به گزارش همشهری آنلاین، مهاجرت شیرازی‌ها به تهران با فتحعلی‌شاه قاجار آغاز شد. پس از کشته شدن آقامحمدخان در قفقاز، فتحعلی‌شاه به عنوان ولیعهد از شیراز به تهران آمد تا بر تخت سلطنت بنشیند و در این سفر گروهی از شیرازی‌ها را با خود به پایتخت آورد.

این مهاجران ابتدا در دو محله‌ی سنگلج و چال میدان ساکن شدند، چنانکه نام کوچه‌هایی در این دو محله در نقشه موسیو کرشیش به نام “شیرازی‌ها” ثبت شده است. به گفته داریوش شهبازی، تهران‌پژوه، این شیوه مهاجرت، یعنی همراهی با پادشاه برای مشارکت در امور دربار، از دوران قاجار رواج یافت. جمعیت شیرازی‌های تهران تا سال ۱۲۳۷ به اندازه‌ای افزایش یافت که صاحب محله و هویت مستقل شدند.

اگرچه مهاجرت شیرازی‌ها به تهران با فتحعلی‌شاه به اوج خود رسید، اما در برخی منابع مکتوب به مهاجرت‌هایی در دوران آقامحمدخان نیز اشاره شده است. از جمله میرزا صالح شیرازی، بنیان‌گذار روزنامه کاغذ اخبار – نخستین روزنامه ایران – که پس از تحصیل در اروپا به تهران بازگشت و گروهی از شیرازی‌ها را برای همکاری در روزنامه خود به تهران آورد.

شیرازی‌ها در زمینه‌های مختلفی در تهران فعالیت داشتند، اما سهم برجسته‌ی آنها در موسیقی و آموزش آن انکارناپذیر است. دو بانوی هنرمند شیرازی به نام‌های استاد مینا و استاد زهره، شاگردان رستم یهودی (موسیقیدان شیرازی)، آموزش موسیقی به درباریان را بر عهده داشتند و در دوران ناصری نیز کنسرت‌هایی برای درباریان اجرا می‌کردند. این دو بانو با ابداع ردیف‌های موسیقی، پایه‌های مکتب فاخر موسیقی ایرانی را بنا نهادند که چهره‌های برجسته‌ای مانند میرزا عبدالله فراهانی از آن برخاستند. بنابراین، می‌توان موسیقی و ردیف‌های فاخر آن را از جمله سوغات ارزشمند شیرازی‌های مهاجر برای تهران قدیم دانست.