فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران بر اساس مصوبه جلسه ۴۳۹ مورخ ۲۵/۱۲/۱۳۷۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی به استناد بند ۲۴ قانون اهداف و وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی (مصوبه شماره ۳۶۰۳ / دش مورخ ۲/۰۹/۱۳۷۶) تشکیل شد. فرهنگستان هنر موسسه‌ای است با شخصیت حقوقی مستقل که به نهاد ریاست جمهوری وابسته است.

هدف از تاسیس این فرهنگستان، پاسداری از میراث فرهنگی، هنر اسلامی‌‌ و ملی و پیشنهاد سیاست‌ها، راهبردها و دستیابی به آخرین یافته‌ها و نوآوری‌ها و نیز ارتقای فرهنگ اسلامی ‌‌برای مقابله با تهدیدهای فرهنگ مهاجم است.

وظایف فرهنگستان هنر:
۱- پیشنهاد سیاست‌گذاری برای حفظ و توسعه هنر اسلامی، ملی و محلی
۲- همکاری با حوزه‌های علمیه و علمای دینی در شناخت زمینه‌های مبانی فقهی هنر
۳- مطالعه و بهره‌گیری از نظریه‌های جدید هنر با تکیه بر مبانی ملی و اسلامی
۴- حمایت و تشویق پژوهش‌های بنیادی و پیگیری مطالعات و طرح‌های هنری در سطح ملی
۵- پیشنهاد سیاست‌گذاری در زمینه ارتباط جوامع هنری داخلی با جهان
۶- پیشنهاد سیاست‌گذاری جهت گسترش نقد هنری و مباحث زیباشناختی
۷- پیشنهاد تعیین شاخص‌های توسعه هنری
۸- ارزیابی سالانه شاخص‌های هنری در کشور
۹- برپایی نشست‌های سالیانه در زمینه‌های مختلف هنری
۱۰- بررسی کاستی‌های نظام آموزشی کشور در زمینه هنر و پیشنهاد به مراجع ذی‌ربط
۱۱- مطالعه ارتباط بین رشته‌ای پژوهش در زمینه هنر و سایر علوم
۱۲- پیشنهاد رشته‌های دانشگاهی (میان رشته‌‌ای هنر) به مراجع ذی‌ربط
۱۳- معرفی هنرمندان و محققان واجد شرایط جهت استفاده از هزینه‌های تحصیلی به مراکز ذی‌ربط
۱۴- حمایت از تألیف و ترجمه منابع هنری
۱۵- تشکیل گروه‌های تخصصی
۱۶- پیشنهاد ضوابط اعطای نشان هنر به مراکز ذی‌ربط
۱۷- اعطای جوایز به شخصیت‌های برجسته در حوزه تحقیق، ترجمه و آفرینش‌های هنری

ارکان فرهنگستان هنر:
۱٫ رئیس جمهور (به عنوان ریاست عالیه فرهنگستان)

۲٫ هیئت امنای فرهنگستان‌ها شامل:
 

-‌ معاون اول رئیس جمهور (به عنوان رییس هیئت امناء)
-‌ وزیر علوم، تحقیقات و فن‌آوری
– وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی 
– وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی.
– رئیس فرهنگستان هنر
– رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی
– رئیس فرهنگستان علوم
-رئیس فرهنگستان علوم پزشکی
-‌ دو نفر از دانشمندان و صاحبنظران( به پیشنهاد رئیس هر فرهنگستان.)

۳٫ مجمع عمومی شامل:
 

– رئیس فرهنگستان هنر (به عنوان ریاست مجمع عمومی)
– اعضای پیوسته فرهنگستان هنر

تصویب سیاست‌ها و برنامه‌های علمی ‌فرهنگستان، تصویب نظام‌نامه نحوه اجرای فعالیت‌های علمی‌ فرهنگستان، انتخاب هنرمندان معرفی شده از سوی شورای تخصصی برای دریافت پاداش، جایزه، هزینه تحصیلی، مدال هنر، نشان و فرصت مطالعاتی به ریاست عالیه فرهنگستان هنر و تصویب اعضای پیوسته، وابسته و افتخاری جدید از وظایف این مجمع به شمار می‌رود.

۴٫ رییس فرهنگستان هنر
رییس فرهنگستان هنر از میان اعضای فرهنگستان به پیشنهاد رییس جمهور و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی و با حکم رییس جمهور برای مدت چهارسال انتخاب می‌شود.
پیشنهاد سازمان اداری، تعیین و ارجاع بودجه و حساب‌های سالانه به هیئت امنا برای تصویب، پیشنهاد عضویت فرهنگستان در مجامع بین‌المللی، انتصاب رؤسای گروه‌های تخصصی و پیشنهاد افراد به عنوان اعضای پیوسته، وابسته یا افتخاری فرهنگستان به هیئت امنا، از وظایف رییس فرهنگستان هنر به شمار می‌رود.

۵٫ شورای تخصصی شامل:
 

– رئیس فرهنگستان هنر(به عنوان رئیس شورا)
– رؤسای گروه‌های تخصصی فرهنگستان هنر

وظایف شورای تخصصی عبارت است از: بررسی سیاست‌ها و برنامه‌های علمی ‌فرهنگستان و پیشنهاد آن به مجمع عمومی ‌برای تصویب، تعیین وظایف گروه‌های تخصصی، تعیین مهم‌ترین مسائل و موضوعاتی که باید مورد بررسی و پژوهش قرار گیرند و بررسی و اظهار نظر درباره طرح‌های پژوهشی و ارجاع آنها به گروه‌های تخصصی مرتبط بررسی و پیشنهاد ضوابط درخصوص ارتقای سطح علمی سمینارها و کنفرانس‌های علمی در سطوح ملی و بین‌المللی و ارزیابی این گونه مجامع اشاره کرد.

گروه‌های تخصصی فرهنگستان هنر:
۱- گروه نمایش و ادبیات نمایشی
۲- گروه موسیقی
۳- گروه معماری و شهرسازی
۴- گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی
۵- گروه هنرهای تجسمی
۶- گروه سینما
۷- گروه چند رسانه‌ای

هر گروه تخصصی متشکل از تعدادی عضو پیوسته یا وابسته و یا هنرمندانی خبره است که با توجه به نوع تخصص، توسط رئیس فرهنگستان هنر برای عضویت در گروه انتخاب می‌شوند.

اعضای فرهنگستان هنر:
فرهنگستان هنر دارای اعضای پیوسته، وابسته و افتخاری است که با معرفی و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی و یا خود فرهنگستان و بر اساس ضوابط و معیارهای علمی مصوب انتخاب می‌شوند.
فرهنگستان هنر ۳۰ عضو پیوسته از میان صاحب نظران و هنرمندان رشته‌های مختلف دارد که ۲۰ نفر از آنها به پیشنهاد شورای هنر و تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی انتخاب شده‌اند و ۱۰ نفر نیز بر اساس ضوابط و معیارهای علمی مصوب توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی یا خود فرهنگستان انتخاب می‌شوند که عضویت آنها مادام‌العمر است.
عضویت اعضای وابسته به مدت چهار سال است و ادامه عضویت آنان به طریق فوق امکان‌پذیر است.
انتخاب اعضای افتخاری به احترام مقام علمی هنرمندان و پژوهشگران هنری برجسته بین المللی است و وظیفه‌ای در فرهنگستان ندارند. این عضویت مادام‌العمر است.