کمال سعادت بشر در پرتو هدایت عقل نظری و راهبردهای عقل عملی تامین می شود و تا این دو عامل مهم سعادت انسان به کمال لایق خویش نرسد درخت مبارک انسانی به ثمر نخواهد نشست.
ثمره درخت طوبای انسانی در بعد عقل نظری و عملی جز علم و عدالت نیست. از سویی هدف نهایی از انزال کتب و ارسال رسولان تامین سعادت بشر در مراتب مختلف زندگی اوست. با این بیان روشن می شود که هدف نهایی تشریع ادیان الهی انزال وحی و اتمام حجت بر بندگان و سپس رهاسازی آنان در این انتخاب دشوار نیست بلکه (لیهلک من هللک عن بینه و یحیی من حی عن بینه) (1) از اهداف ابتدایی آن است.
هدف میانی دین ایجاد جامعه متمدنی است که در پرتو آن درخت انسانی به بارنشیند و میوه آن یعنی دانش و خرد و نیز عدالت گسترده در تمام شئون زندگی بشر را به سعادت نهایی خویش رهنمون گردد: (هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق الیظهر علی الدین کله و لو کره المشرکون) (2)
مطلب گفتنی مقاومت طاغیان جهل پروری است که ثمر دادن شجره طیب حیات بشر آنان و منافعشان را که بر پایه جور و جهل استوار است تهدید می کند همانانی که (یریدون ان یطفوا نور الله بافوههم) (3) و (یریدون لیطفوا نور الله بافوههم) (4)
به بار نشستن درخت سعادت انسان که با قلع شجره خبیث جهل و جورممکن می گردد همان وعده تخلف ناپذیر و اراده حتمی خدای سبحان است که در حکومت علم پرور و جهل سوز مهدی (ع) تحقق می یابد و دین واحد توحیدی بر تمام شئون حیات بشر سایه می افکند و انسان به باغبانی آخرین حجت الهی میوه شیرین دانش و قسط را از شاخه های برافراشته درخت زندگی خویش خواهد چید.
با ظهور خورشید حاکمیت مهدی (ع) عقل اسیر هواپرستی آزادی خویش را باز یافته و به برکت وجود آن حضرت چون گنجی نهفته اثاره می شود شکوفه می دهد و به بار می نشیند آن گاه دل های تشنه کمال را از سرچشمه وحی سیراب می کند. رذیله سفلگی و بی چیزی در پرتو هدایت آن حضرت به ملکه برتری و استغنا بدل می گردد. آن گاه قلویی که به دست حضرتش متحول گردیده واز امید نشاط و ایمان لبریز گشته اند و پذیرای اندیشه های ناب و انگیزه های حیات بخش نبوی و علوی می شوند خویش را در پرتو تادیب الهی و آموزههای وحیانی آن حضرت می نهند و بدین سان مدینه آرمانی انسان را سامان می بخشند.
امتی که در پرتو دین واحد و تحت امامت و ولایت واحد آخرین حجت الهی آرمانشهر بشری را تشکیل می دهند به گونه ای رشد می کنند و قله های بلند فرهنگ و دانش را تسخیر می کنند که به تمام بیست و هفت بخش علوم دست می یابند در حالی که قبل از ظهور حضرتش با تمام پیشرفت علمی اش خواه با چراغ وحی یا ابزار تجربه به بیش از دو بخش آن دست نیازیده بود: عن ابی عبدالله (ع) قال: العلم سبعه و عشرون جز فجمیع ما جات به الرسل جزان فلم یعرف الناس حتی الیوم غیر الجزین. فاذا قام القائم اخرج الخمسه و العشرین جز فبشها فی الناس و ضم الیها الجز ین حتی یبثها سبعه و عشرین جزا (5) و این چنین ضعف نقص و سستی از شیعیان آن حضرت زدوده می گردد و قلویشان چونان پاره های فولاد محکم می گردد به شکلی که هر یک توان چهل مرد را پیدا می کند: عن علی بن الحسین (ع) اذقام قائمنا اذهب الله (عز وجل) عن شیعتنا العاهه و جعل قلوبهم کزبر الحدید و جعل قوه الرجل منهم قوه اربعین رجلا و یکونون حکام الارض و سنامها(6) و نیز: عن ابی جعفر (ع) فاذا وقع امرنا و جا مهدینا کان الرجل من شیعتنا اجری من لیث و امضی من سنان. (7)

پاورقی:
1 ـ سوره انفاق آیه 42
2 ـ سوره توبهآ آیه 33 سوره صف آیه 9
3 ـ سوره توبه آیه 32
4 ـ سوره صف آیه 8
5 ـ الخرائج و الجرائح ج 2 ص 841
6 ـ الخصال ج 2 ص 541
7 ـ بصائر الدرجات ص 44

منبع: روزنامه جمهوری اسلامی ۱۳۸۹/۰۲/۰۲
نویسنده : عبدالله جوادى آملى