ارسای داخل کشور کارشناسی ارشد 1396
پدیدآور: الهه وفایی تاج خاتونی
استاد راهنما: ژیلا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ دانشورعامری‌‌‌‌‌‌‌‌‌
استاد مشاور: حسین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ شعبانعلی فمی‌‌‌‌‌‌‌‌
دانشگاه تهران، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی
چکیده

یکی از راه‌های توسعه و حرکت به سمت رفاه عمومی استفاده بهینه از منابع طبیعی از جمله منابع آبی است که یکی از ارکان اساسی حیات بشری می‌باشد. افزایش تقاضای آب در بخش کشاورزی از یک طرف و بحران آب از طرفی دیگر، ضرورت توجه به مدیریت بهینه مصرف آب و سازوکار‌های مدیریتی آب را دو چندان کرده است. از این رو مدیریت مشارکتی آبیاری و تشکل‌های آب‌بران به عنوان یکی از روش‌های مدیریت مشارکتی، راه خوبی برای حذف مشکلات شبکه‌های آبیاری و زهکشی و مدیریت مصرف آب است. در این پژوهش سازوکارهای بهبود مدیریت تشکل‌های آب‌بران در بهره‌برداری منابع آب زیرزمینی شهرستان تفرش مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا به بررسی وضعیت موجود تشکل‌های آب‌بران شهرستان تفرش و شناخت وضعیت مدیریتی آنها پرداخته شد و سپس مسائل و مشکلات تشکل‌های آب‌بران مرتبط به آب‌های زیرزمینی و همچنین میزان تمایل به مشارکت بهره‌برداران مورد مطالعه بررسی شد. پارادایم تحقیق کمی و به لحاظ شیوه گردآوری داده‌ها از نوع میدانی- پیمایشی به روش مقطعی است. جامعه آماری این پژوهش شامل بهره‌برداران و کشاورزان مربوط به تشکل‌های آب‌بران حوضه‌های آبیاری وزهکشی شهرستان تفرش در بخش مرکزی وچهار دهستان بازرجان، رودبار، خرازان و کوه‌پناه است (3364N=)، که بر اساس جدول کرجسی - مورگان تعداد 264 نفر از آنان از طریق روش نمونه‌گیری طبقه‌ای با انتساب متناسب (دهستان‌ها به عنوان طبقات) انتخاب و اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه از کشاورزان گردآوری شد. روایی محتوی ابزر تحقیق با کسب نظر اساتید گروه و اعمال اصلاحات لازم به دست آمده است. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق پیش آزمون انجام گرفت که بر اساس مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مقیاس‌های اصلی پرسش‌نامه 768/0 تا 885/0 بود. بر اساس نتایج مهمترین سازه‌های فرهنگی- اجتماعی، اقتصادی، قانونی ونهادی، فنی و سرمایه اجتماعی مؤثر بر بهبود مدیریت تشکل‌های آب‌بران به ترتیب عبارتند از افزایش اعتماد بین مالکان جذب کمک‌های دولتی برای نوسازی قنوات، شفاف بودن اختیارات و مسئولیت‌های دستگاه های دولتی در امور آب و انتقال آب، افزایش اعتماد اعضاء به یکدیگر در تقسیم و توزیع آب و استفاده از لوله‌های پلی اتیلن از جنس پلاستیک نازک برای انتقال آب در مزرعه به جای نهر مزرعه.‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌