آنجا که سخن از «انگ اعتیاد زنان» به زبان می‌آید، به ذهن رسیدن واژه‌هایی چون «زوال»، «بی‌حیثیتی»، «بی‌آبرویی»، «تن‌فروشی»، «رسوایی» و «سرخوردگی» و بسیاری واژه‌های تلخ دیگر، اجتناب‌ناپذیر است و این انگ برای زنانی که از معضل اعتیاد در رنجند، در حالی هنوز در جامعه ما پررنگ باقی مانده است که به گفته رئیس انجمن مبارزه با آسیب‌های رفتاری، ترس از «بدنامی به این ننگ» و تبعات اجتماعی آن، سهم 80 درصدی روبه رشد فقدان تمایل به ترک در زنان معتاد را به خود اختصاص داده است.

82 درصد زنان با اطلاع همسر خود معتادند
دکتر هومان نارنجی ها مدیر کل فرهنگی اسبق ستاد مبارزه با مواد مخدر معتقد است که بسیاری از زنان معتاد به دلیل قوانین عرفی که در جامعه وجود دارد و به یک زن معتاد در جامعه انگ زده می‌شود کمتر تصور مراجعه به مراکز خود معرف را دارند و به همین خاطر، اعتیاد در زنان پنهان مانده و بخش قابل توجهی از جمعیت معتادان زن کشور درآمار گنجانده نمی‌شود. وی با بیان اینکه برخی گزارش‌ها حکایت از این دارد که در مقابل هر 100 مرد معتاد 7 زن معتاد در کشور وجود دارد ادامه می دهد:62 درصد زنان دارای همسر معتاد به اعتیاد مبتلا می‌شوند.
نارنجی ها می افزاید: مصرف چندگانه مواد توسط همسر، آزار فیزیکی و خیانت جنسی و عاطفی از عوامل موثر در کاهش تاب‌آوری زنان دارای همسر معتاد در برابر اعتیاد است؛
وی در ادامه تصریح کرد: بر اساس یافته‌های پژوهشی که تحت عنوان «بررسی عوامل تاب‌آوری زنان دارای همسر معتاد در برابر اعتیاد» توسط دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در سال گذشته برای تعیین عوارض زندگی با همسران معتاد و به صورت مقایسه‌ای در بین 200 زن دارای همسر معتاد (خیابانی، زندانی و تحت درمان) و 200 زن دارای همسر سالم انجام شد، 82 درصد از زنان دارای همسر معتاد با اطلاع همسر خود مواد مخدر مصرف می‌کنند که این یافته‌های آماری نشان می‌دهد که ما باید زنان دارای همسران معتاد را به طور ویژه تحت آموزش قرار دهیم تا بتوانند به خوبی در برابر اعتیاد همسر خود مقابله کنند.

اعتیاد سرآغاز سایر آسیب ها
شیوا شکاری، پژوهشگر امور زنان به تازگی پژوهشی را درباره زنان معتاد انجام داده است.
وی در این باره می گوید: تحقیقی روی 25 نفر از معتادان زن درشهر تهران انجام شد که این تحقیق با هدف شناسایی آثار و خطر های برخی از مواد مخدر جدید ( شیشه و ریتالین قطره ناک اوتی) روی زنان معتاد انجام شد.
وی درباره نتایج این تحقیق اظهار می کند: چون این مواد دستگاه عصبی مرکزی را دستخوش تغییر می‌کنند می‌توانند باعث وابستگی روانی مصرف کننده شده و مهم‌تر اینکه باعث وابستگی جسمی نیز می‌ شوند.
وی ادامه می دهد: متاسفانه اکثر زنان مصرف ماده مخدر شیشه را برای لاغری در باشگاه‌های بدن سازی و آرایشگاه‌ها استفاده قرار بدون انکه اطلاع چندانی از عواقب ناگوار آن داشته باشند.
وی می گوید: تحقیقات نشان داد که سرگیجه، سردردهای بسیار شدید، کم حافظه‌گی، بالا رفتن فشار خون، اختلال در خواب، ‌جنون، سوءزن، توهم بینی، اختلال و بی نظمی در وظایف کلیه ور یه و کم وزنی مفرط‌، بی اشتهایی، عوارض قلبی‌، تغییر در رفتار و گفتار، اختلال در درک از آثار مصرف این مواد است.
شکاری می گوید: حدود 15 نفر این زنان در خانواده معتاد زندگی می کردند یعنی به واسطه شوهر یا پدر و برادر خود به مصرف این مواد روی ارده بودند.
وی ادامه می دهد: اگر بخواهیم این مسئله را تعمیم دهم باید بگویم که اکثر زنان به واسطه خانواده خود در این گرداب می افتند.
شکاری با بیان اینکه این زنان از درامد اقتصادی بسیار پایینی برخوردار بودند می گوید: گاهی این زنان برای تامین مواد مخدر خود مجبور به روسپیگری یا فروش مواد می شوند که این می تواند سراغاز سایر اسیب ها باشد.

خشونت علیه زنان معتاد
از طرفی دکتر غنچه راهب مسئول کلینیک مددکاری راهب می گوید: زنان معتاد بسیار آسیب پذیرتر از مردان معتاد هستند، چرا که مصرف مواد در زنان اغلب با آسیب های اجتماعی از جمله فرار از خانه، روسپیگری و خشونت توام است. از سوی دیگر وقتی یک زن گرفتار اعتیاد می شود، تنها او گرفتار پیامدهای فردی و اجتماعی سو مصرف نشده است، بلکه مصرف مواد در زنان، فرزندان و خانواده آنها را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
وی تاکید می کند: در واقع نگرش های اجتماعی منفی موجود درباره رفتار غیر اخلاقی زنان معتاد مانعی بزرگ در راه درمان اعتیاد در زنان است.
راهب ادامه می دهد: متاسفانه تعداد قابل توجهی از زنان معتاد، مورد سوءاستفاده یا خشونت جنسی قرار می‌گیرند و این در حالی است که کمترین توجه به کاهش آسیب زنان معتاد در جامعه اعمال می‌شود.
وی با بیان اینکه گاهی هم زنان بر اثر مصرف مواد توهم زایی که همسرشان استفاده می کنند دچار خشنوت می شوند می افزاید:
با وجود اهمیت ویژه اعتیاد زنان و تاثیر شدید منفی آن بر بنیان جامعه و خانواده، ‌متاسفانه هنوز هیچ برنامه منسجمی برای درمان زنان معتاد جامعه در دستور کار قرار نگرفته است.

اغلب کراک و شیشه مصرف می کنند
لی لی ارشدی مدیر نخستین مرکز غیردولتی کاهش خسارات اعتیاد زنان در ایران می گوید : بسیاری از زنانی که اینجا مراجعه می کنند شناسنامه‌ای ندارند تا هویت‌شان را نشان دهد، خودشان و فرزندانشان؛ چرا که اینان یا «سجل»هایشان را فروخته‌اند و یا در ازای گرفتن پولی گرو رفته است.
وی با بیان اینکه خانه خورشید از بهمن سال85فعالیت خود را آغاز کرده و تاکنون بیش از 350 زن معتاد در مرکز پذیرش شده‌اند ادامه می دهد: هم‌اکنون به طور متوسط روزانه 100 زن معتاد به خانه خورشید مراجعه می‌کنند تا از کمک‌های این مرکز استفاده کنند.
ارشد ادامه می دهد: اغلب این زنان بی‌سواد یا کم‌سواد هستند. حدود 18تا 50 سال هستند و اغلب آنان مصرف‌کننده کراک هستند. در واقع تعداد زنان مصرف‌کننده تریاک و هروئین خیلی کم است؛ فقط زنانی که سن بالایی دارند؛ عادت کرده‌اند که تریاک و هروئین مصرف کنند یا به خاطر دردهای عضلانی مجبورند که تریاک مصرف کنند.
وی می گوید: متاسفانه ترک مواد مخدر جدید صنعتی مثل شیشه و کراک بسیار سخت تر، هزینه بر تر و طولانی تر از مواد مخدر قدیمی مثل تریاک و هرویین است.
ارشد با بیان اینکه در ایم مرکز به زنان معتاد آموزش، غذا و مورفین داده می شود می گوید: در میان این زنان، کسان بسیاری هستند که به دلیل اعتیادشان مجبور به ترک خانواده خود شده اند و بی‌خانمانند و شب‌ها را در پارک و خیابان به صبح می‌رسانند. زنانی هم که بیوه‌ یا مطلقه اند و یا شوهران‌شان در زندان به سر می‌برند هم خرج زندگی‌شان را از راه‌های گوناگونی درمی‌آورند.

معمای آمار زنان معتاد
وقتی به سراغ مسولان ستاد مبارزه با مواد مخدر برای گرفتن امار رفتیم متاسفانه امار درستی ارائه نشد. با وجود حضور تعداد زیاد زنان معتاد در مراکز ترک اعتیاد اما هنوز هم این مسئله از سوی مسئولان کشور تکذیب می شود و انان اذعان دارند که زن معتاد در جامعه کم داریم.
هرچند چندی پیش، مجری طرح ارزیابی وضعیت اعتیاد در کشور گفت: «طبق آخرین یافته‌های به دست آمده از ارزیابی وضعیت اعتیاد در کشور، پنج تا شش درصد معتادان کشور، زن هستند که با احتساب جمعیت پایه حداکثر یک میلیون و 200 هزار نفری برای معتادان رسمی کشور، این تعداد به 60 هزار نفر می‌رسد.» اما این در حالی است که براساس آمارهای رسمی، 140 هزار معتاد زن در ایران زندگی می‌کنند.

منبع: سایت خبری خبر آنلاین ۱۳۸۹/۷/۳
نویسنده : زهرا تالانی