تلاشهای محمد بن سلمان برای نوسازی عربستان: چالشی در مواجهه با سنت و مدرنیته
عربستان سعودی تحت رهبری محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور، در مسیر تغییرات و اصلاحات گسترده قرار دارد. بن سلمان با رویکردی مدرن و آیندهنگر، تلاش میکند تا عربستان را به سوی توسعه و مدرنسازی سوق دهد و پروژههای بزرگی را در دستور کار قرار داده است. این تحول نه تنها اقتصادی و فرهنگی، بلکه سیاسی و اجتماعی نیز به حساب میآید.
یکی از مهمترین پروژههای بن سلمان، پروژه آسمانخراش ۱۲۰ کیلومتری است که قرار دارد در چارچوب سند ۲۰۳۰. این پروژه به عنوان یکی از بلندپروازانهترین پروژههای ساختمانی جهان معرفی شده است و نمادی از تغییرات وسیع در نوع نگاه و سطح توقعات این کشور محسوب میشود. علاوه بر این، تبدیل مکه به اولین شهر هوشمند جهان اسلام نیز از دیگر طرحهای کلیدی است که نشان از تمرکز بن سلمان بر استفاده از فناوریهای نوین در توسعه شهرها دارد.
در سطح جامعه، این تغییرات با چالشهایی مواجه است. جامعه عربستان به طور سنتی به ارزشها و هنجارهای محافظهکارانه پایبند بوده است. با این وجود، بن سلمان با اتخاذ رویکردی مدرنتر، سعی دارد تا میان رشد اقتصادی و توسعه سیاسی-اجتماعی، تناسب برقرار کند. او با دستاوردهایی همچون میزبانی از رویدادهای ورزشی بینالمللی و اجازه دادن به زنان برای حضور در رانندگی و تفریحات عمومی در حال تغییر وجهه اجتماعی و فرهنگی کشور است.
از سوی دیگر، برخی تحلیلگران اقدامهای محمد بن سلمان را با دوران حکومت پهلوی در ایران مقایسه میکنند. ایشان میگویند که همچون دوره پهلوی، این تغییرات ممکن است با مقاومتهایی از سوی محافظهکاران و نخبگان سنتی مواجه شود. هرچند تا کنون بن سلمان توانسته است با استفاده از قدرت و نفوذ خود، بسیاری از این موانع را پشت سر بگذارد، اما تحلیلگران معتقدند که مقاومتهای اجتماعی و سیاسی ممکن است در آینده چالشهای بزرگی ایجاد کند.
اما این تحولات تنها به داخل محدود نمیشود و تاثیرات منطقهای و بینالمللی نیز خواهد داشت. عربستان تحت رهبری بن سلمان تلاش دارد تا نقش برجستهای در سطح منطقه و جهان ایفا کند. در این راستا، افزایش تعداد همکاریهای بینالمللی و تقویت روابط تجاری و سیاسی با قدرتهای جهانی بخشی از راهبرد اوست. این تغییرات میتواند بر کشورهای همسایه، به ویژه ایران، تأثیرات مستقیم و غیرمستقیمی داشته باشد.
مهدی مطهرنیا، تحلیلگر ارشد مسائل بینالمللی، بر این باور است که تهدیدهای اصلی که مقابل ایران قرار دارند، از درون نشأت میگیرند. به گفته وی، بحرانهای داخلی ایران مانند بحران نخبگان، بحران کارآمدی و بحران اعتماد، بیش از تهدیدات خارجی تأثیرگذار هستند. این ضعفهای داخلی میتوانند باعث افزایش آسیبپذیری ایران در برابر تهدیدات خارجی شوند.
در مجموع، موفقیت یا شکست بن سلمان در این مسیر نه تنها برای عربستان، بلکه برای کل منطقه اهمیت خواهد داشت. تعادل قدرت در خاورمیانه به شدت از این تحولات تاثیر خواهد پذیرفت و ممکن است سیاستهای منطقهای را به طور قابل توجهی تغییر دهد. بن سلمان در این تلاشهای خود وارد فازی شده است که نیازمند تعادل دقیق میان توسعه اقتصادی و اصلاحات سیاسی است؛ تعادلی که پیشتر بسیاری از نظامها را به چالش کشیده است.
نظر شما