به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، بی‌گمان سالی که گذشت را باید سال فقدان‌های بزرگ در وادی شعر و ادبیات فارسی دانست؛ سالی هجرت پیشکسوتانی چون احمد مهدوی دامغانی، محمدعلی اسلامی ندوشن، یدالله رویایی، عباس معروفی، یدالله مفتون امینی و امیرهوشنگ ابتهاج که هرکدام وزنه‌های گرانسنگی در ادبیات معاصر محسوب می‌شوند. این گزارش، بهانه‌ای‌ست تا یادی کنیم از بزرگان از دست رفته در سال 1401.
 
رضا براهنی، نویسنده، شاعر، روزنامه‌نگار و منتقد ادبی 21 آذر 1314 در تبریز دیده به جهان گشود. وی پس از دریافت مدرک لیسانس در رشته زبان و ادبیات انگلیسی از دانشگاه تبریز، برای ادامه تحصیل به ترکیه رفت و تحصیلاتش را تا مقطع دکتری در این رشته ادامه داد. پس از بازگشت از سال 1343 با سمت استادیاری در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به تدریس مشغول شد. دریافت تندیس چهره‌های شاخص شعر آوانگارد در سال 1395، برنده جایزه ادبی یلدا برای یک عمر فعالیت فرهنگی در زمینه نقد ادبی در سال 1384 و برنده جایزه بهترین روزنامه‌نگار حقوق انسانی در سال 1356 از جمله افتخارات براهنی به شمار می‌آید. از او کتاب‌های «آهوان باغ»، «جنگل و شهر»، «شبی از نیمروز»، «مصیبتی زیر آفتاب»، «گل بر گستره ماه»، «اسماعیل»، «آواز کشتگان»، «رازهای سرزمین من»، «آزاده خانم و نویسنده‌اش»، «روزگار دوزخی آقای ایار»، «چاه به چاه»، «طلا در مس»، «کیمیا و خاک» و «بعد از عروسی چه گذشت؟» در حوزه‌های شعر، داستان و نقد ادبی به چاپ رسیده است. براهنی پنجم فروردین 1401 در کانادا درگذشت و چند روز بعد به خاک سپرده شد.
 
یارمحمد اسدپور، شاعر خوزستانی، 13 فروردین و در سن 61 سالگی بر اثر سکته قلبی در بیمارستان 22 بهمن مسجدسلیمان درگذشت. وی که از جمله شاعران مطرح در معرفی شعر موج ناب به ادبیات ایران بود، کتاب‌های «بر سینه سنگ‌ها/ بر سنگ‌ها نام‌ها»، «مکاشفه در باغ سوکیاس» و «گلو تاریک از صدای دنیاست» در پرونده کاری خود دارد.
 
محمدحسن مرتجا، شاعر سیرجانی، 18 فروردین 1401 در 58 سالگی درگذشت. از آثار او می‌توان به دفترهای شعر «اجرای جهنمی از مثله مثله‌ها»، «دفتر سروده‌ها»، «و بیدار می‌بینم»، «روبه‌رو در سه پرده» و «اتاقی که لزومه مرکز جهان نیست» اشاره کرد.

پرویز لونی شاعر و نویسنده الیگودرزی پس از طی یک دوره بیماری 18 فروردین‌ماه درگذشت.

عباس مسعود ریخته‌گر، شاعر خوزستانی بر اثر عارضه قلبی در بیستمین روز فروردین‌ماه 1401 در اهواز درگذشت.
 
محمدزمان گلدسته، شاعر آیینی، حماسی و مذهبی، 31 شهریور 1354 در گرگان به دنیا آمد. وی 23 فروردین 1401 در جریان یک سانحه رانندگی درگذشت. کتاب‌های «روح و ریحان»، «گل صد برگ» و «بسم رب‌العشق» از آثار او هستند.
 
جلیل فخرایی، شاعر و روزنامه‌نگار سال 1349 در مشهد به دنیا آمد. وی همکاری با مجله‌های «آشنا»، «امیدانقلاب» و روزنامه‌های «شهرآرا» و «قدس» را در پرونده کاری خود دارد. فخرایی 30 فروردین‌ از دنیا رفت.
 
محمدعلی اسلامی ندوشن، نویسنده، شاعر، منتقد، مترجم، حقوق‌دان و پژوهشگر، پنجم اردیبهشت 1402 در 97 سالگی در کانادا درگذشت. وی که سوم شهریور 1301 در ندوشن دیده به جهان گشوده بود، مدرک رشته حقوق در مقطع کارشناسی را از دانشکده حقوق دانشگاه تهران و مدرک دکتری حقوق بین‌الملل را از دانشکده حقوق دانشگاه سوربن فرانسه کسب کرد.
کتاب‌های «گناه»، «چشمه»، «ایران را از یاد نبریم»، «ابر زمانه و ابر زلف»، «به دنبال سایه همای»، «افسانه و افسون»، «جام جهان‌بین»، «داستان داستان‌ها» و «فرهنگ و شبه‌فرهنگ» از جمله آثار او هستند.
 
غلامحسین رضانژاد(13 فروردین 1313- 28 اردیبهشت 1401) شاعر و نویسنده با تخلص نوشین، فارغ‌التحصیل رشته حقوق در مقطع لیسانس از دانشکده حقوق دانشگاه تهران بود. از جمله آثار او می‌توان به کتاب‌های «تمهید المبانی»، «تفسیر کبیر بر سوره سبع المثاانی»، «هدایه الامم» و «حکیم سبزواری» اشاره کرد.
 
احمد مهدوی دامغانی، نویسنده، مدرس، محقق، مترجم و پژوهشگر ادبی، 27 خرداد 1401 و در 96 سالگی درگذشت. وی فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی در مقطع دکتری از دانشگاه تهران با موضوع رساله تصحیح کتاب «کشف‌الحقایق» عزیزالدین نسفی به راهنمایی محمدتقی مدرس رضوی بود. مهدوی دامغانی پس از آن به عنوان استاد دانشگاه تهران به تدریس در دانشکده‌های ادبیات و الهیات دانشگاه تهران پرداخت. مهدوی دامغانی نزدیک به چهار دهه مقیم آمریکا و در دانشگاه هاروارد و دانشگاه پنسیلوانیا مشغول به تدریس در مقطع دکتری و پست دکتری در رشته‌های معارف اسلامی، ادبیات عرب، ادبیات فارسی، فقه، تفسیر و برخی علوم اسلامی بود. پیکر وی ششم تیر 1401 در حرم رضوی تشییع و در دارالحجة به خاک سپرده شد.
 
مسعود احمدی، شاعر و ویراستار 10 مرداد 1322 در کرمان به دنیا آمد. وی که از سال 1398 به دلیل خونریزی مغزی ناشی از سانحه رانندگی تحت مراقب بود، 23 خرداد در سن 78 سالگی درگذشت.
«زنی بر درگاه»، «24 ساعت»، «شبنم و گرگ و میش»، «روز بارانی»، «برگریزان و گذرگاه»، «دونده خسته»، «قرار ملاقات»، «برای بنفشه باید صبر کنی»، «حرف زیادی»، «بر شیب تند عصر» و «دو زن» از جمله آثار او به شمار می‌آید.
 
کامبیز تشیعی، شاعر و مترجم ایرانی ساکن ایتالیا، ششم تیر 1401، در سن 76 سالگی و به دلیل ابتلا به سرطان در شهر پادوا درگذشت. وی آثار شاعرانی چون عمران صلاحی، قیصر امین‌پور، منوچهر آتشی، طاهر صفارزاده، محمدرضا شفیعی کدکنی و پوران فرخزاد را ترجمه و در مجله‌ای در ایتالیا منتشر کرد. تشیعی کتاب «درس‌های عاشقانه» را در دو دفتر به چاپ رسانده است.
 
حسن ذوالفقاری، نویسنده، پژوهشگر ادبیات عامه، منتقد ادبی، استاد زبان و ادبیات فارسی، 20 تیر 1345 در شهر دامغان به دنیا آمد. وی فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی در مقطع دکتری از دانشگاه تهران بود. از او کتاب‌هایی همچون «ادبیات داستانی عامه»، «از گلستان من ببر ورقی»، «افسانه‌های پهلوانی ایران»، «فرهنگنامه داستان‌های متون فارسی»، «منظومه عاشقانه ادب فارسی»، «فرهنگ بزرگ ضرب‌المثل‌های فارسی»، «راهنمای درست نویسی»، «مکاتبات اداری»، «داستان‌های امثال» و «شیوه‌نامه نگارش» به جا مانده است. ذوالفقاری 17 تیر 1401 در سن 56 سالگی، بر اثر ایست قلبی درگذشت.
 
رمضانعلی شاکری، نویسنده، خراسان‌پژوه، پژوهشگر و رئیس پیشین کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، 23 تیر در سن 98 سالگی بر اثر کهولت سن دیده از جهان فروبست. از او کتاب‌هایی همچون «سیاحت شرق یا زندگی‌نامه آقا نجفی قوچانی»، «گنج هزار ساله کتابخانه مرکز آستان قدس رضوی» و «قبل و بعد از انقلاب» را به چاپ رسیده است.
 
امیرحسین میرزائیان، مترجم، خرداد 1364 به دنیا آمد. وی ترجمه کتاب‌های «رودخانه‌ی تغییر: چگونه سختی‌ها می‌توانند به رشد ما کمک کنند»، «دیو و دلبر»، «قصه‌های پریان»، «ملکه برفی»، «آنچه مردان درباره بارداری نمی‌دانند»، «کتاب کوچک شادمانی» و «هفده خان عشق: فراز و نشیب‌های دلدادگی در نامه‌های مشاهیر» را بر عهده داشته است. میرزائیان یکم مرداد، در سن 37 سالگی، بر اثر سکته مغزی درگذشت.  
 
امیرهوشنگ ابتهاج (هـ. ا. سایه)، شاعر و پژوهشگر، 6 اسفند 1306 در رشت به دنیا آمد. آثاری همچون «نخستین نغمه‌ها»، «کوچه‌سار شب»، «حصار»، «ارغوان»، «سراب»، «سیاه‌مشق»، «شبگیر»، «زمین»، «چند برگ از یلدا»، «یادنامه»، «تا صبح شب یلدا»، «حافظ به سعی سایه»، «آینه در آینه»، «بانگ نی» و «هدیه» از او به چاپ رسیده است. ابتهاج 19 مرداد 1401 در سن 94 سالگی در شهر کلن آلمان به علت نارسایی کلیه و کهولت سن درگذشت. پیکر وی صبح شنبه پنجم شهریور در باغ محتشم رشت به خاک سپرده شد.
 
یدالله رویایی، شاعر، از بنیان‌گذاران شعر حجم و مشهور به رویا‌، 17 اردیبهشت 1311 در دامغان دیده به جهان گشود. وی تحصیلاتش را در رشته حقوق بین‌الملل از دانشکده حقوق دانشگاه تهران را تا مقطع دکتری ادامه داد. رویایی پس از یک دوره بیماری، 23 شهریور 1401 در پاریس دیده از جهان فرو بست. عناوینی همچون «بر جاده‌های تهی»، «شعرهای دریایی»، «دلتنگی‌ها»، «از دوستت دارم»، «لبریخته‌ها»، «هفتاد سنگ قبر»، «در جستجوی آن لغت تنها» و «هلاک عقل به وقت اندیشیدن» از کتاب‌های او به شمار می‌آید.
 
محسن میهن‌دوست، شاعر، نویسنده و پژوهشگر فرهنگ عامه هشتم بهمن سال 1323 به دنیا آمد. وی که نگارش آثاری همچون «نه کلید»، «اوسنه‌های عاشقی»، «سنت‌شکن»، «باکره‌های پری‌زاد»، «اگر من بی‌دم، تو هم بی دم»، «افسانه‌های دشت توس، پریان آب، انار بهشتی»، «گفتاری از سیاووش شاهنامه» و «پژوهش عمومی فرهنگ عامه» را برعهده داشته است،  14 شهریور 1401 و در 78 سالگی از دنیا رفت.
 
عباس معروفی، نویسنده، شاعر، منتقد، روزنامه‌نگار و ناشر ادبی، پس از یک دوره طولانی مبارزه با بیماری سرطان، دهم شهریور در سن 65 سالگی درگذشت. عباسی رمان‌نویس مقیم آلمان، از شاگردان هوشنگ گلشیری و موسس و سردبیر مجله ادبی گردون بود. کتاب‌های «سال بلوا»، «پیکر فرهاد»، «فریدون سه پسر داشت»، «سمفونی مردگان»، «نام تمام مردگان یحیاست» از آثار اوست.
 
سیدرضا مؤید، شاعر پیشکسوت آئینی و خادم حرم حضرت رضا(ع)،  متولد سال 1321 در مشهد مقدس بود. وی 15 مهرماه، پس از دو هفته بستری در بیمارسان به دلیل بیماری کلیوی چشم از جهان فروبست.  پیکر او 16 مهرماه در حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد.
مؤید آثاری همچون «چکامه عشق»، «گل‌های اشک»، «جلوه‌های رسالت»، «نغمه‌های ولایت» و «سفینه‌های نور» را در پرونده کاری خود دارد.
 
غلامرضا سلیمانی، شاعر و ترانه‌سرا، 16 آبان به دلیل ابتلا به بیماری کبدی درگذشت. کتاب‌های «پرستاری که شکل تو بود» و «به من نامه بنویس» از آثار سلیمانی به شمار می‌آید.
 
ابوالقاسم حسینجانی، نویسنده، شاعر و مترجم، 12 شهریور 1328 در بندرانزلی به دنیا آمد. وی فعالیت در مطبوعات را از سال 1340 آغاز کرد. کتاب‌های «مجراب، چشمه آرامش»، «حسین(ع) احیاگر آدم»، «جغرافیای راز‌ها»، «عشق کبریت نیست که بی‌خطرش را بسازند»، «بوی بهبود ز اوضاع جهان می‌شنوم»، «آزادسازی انسان و جهان در اندیشه‌های راهبردی پیامبر» و «دور بهار را، سیم خاردار، نمی‌شود کشید» از جمله آثار او هستند. حسینجانی 19 آبان و در سن 73 سالگی دیده از جهان فروبست.
 
یدالله مفتون امینی مختلص به مفتون، شاعر معاصر ایرانی، 21 خرداد 1305 در شاهین‌دژ دهستان هولاسو از توابع استان آذربایجان غربی به دنیا آمد. وی فارغ‌التحصیل رشته حقوق قضایی از دانشکده حقوق دانشگاه تهران بود. مجموعه‌های «دریاچه»، «کولاک»، «انارستان»، «عاشقی کروان»، «فصل پنهان»، «نهنگ یا موج»، «یک تاکستان احتمال»، «سپیدخوانی روز»، «عصرانه در باغ رصدخانه»، «من و خزان و تو»، «از پرسه خیال در اطراف وقت سبز»، «جشن واژه‌ها و حس‌ها و حال‌ها»، «آجی چای» و «مستقیم تا نرسیده به صبح» از آثار او به شمار می‌آید. مفتون روز پنجشنبه، 10 آذر 1401 در سن 96 سالگی بر اثر ایست قلبی درگذشت.
 
جلال خسروی، شاعر، 15 آذر در سن 66 سالگی در شیراز دیده از جهان فروبست. وی مجموعه‌های «با باوری به حجم گلوله»، «کی وقت داری به هم برویم؟» و «بمیری بیچاره می‌شوم، عزائیل جان!» را در پرونده کاری خود دارد.
 
محمدعلی حافظ‌ الکتب، معروف به محمدعلی شیرازی شاعر و ترانه‌سرا، 27 اسفند 1319 در شیراز به دنیا آمد. وی ترانه‌های مشهوری همچون «شکار»، «شب چراغ»، «فاتح»،«به سوی آشیان»، «شب غم»، «پری دریا»، «دیوانه بی‌آزار»، «دشتستانی»، «وقف پرنده‌ها» و «سلطان قلب‌ها» را در کارنامه دارد. حافظ‌ الکتب 25 آذر 1401، در سن 81 سالگی از دنیا رفت.

ابوالفضل خطیبی‌، شاهنامه‌پژوه و از همکاران جلال خالقی مطلق در تصحیح شاهنامه در 62 سالگی دار فانی را وداع گفت. ابوالفضل خطیبی که 21 دی به دنبال جراحی ناموفق پیوند کبد از دنیا رفت، زاده ۲۵ اردیبهشت ۱۳۳۹ در گرمسار، نویسنده، شاهنامه‌شناس و پژوهشگر زبان و ادب فارسی، عضو هیات علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مشاور علمی گروه فرهنگ‌نویسی بود.

میرزا حسین کریمی مراغه‌ای، شاعر طنزپرداز و مطرح اهل شهرستان مراغه در آذربایجان‌شرقی، پس از طی یک دوره بیماری و بستری شدن در بیمارستان به دلیل کهولت سن در ۹۲ سالگی دار فانی را وداع گفت. او پنچشنبه 20 بهمن‌ماه درگذشت.
 
کمال اجتماعی جندقی، شاعر، طنزپرداز و ویراستار، 8 اسفند 1308 به دنیا آمد. وی تحصیل در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران را ناتمام گذاشت و مدتی در سمت مدیر مجله یغما فعالیت داشت. جندقی برنده بیست و یکمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی شد. از او کتاب‌های «گلبانگ»، «اسم گل» و «لطایف گلبانگ» به چاپ رسیده است. کمالی جندقی روز جمعه، پنجم اسفند در سن 93 سالگی، بر اثر کهولت سن از دنیا رفت.
 
یارعلی پورمقدم، نویسنده و نمایشنامه‌نویس، 10 اردیبهشت 1329 در محله نفتون مسجدسلیمان دیده به جهان گشود. وی با نخستین نمایش‌اش، جایزه اول جشنواره نمایشنامه‌نویسی «جشن هنر طوس» به دست آورد. پورمقدم در سال 1360 کافه شوکا را در تهران تاسیس کرد. از او کتاب‌هایی همچون «هشت داستان»، «آینه، مینا، آینه»، «ای داغم سی رویین‌تن»، «فالگیر»، «گنه گنه‌های زرد»، «یادداشت‌های یک قهوه‌چی»، «یادداشت‌های یک اسب»، «بالگرد سوم»، «باران و مه»، «آقا باور کن آقا»، «هفت خان رستم»، «تیغ و نگار» و «یادداشت‌های یک لاابالی» به جا مانده است. پورمقدم 12 اسفند دیده از جهان فروبست.

حجت‌الاسلام مسعود دیانی، شاعر، منتقد، پژوهشگر حوزه اندیشه، معاون پیشین شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران که در سوابقش، سردبیری مجله «الفیا» و مجری ـ کارشناسی برنامه «سوره» در شبکه چهارم سیما به چشم می‌خورد، سحرگاه پنج‌شنبه ۱۸ اسفند، پس از تحمل یک دوره سخت و جانکاه بیماری سرطان، دار فانی را وداع گفت.
 
محمدجواد محبت، شاعر، سال 1322 در کرمانشاه به دنیا آمد. وی آثاری همچون «دو کاج»، «از خیمه‌های عاشورا»، «موج عطرهای بهشتی»، «خانه هل اتی»، «ای بانوی طوبی سایه آه...»، «قلب را فرصت حضور دهید»، «رگبار کلمات»، «کوچه باغ آسمان»، «با بال این پرنده سفر کن» و «آن سوی چهره زرد خورشید» را منتشر کرده است.
محبت 23 اسفند 1401، در سن 80 سالگی، پس از چند سال تحمل بیماری و به علت عارضه قلبی درگذشت.