ویتامین «د» با عملکردهای متعددی از جمله استخوان‌سازی، تنظیم رشد سلولی، تقویت باروری، و تقویت عملکردهای ایمنی و عصبی-عضلانی مرتبط است. این ویتامین به عنوان یک پروهورمون شناخته می‌شود و انواع مختلف آن شامل ویتامین D2 (ارگوکلسیفرول) و ویتامین D3 (کوله‌کلسیفرول) برای عملکردهای بیولوژیکی انسان مهم هستند.

تولید و متابولیسم ویتامین «د»:

• ویتامین «د» بیشتر از طریق تابش نور خورشید به پوست تولید می‌شود و می‌تواند از منابع غذایی نیز تأمین شود.
• در پوست، ترکیب شیمیایی «۷-دهیدروکلسترول» به D3 تبدیل می‌شود. در کبد، این ترکیب به ۲۵-هیدروکسی ویتامین D (کلسیدیول) تبدیل می‌شود و در کلیه‌ها به شکل فعال خود، کلسیتریول، سنتز می‌شود.

نقش ویتامین «د» در هورمون‌ها و باروری:

هورمون‌های تیروئید: ویتامین «د» در تنظیم فعالیت هورمون‌های تیروئید نقش دارد و کمبود آن با بیماری‌های تیروئید مانند تیروئیدیت هاشیموتو و بیماری گریوز مرتبط است.

هورمون‌های مردانه: ویتامین «د» بر تولید هورمون‌های استروئیدی تأثیر می‌گذارد و با بلوغ اسپرم‌ها مرتبط است. تحقیقات نشان داده‌اند که کمبود ویتامین «د» می‌تواند با کاهش سطح تستوسترون و کاهش باروری مردان مرتبط باشد.

هورمون‌های زنانه: ویتامین «د» بر سطوح استروژن و پروژسترون تأثیر می‌گذارد و می‌تواند به تنظیم قاعدگی، باروری و بارداری کمک کند. کمبود ویتامین «د» در زنان ممکن است با مشکلاتی مانند دیابت بارداری، وزن کم نوزاد، و پره اکلامپسی همراه باشد و همچنین می‌تواند به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) که باعث ناباروری می‌شود، مرتبط باشد.

توصیه‌ها و تحقیقات:

• مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل ویتامین «د» می‌تواند به افزایش سطح تستوسترون و بهبود باروری مردان و زنان کمک کند.
• برای زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، مصرف روزانه ۴۰۰ واحد مکمل ویتامین «د» و ۱۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم به مدت سه ماه می‌تواند به بهبود باروری و کاهش علائم این اختلال کمک کند.