روزنامه همشهری، دوشنبه 12 شهریور ,1375 2 سپتامبر ,1996 سال چهارم , شماره 1058

وقتی کسی را می‌بخشید، قدرت صلاح‌دیدتان احیا می‌شود. مهم نیست که فرد، لایق بخشش باشد؛ شما لایق رهایی هستید. آزردگی‌های جزیی که توسط غریبه‌ها وارد می‌شود را نادیده بگیرید. از نمودهای منفی ناشی از خشم مانند رانندگی با بی‌اعتنایی، محکم کوبیدن درها یا شکستن اشیا خودداری کنید.

پدر و مادری که هیچ‌وقت احترام نمی‌گذارند و همیشه آدم را به باد انتقاد می‌گیرند، رئیس بی‌انصافی که حقوق زیردستش را رعایت نمی‌کند، همسر کم‌مهر و... همه اینها افرادی هستند که زخم‌هایی را به ما وارد می‌کنند که اگر بخواهیم بر آن‌ها غلبه کنیم، سال‌ها طول می‌کشد. غبطه می‌خوریم و بدترین چیزها را در دلمان به آن‌ها می‌گوییم و دلمان می‌خواهد انتقام بگیریم.

ولی باید بدانیم که به جای انتقام، کاری کنیم که نتیجه مثبت‌تری دارد و آن گفتن «شما را می‌بخشم» است. بخشیدن به معنای تسلیم شدن نیست، بلکه منظور این است که این هم بگذرد. روبین کاسارجیان اظهار می‌دارد: «وقتی که فرد آزاردهنده را می‌بخشید، از نظر هیجانی دیگر به او دست‌بند نشده‌اید.» یک بازمانده بهره‌کشی هیجانی دوران کودکی می‌گوید: «بخشش، شما را از کابوس فرد دیگری رها می‌کند و به شما امکان زندگی پسندیده‌ای را می‌دهد.»

اگر بخشش اینقدر خوب به نظر می‌رسد، چرا مردم این همه رنجش خاطر را به دوش می‌کشند؟ یک دلیل این است که شاید این تلافی بی‌قدرتی باشد که هنگام آزرده شدن از خود نشان می‌دهند. موری گرانت، نویسنده کتاب «چطور ببخشید، وقتی نمی‌دانید چطور»، خاطر نشان می‌کند: «وقتی آدم خشمگین می‌شود، ممکن است احساس مسئولیت بیشتری کند، اما بخشش کم‌کم احساس قدرت بیشتری را القا می‌کند.»

دلیل دیگری که ممکن است ما را از بخشش بازدارد، می‌تواند احساسی همچون ضعف یا تسلیم باشد. بی‌شاپ می‌گوید: «بعضی‌ها فکر می‌کنند بخشیدن یعنی اینکه آن‌ها اشتباه کردند و حق با دیگری است. اما بخشش آزاد گذاشتن دیگری برای در رفتن از مشکلات نیست.» گرانت اضافه می‌کند: «بخشش فقط بیرون کشیدن خنجر از شکمتان است.»

بخشش می‌تواند زن طلاق‌گرفته‌ای که هنوز تلخی همسر قبلی خود را می‌چشد، کارگری که از خیر ترفیع می‌گذرد و بستگانی که به عروسی دعوت نشده‌اند را خلاص و راحت کند. بخشش، همانقدر که برای جسم خوب است، برای روان نیز خوب می‌باشد. دکتر ردفورد ویلیامز می‌گوید: «زنده کردن و دوباره زنده کردن جراحات گذشته برای سلامتی ضرر دارد.» ثابت شده که حتی یادآوری ساده یک واقعه که باعث خشمگین شدن فرد می‌گردد، برای قلب استرس‌آور می‌باشد. احساسات منفی که باعث استرس می‌شوند، نیز با بالا رفتن فشار خون، بیماری تصلب شرایین و افزایش قابلیت پذیرش دیگر بیماری‌ها مرتبط می‌باشند.

کیلاف نلسون، استادیار روان‌شناسی، می‌گوید: «در ابتدا احساس‌های منفی همچون خشم و غمگینی و خجالت را تحمل می‌کنید، سپس سعی می‌کنید از آنچه را که اتفاق افتاده سردر بیاورید یا به بررسی تسکین این پیشامدها می‌پردازید.»

بعضی افراد ممکن است هیچ‌وقت به مراحل نهایی بخشش دست پیدا نکنند. مخصوصاً آن‌هایی که در کودکی توسط عزیزان و افراد مورد اعتمادشان آزرده شده‌اند، این مراحل را دشوار می‌بینند. با این حال هم مقداری بخشش می‌تواند مثمرثمر باشد. اگر می‌خواهید در آینده بخشش را به کار گیرید، اما نمی‌دانید چگونه شروع کنید، کافی است از پیشنهادات زیر تبعیت کنید:

الف) با آزردگی‌های کوچک تمرین کنید.
کاسارجیان می‌گوید: «آزردگی جزیی که توسط غریبه‌ها وارد می‌شود را نادیده بگیرید. فروشنده‌ای که به شما احترام نمی‌گذارد، راننده‌ای که شما را سوار نمی‌کند، شما را برای امر خطیر بخشیدن آزارهای اصلی آماده می‌سازد.»

ب) خودتان را از احساس‌های مضر رها کنید.
احساس خشم یا ناامیدی خود را برای دوست یا مشاور مورد اعتماد خود بیان کنید. گرانت می‌گوید: «این عمل تجربه نیرومندی برای استماع به شما اعطا می‌کند و می‌توانید بدون خطر بازگویی یا انجام چیزی که بعدها غم آن را بخورید، بر احساساتتان فائق آیید.» نلسون می‌گوید: «راهبردهای فرونشاندن خشم همچون مشت زدن به بالش می‌تواند یاری‌کننده باشد. اگر به اندازه‌ای که غمگین هستید، خشمگین نباشید، وقایع روزانه را ثبت کنید. در هر صورت از نمودهای منفی ناشی از خشم مانند رانندگی با بی‌اعتنایی، محکم کوبیدن درها یا شکستن اشیا خودداری کنید.»

ج) به فردی که شما را آزرده نامه بنویسید.
جزئیات حقیقتی را که اتفاق افتاده، همان‌طور که آن را مشاهده کرده‌اید، بدون هر گونه گله یا قضاوتی بنویسید. از عباراتی که «من دارم»، استفاده کنید: «من احساس می‌کنم...»، «من نمی‌فهمم...». فشار رفتاری که فرد با شما داشته را توصیف کنید و تمایل خود را به شنیدن احساس او نشان دهید و مسئله را حل کنید. آیا می‌شود آن را ارسال کرد؟ برنز توصیه می‌کند: «اگر شانس یاری کند، آن را بفرستید.» چنانچه فردی که شما را آزرده مرده باشد یا در هر حالت از شنیدن آنچه را که می‌گویید عاجز باشد، بعضی از مشاوران سوزاندن نامه را پیشنهاد می‌کنند، روشی سمبلیک که خشم را کاملاً می‌سوزاند و از بین می‌برد.

د) احساس نکنید که رودررو شدن لازم است.
بخشش می‌تواند بدون دخالت یا آگاهی کس دیگری صورت بگیرد. کاسارجیان می‌گوید: «افرادی را که می‌بخشید، ممکن است هرگز نفهمند که در حق شما اشتباه کرده‌اند و ممکن است هر چیز را انکار کنند. آنچه مهم است، این است که شما بر خشم‌تان فائق آیید.»

ن) با همدلی گوش دهید.
دکتر ویلیامز اظهار می‌کند: «اگر با فردی که مخالف شماست رودررو شدید، ساکت باشید و گوش کنید و بعد هر چه را که شنیدید به او نسبت دهید. وقتی این کار را بکنید، رفتار را از چشم‌انداز دیگری خواهید دید و وسعت صدر بیشتری را از خود نشان می‌دهید که می‌تواند منجر به بخشش شود.»

و) تفکر و عبادت کنید.
برنز می‌گوید: «به معنویت و ایمان روی بیاورید. عمل بخشش ممکن است بیش از آن چیزی باشد که هر کدام از ما بتوانیم به خودی خود از عهده‌اش بربیاییم.»

ه) فکر نکنید که بخشش همان فراموشی است.
این‌طور نیست. سیمون می‌گوید: «نمی‌توانیم و نباید تلخ‌کامی‌ها و آزردگی‌ها را فراموش کنیم. این تجربیات به ما یاد می‌دهند که دوباره قربانی نشویم و دیگران را هم قربانی نکنیم.»

بخشش منجر به آرامش درونی می‌شود. سیمون سیدنی می‌گوید: «در لحظه بخشش، بیشتر خواهید خندید، احساس عمیق‌تری خواهید داشت و با دیگران بیشتر در ارتباط خواهید بود.» احساس‌های پسندیده‌ای که به وجود می‌آورید نیز راه را برای بهبودی هر چه بیشتر آماده می‌سازد.

منبع: ریدرز دایجست
ترجمه: محمد شجراوی