پسران نگرش مثبت تری به دوستی و رابطه با جنس مخالف دارند تا دختران.هم چنین نگرش دانشجویان مهندسی مثبت تر از دانشجویان علوم انسانی بود.

    سالنش و دیگران(۱۹۹۴)به منظور تبیین رابطه میان نگرش به ازدواج و روابط جنسی قبل از ازدواج،۳۴۱دانشجوی جدیدالورود را به روش پیمایش مورد بررسی قرار دادند،نتایج این مطالعه گویای آن بود که دختران نگرش مثبت تری به نسبت ازدواج دارند.هم چنین دختران باکره نگرش بسیار مطلوبتری به نسبت دختران غیر باکره که چند شریک جنسی داشته اند،را دارا بودند و دخترانی که تنها یک شریک جنسی داشتند میان دو گروه قبلی قرار داشتند.

روش تحقیق:

این مطالعه کیفی با رویکرد پدیدار شناسی بود.هدف مطالعه پدیده شناسی،تشریح و توضیح ساختار یا ماهیت تجارب زنده در مورد یک پدیده است و در جست و جوی و ارائه یک معنا و مفهوم واحد است که نماد ماهیت و ذات آن پدیده و توصیفی دقیق از تجارب زنده روزمره آن پدیده باشد.در مطالعه پدیدار شناسی منبع اصلی داده ها،گفتگوهای عمیق محقق و شرکت کنندگان به عنوان همکاران است.محقق به شرکت کننده کمک می کند تا تجربیات زنده اش را توصیف کند،بدون این که بحث را هدایت کند.محقق از طریق گفتگوهای عمیق تلاش میکندبه دنیای شرکت کنندگان وارد شود تا به تجربیات زنده آنها دسترسی کامل پیدا کند.برای تعدادی از محققان پدیدار شناس،تحقیق نه تنها اطلاعات را از شرکت کنندگان جمع آوری میکند،بلکه سعی می کند تا پدیده را به همان صورت از طریق مشاهده،مشارکت و تفکر درون نگر تجربه کند.

    شرکت کنندگان در این مطالعه شامل۱۰ نفر که دانشجوی دانشگاه تهران مرکز مجتمع ولیعصربودند انتخاب شدند.نمونه گیری تا زمان اشباع داده ها ادامه یافت.در روز مصاحبه،پژوهشگر مجددا پس از بیان اهداف مطالعه،سعی در جلب اطمینان و اعتماد شرکت کنندگان نمود وبه آنان در مورد محرمانه بودن مصاحبه ها و آزاد بودن جهت خروج از مطالعه در صورت عدم تمایل به ادامه اطمینان داد.

    در این مطالعه جهت جمع آوری داده ها از روش مصاحبه عمیق استفاده شد. هر مصاحبه حدود۶۰-۴۰ دقیقه طول کشید و تمام مصاحبه ها بر روی کاغذ پیاده شد تا در تحلیل های همزمان با تحقیق و یا بعد از مصاحبه مورد استفاده قرار گیرند.در این مطالعه سعی شد تا لحن مصاحبه ها به صورت یک گفتمان حفظ شود و در عین همدلی،حتی الامکان  از ارائه نظر خودداری شود.

یافته های تحقیق

جدول۱.نحوه ساخت مفاهیم از داده های خام

(درک پدیده)

                                               مفاهیم                                                        داده های خام     
  نیاز به رفع احساس تنهایی                 تک فرزند خانواده هستم و بسیار احساس تنهایی میکردم و دلم میخواست که علی اون خلا و تنهایی را پرکند
پر کردن اوقات فراغت و دوری از خانواده    مدت یکسال است با پسری به نام امیر دوست هستم.خانواده ام شهرستان زندگی میکنند و من ترجیح دادم اوقاتم را با پسری دوست شوم
نیاز به محبت پدر بعد از جدایی  و کمرنگ شدن نقش والدین    زمانی که پانزده سالم بود پدر و مادرم از هم جدا شدند و پدرم نگهداری مرا به مادرم واگذار کردو بعد از جدایی اگرچه گاهی میدیدمش ولی در حقیقت از محبت پدری خبری نبود البته یک وقتهایی به خودم میگویم خیلی خوب شد که از هم جدا شدند زیرا که واقعا خانه ما هیچ وقت رنگ آرامش نداشت و همیشه یک بهانه ای برای شروع دعوا بزرگ پیدا میشد ولی با این همه پدرم را دوست داشتم و برای همین وقتی وارد دبیرستان شدم سعی کردم که این محبت را با دوست شدن با محمد پر کنم
لذت و رفع نیاز احساس آنی    وقتی با دختر ها هستم احساس لذت میکنم و در ضمن تنهایی ام هم پر میشود و هر دفعه کلی هم کادو میگیرم!!!!!
ایجاد رابطه عاطفی برای کسب معیارهای ازدواج    مدتی است که قصد یک رابطه عاطفی جدی را به قصد ازدواج دنبال می کنم،دختری که مد نظر دارم دانشجوی ارشد است  و رفتار با وقار،حجاب و شخصیت المیراکه دو ترم است او را زیر نظر داشتم مرا به خود جلب کرده است
     
 

جدول۲.نحوه ساخت مقوله از مفاهیم

مقوله    مفاهیم

 

مقوله نیاز عاطفی

رفع نیاز احساس تنهایی
پر کردن اوقات فراغت و دوری از والدین
نیاز به محبت پدر بعد از جدایی  و کمرنگ شدن نقش والدین
لذت و رفع نیاز احساس آنی
ایجاد رابطه عاطفی برای کسب معیارهای ازدواج
 

تحليل مصاحبه ها با چند بار بررسی مصاحبه و سپس كدگذاري همزمان با گردآوري

داده ها انجام گرفت. در اين پژوهش، براي كسب اعتبار داده ها تلاش شد كه فضاي صميمانه با مشاركت كننده ايجاد شود تا پاسخ گو با اطمينان خاطر به پرسش ها پاسخ دهد

جدول ۳ نحوه ساخت مفاهیم از داده های خام

(علل پدیده )

مفاهیم    داده های خام
وجود خانواده خشک و سخت گیر    خانواده من به شدت سخت گیر هستند و اصلا اعتقادی به این دوستی ها  که حتی منجر به ازدواج شود هم ندارندو بعضی روزها به دروغ میگویم که کلاس دارم تا زمانی را باهم باشیم،چون مهم این است که با تمامی مشکلات من در کنار علی آرامش دارم.
وجود خانواده گسسته    بعد از جدایی وقتی به مادرم سپرده شدم برای رفع احساس تنهایی با محمد دوست شدم و مادرم هم کاملا از موضوع آگاهی داشت و مانعی هم برایم نبود چون خودش هم دوست داشت تا من زودتر ازدواج کنم تا خودش هم دوباره ازدواج کند
وجود خانواده مذهبی و سخت گیر    وقتی از شهرستان برای درس به تهران امدم برای پر کردن اوقاتم با امیر دوست شدم ولی خانواده من کاملا مذهبی هستند واگر بفهمند ممکن است مرا از آمدن به دانشگاه منع کنند
خانواده دموکرات    خانواده ام کاملا از رابطه من و المیرا آگاهی دارند و آنها چون به من اعتماد دارند،انتخاب را به خودم سپردن،البته خانواده من خانواده ای هستند که در عین آزادی به من،برای شخصیت المیرا هم احترام قائل هستند برای همین مادرم موضوع را با مادر المیرا جهت آشنایی مطرح کرده است
وجود خانواده سهل گیر و آسان گیر    من از خانواده ثروتمندی هستم،در ضمن اعتقادات مذهبی هم در خانواده ما چندان جایگاهی ندارد حتی چند بار مادرم به من پیشنهاد داده که زن بگیرم ولی من میگویم اصلا زیر بار مسئولیت نمیروم،دوستی بهتر است هم تنوع دارد هم مسئولیت ندارد!!!
 

جدوی۴.نحوه ساخت مقوله از مفاهیم

مقوله    مفاهیم

 

نوع خانواده

وجود خانواده خشک و سخت گیر
وجود خانواده گسسته
وجود خانواده مذهبی و سخت گیر
خانواده دموکرات
وجود خانواده سهل گیر و آسان گیر
 

جدول ۵ نحوه ساخت مفاهیم از داده های خام.

(علل پدیده)

مفاهیم                    داده های خام                                                        
رقابت با دوستان         دوست داشتم که یکی به من محبت کنه و عاشق من باشه چون مدام دوستان خود را می دیدم که از تجربیات و دوست پسرهای خودشان برای تعریف میکردند برای همین من هم دلم خواست که یکی باشه که مرا دوست داشته باشه
مد و مقایسه با تفکر اشتباه         همان طور که قبلا هم گفتم دوست داشتم یکی جای پدرم را برایم پر کند و به من محبت کنه،تازه الان مد شده که خانم های جوان با مردهای سن دار هستند.
–

چشم وهم چشمی  با دوستان         من دوست دارم امروزی باشم،همه دوستانم دوست پسر دارند مگر چه عیبی دارد تازه خیلی هم خوب است،اگر روزی هم بخوام ازدواج کنم لااقل خصوصیات اخلاقی پسران را آشنایی دارم
مد و مقایسه با تفکر اشتباه         از بودن کنار دخترها لذت میبرم،خیلی جالبن،تازه دوره ای شده که دخترها منت پسرها را هم دارند!!
 

جدول۶.

    مقوله    مفاهیم    

شبکه دوستان وهم چشمی عاطفی

رقابت با دوستان    
چشم وهم چشمی با دوستان    
مد و مقایسه با تفکر اشتباه    
    
جدول ۷.

نحوه ساخت مفاهیم از داده های خام

(استراتژی مواجهه با پدیده)

مفاهیم           

داده های خام                                                   
واکنش عصبی    
رابطه ما ابتدا تلفنی بود و با صدایش آرامش میگرفتم ولی بعد بهش وابسته شدم طوریکه اگر نمی دیدمش بسیار عصبی میشدم
وابستگی شدید    کاملا بهش وابسته شدم،احساس میکنم دوری از اون برایم بسیار سخت باشد،البته رابطه ما کمی فراتر رفته و ما صیغه کردیم ورابطه هم داریم،چون من بدون علی میمیرم
انگیزه جنسی،وابستگی شدید    راستش الان رابطه ما در حد تماس بدنی آن هم در حدی که فقط دست هم را میگیریم میباشد ولی من خیلی دوست دارم که رابطمان فراتر رود ولی چون خانواده سنتی دارم میترسم دردسرساز شود،در این یکسالی که با هم دوست هستیم چند بار با هم قهر کردیم و دوباره آشتی کردیم علی رغم این که همیشه به خودم میگفتم خوب بره مگه چی میشه،ولی تا یه مدت افسرده بودم تا دوباره من پیش قدم میشدم
ازدواج    رابطه ما کاملا رسمی است و در حد ملاقات دانشگاهی و با اجازه والدین حدود یکساعتی در مورد رابطه مان در آینده و نظراتمان در مورد ازدواج حرف میزنیم
رابطه جنسی    رابطه من با دخترها متفاوت است با  اونهایی که پا میدن رابطه ام صمیمی تر
میشود چون خونه هم از خودم دارم ولی بعضی ها در حد همان صحبت و      شوخی کردن است

جدول۸.نحوه ساخت مقوله از مفاهیم

مقوله    مفاهیم

 

کنش و کنش متقابل

واکنش عصبی
وابستگی شدید
انگیزه جنسی
ازدواج
رابطه جنسی
 

جدول۹.نحوه ساخت مفاهیم از داده ها

مفاهیم    داده های خام
نادیده گرفتن خود    چون دوستش دارم و میخواهم آینده خود را بسازم ،پس هر چه که او میگوید سعی میکنم انجام دهم حتی با بعضی از دوستانم هم قطع رابطه کردم چون نمی خواستم که ناراحت بشه؛چند بار بحث را به سمت ازدواج کشیدم ولی هر دفعه به بهانه ای می پیچوند،به نظر خودم با خانواده اش برای ازدواج ا من مشکل داره چون خانواده بسیار مذهبی داره و آنها دوست دارند که یک دختر چشم وگوش بسته بگیرند
 

عدم هماهنگی در تفکر    راستش خیلی وقت ها به ازدواج فکر میکنم ولی محمد دوست داره که رابطه مان در حد دوستی بمونه،اگرچه که من خیلی دوستش دارم ولی به دلیل اختلاف سنی زیاد،دنیاییمان با هم فرق داره و این برای من خیلی زجرآوره
ناکامی    گاهی بین خودمان به ازدواج فکر میکنیم ولی من میدونم که قطعا با مخالفت خانواده ام روبرو میشوم چون خانواده بسیار مذهبی و سخت گیری دارم
آگاهی    ما قصد ازدواج رابطه مان را شروع کردیم و چون خانواده هایمان هم در جریان هستند هیچ نگرانی نداریم
 

ناکامی دختران    من اصلا با دخترهایی که دوست شدم ازدواج نمیکنم درسته که در خانواده آزاد بزرگ شدم ولی با دختری که با خودم بوده ازدواج نمیکنم و اصلا هم به صدمات روحی که میخوره فکر نمیکنم
 

جدول۱۰.نحوه ساخت مقوله از مفاهیم

مقوله    مفاهیم

 

انفعال رفتاری

نادیده گرفتن خود
عدم هماهنگی در تفکر
ناکامی
 

بحث ونتیجه گیری

در این پژوهش،ما تلاش کردیم تامسائل نهفته در روابط  وگرایش به روابط عاطفی پیش از ازدواج را بررسی کنیم.این پژوهش نشان داد که علت گرایش به روابط عاطفی پیش از ازدواج،نیاز عاطفی و خود مقوله ازدواج است.

نیاز عاطفی،همان گونه که جداول شماره یک و دو مشخص است ،خود متاثر از زمینه های مختلفی است چون رفع نیاز احساس تنهایی،پر کردن اوقات فراغت و دوری از والدین،نیاز به محبت پدر بعد از جدایی و کمرنگ شدن نقش والدین،لذت و رفع نیاز احساس آنی،ایجادرابطه عاطفی برای کسب معیاهای ازدواج.

    همچنین،این پژوهش نشان داد که خانواده نیز میتواند سهم به سزایی در گرایش به سمت روابط عاطفی داشته باشد به طوری که خانواده مقتدر و سخت گیر با فرزندان همان طور رفتار مي كنند كه والدين خودشان رفتار كرده اند. تصميم گيري با يكي از والدين  خصوصا پدر  انجام مي گيرد. معمولا پدر خانواده حاكم بر رفتار و اعمال فرزندان است و هيچ يك از اعضاي خانواده اجازه اظهار نظر ندارندوالدين چنان رفتار مي كنند كه فرزندان مي آموزند حق هيچ گونه ابراز عقيده اي را – حتي در مواردي كه مي تواند مانع از بروز بعضي مشكلات براي خانواده گردد – ندارند.اگر فرزندان از فرمان والدين اطاعت نكنند ‍ ، والدين آنان ناراحت  ، خشمگين و آزرده خاطر مي شوند.والدين بر رفتا و كارهاي فرزندان خود كنترل شديد دارند و همه تصميمات را شخصا اتخاذ مي كنندومعتقدند كه چون سن ‍، تجربه و دانش آنان بيشتر از فرزندانشان است ‍، بنابراين ، حق دخالت در همه امور و حتي در خصوصي ترين كارهاي فرزندان خود را دارندو فرزندان عموما به سمت گرایش به دوستی پیدا میکنند و سعی میکنند خلا عاطفی را از این منظر پر کنند .

    هم چنین سهل گیرانه عمل کردن والدین هم باعث گسست در پیوند عاطفی در خانواده میشود زیرا که هدفها و انتظارات برايشان روشن نيست و به همين دليل ، در تربيت فرزندان خود از روش  ، فلسفه يا ديدگاه خاصي پيروي نمي كنندهيچ نوع كنترلي بر رفتار فرزندان خود ندارند و آنان را كاملا آزاد مي گذارند تا به هر نحوي كه خود مايل هستند ‍،‌ شيوه هاي خاص زندگي خود را انتخاب و به كار گيرند.پس میتوان گفت زمانی که ساختار خانواده به سمت روابط عاطفی سرد گرایش دارد،افراد نیاز عاطفی خود را در بیرون از خانواده می یابند،یک روان‌شناس میگفت: دخترها که ارتباطی صمیمی و محبت‌آمیز با والدین به‌ویژه پدر و برادر خود ندارند، بیش از دیگران به دوستی‌های خیابانی و اینترنتی متمایل می‌شوند. به گزارش ایسنا،مریم زمان‌پور اظهار داشت: دخترها در سن نوجوانی بسیار نیازمند ارتباط محبت آمیز با والدین به ویژه پدر و برادر هستند و در صورتی که از سوی والدین مورد محبت قرار نگیرند، این نیاز خود را در خیابان و یا فضای اینترنت جستجو می‌کنند.

    این پژوهش نشان داد که »مد و چشم و هم چشمی عاطفی«در میان جوانان،به عنوان یک زمینه مهم در شکل گیری روابط نقش ایفا می کند که این امر با پدیده «گروه مرجع«قابل تبیین است بدین صورت که در عرصه روابط عاطفی از همسالان خود پیروی میکنند.

    براساس یافته های پژوهش،ما شاهد نوعی انفعال رفتاری نیز هستیم میتوان  این گونه تصورکرد که برای نگه داشتن رابطه،هر بهایی را باید پرداخت.و در این راستا،رفتارهای خود را همسو با علایق فرد مقابل تنظیم میکنند و به عبارتی دیگر علایق شخصی خویش را بر محور علایق،اهداف و نیازهای شخص مورد علاقه شکل میدهد.

    مسئله مهم دیگر ناکامی بود که برای دختران تفسیر شده بود و این ناکامی و بی اعتمادی به شخص،منجر به نگرش منفی به مردان شده بود.

    وظیفه همه ی پدران ومادران است که در دوران جوانی ونوجوانی به دختر وپسر خود محبت کافی داشته باشندتا این که آنها برای ارضای این احساس به افراد غریبه پناه نبرندوسنگ بنای زندگی وآینده خود را سست وخراب نکنند. خلا عاطفی وحاکم نبودن روابط محبت آمیز بین زن وشوهر واعضای خانواده می تواند از عوامل آسیب زا باشد. تهدید وارعاب علیه زنان ودختران عزت نفس آنان را از میان برده وتشنه ی کوچکترین نگاه محبت آمیز میکند.
    توصیه به جوانان این که ارزش انسانی خود را درک کنند وبه آسانی عظمت خود را فدای لذت های پوچ ولحظه ای نکنند.این معامله ای زیانبار است که ضرر آن در بسیاری از مواقع غیر قابل جبران است.

منابع

۱.آزاد ارمکی،تقی(۱۳۷۹).بررسی تحولات اجتماعی و فرهنگی در طول سه نسل خانواده تهرانی،مجله علوم اجتماعی،تهران:دانشگاه تهران،شماره۱۹

۲.آزاد ارمکی،تقی(۱۳۸۶).جامعه شناسی نسلی در ایران،تهران:پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی

۳.جوکار،بهرام(۱۳۸۳).مقایسه نگرش دانشجویان دانشکده های علوم انسانی و مهندسی دانشگاه شیراز به دوستی دختر و پسر،مجموعه مقالات سمینا رسراسری بهداشت وانی دانشجویان،دانشگاه تربیت مدرس،۹۲-۹۱

۴.جاودانی،نیاز(۱۳۸۵).روابط دختر و پسر در جامعه اموز،تهران:انتشارات کتابدمانی

۵.خمسه اکرم،حسینیان سیمین(۱۳۸۷).بررسی ابعاد مختلف صمیمیت در دانشجویان متاهل،فصل نامه مطالعات زنان،س۶،ش۱،ص۵۲-۳۵

۶.دووبوار،سیمون(۱۳۸۰).جنس دوم،ترجمه قاسم صنعوی،ج۱،تهران:توس

۷.صفایی،مهشید(۱۳۹۰).جوانان و عشق؛تاثیر زمینه اجتماعی در مفهوم پردازی رابطه عاشقانه،مطالعات زنان،س۹،ش۲

۸.قنبری برزیان،علی(۱۳۹۳).پژوهشی در خصوص مسئله شناسی جوانان ایران،مجله مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران،دوره۳،ش۴،ص۶۹۶-۶۶۷

Giordano, Peggy C. Phelps , Kenyatta D. Manning , Wendy D. Longmore
Monica A. (۲۰۰۷). Adolescent Academic achievement and romantic

relationships. Sicince Direct. Avaiable online ۲۴ July ۲۰۰۷. www. Heritage.

Org.

۱۰.kosari, M. (۱۹۹۵). Causes the opposite sex with girls students in secondary

school education, school district ۱۸ in Tehran and offer solutions to the

problem, Thesis Guidance and counseling advice, Allameh Tabatabai

University. [Persian]

۱۱.Mousavi, A. (۲۰۰۷). Pre marital counseling, Tehran: mehr kavyean.

[Persian]

۱۲.Mousavi, A. (۲۰۰۵). The Effect of pre- marital relationships, married

students at public universities in tehran, counseling degree masters thesis,

Tehran tarbiat moalem University. [persian]

۱۳.Rector, Robert E. Johnson, PH, D, Kirk A.Noyes , Lauren R. (۲۰۰۳).

Sexually Active teenagers are more likely to be depressed and to attempt

suicide. ۳ June ۲۰۰۳.

۱۴.Silva, m & Ross, I. (۲۰۰۲). Association of perceived parental attitudes

towards premarital sex with initatin of sexual intercourse in akolescince.

Psychology Report, dec; ۹۱(۳ pt ۱): ۷۸۱- ۴.

۱۵.Salts, C., et al. (۱۹۹۴). Attitude Toward Marriage and Premarital Sexual Activity of College

Freshman, Journal of Adolescence, ۲۹(۱۱۶), ۷۶۲-۷۷۵

۱۶.Zelnik, M. & Kantner, J.F. (۱۹۸۰). Sexual Activity, contraceptive use, and

pregnancy among metropolitan- area teenager: ۱۹۷۱- ۱۹۷۹. Family Planning

Perspectives, ۱۲, ۲۳۰-۲۳۷.

دانشجوی دکترا جامعه شناسی گروههای اجتماعی واحد تهران مرکز.[۱]

۱.از آن جمله،اپستین(۱۹۸۴)که عشق را دومین احساس بشری میداند.همچنین اسکات(۱۹۸۰)که احساسات را به هفت دسته احساس فشار،عشق،ترس،اضطراب،عصبانیت،تنهایی وکنجکاوی تقسیم میکند.[۲]

۱.از دیدگاه نظریه مبادله،افراد در انتخاب های خود عقلانی عمل می کنند و درصدد به حداکثر رساندن سود و به حداقل رساندن زیان اند.(گیدنز،۱۳۸۴)