پارسا کارشناسی ارشد 1400
پدیدآور: محمدتقی شریف عبدالحسن الخنجر 
استاد راهنما: سیدمهدی سید زاده ثانى 
استاد مشاور: عبدالرضا جوان جعفرى
دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم اداری و اقتصادی
چکیده

مطبوعات امروزه بیشترین نقش را برای آگاهی آحاد جامعه ایفا می کند از این رو هرگونه بی نظمی و تخطی از قوانین از ناحیه مطبوعات قابل چشم پوشی نیست چرا که جامعه را از ابعاد مختلف می تواند مورد صدمه قرار دهد. مطبوعات نقش مهمی در دریافت نظرات و گرایش های عمومی دارند. بنابراین ، مطبوعات امروز ، خواه روزنامه نگاری مکتوب ، صوتی ، تصویری یا اینترنتی ، قابل توجه است که درهای آن برای مشارکت عمومی باز است و کانالهای واقعی برای تبادل نظر بین افراد جامعه می باشد. از عناوین جرایم مطبوعاتی می توان به توهین، افترا، تحریک به جرایم علیه امنیت کشور, تبلیغ علیه نظام, انتشار اسناد محرمانه دولتی, تحریک به عدواتهای نژادی, نشر اکاذیب، اشاعه فحشا و منکرات، تهدید به هتک شرف و حیثیت، نشر کتب ضاله، افشای اسرار شخصی, اختلاف انگیزی و تبلیغ اسراف و تبذیر و انتشار جریان دادرسی, همچنین مسئولیت کیفری مرتکبین و سایر دخالت کنندگان در وقوع جرم اعم از مدیرمسئول و نویسنده و صاحب امتیازنام برد که در این پایان نامه ضمن بررسی مطالب مرتبط با جرایم مطبوعاتی در حقوق عراق و ایران بررسی این موارد از بعد تطبیقی میان دو کشور به بیان آنها خواهیم پرداخت. دو خصوصیت ممتاز دادرسی‌ های مطبوعاتی یعنی حضور هیأت منصفه و علنی بودن آن؛ امری است که در قانون اساسی ایران (اصل 168 قانون فوق، رسیدگی به جرائم مطبوعاتی مطلقا باید علنی انجام گیرد) به رسمیت شناخته شده ولی در نظام حقوقی عراق بر خلاف نظام حقوقی ایران این دو خصوصیت به طور مطلق در دادرسی‌ های مطبوعاتی پذیرفته نشده است, و برای نحوه دستگیری و احضار متهمین جرایم مطبوعاتی نیز در عراق امتیاز خاصی در نظر گرفته نشده است. در نظام حقوقی ایران و عراق، دادگاه خاصی به نام دادگاه مطبوعات وجود ندارد و رسیدگی به تخلفات و جرایم مطبوعاتی در عراق بیشتر در دادگاههای عمومی صورت می ‌گیرد و این مهم در ایران، در صلاحیت دادگاه کیفری یک است. در حقوق عراق قانون گذار عراقی جرایم مطبوعاتی را در قانون مطبوعات اعلام کرده است و نیز مسئولیت کیفری جرایم مطبوعاتی را در مواد (80-84) قانون عقوبات عراق بیان و توضیح کرده است , و روشهای دادرسی متهمان را در مواد (123-129) آیین دادرسی کیفری عراق پیش بینی کرده است. با نگاهی دقیق به این متون ، در می یابیم که قانون گذار به روزنامه نگار هیچ تضمین ، امتیاز یا مقررات ویژه ای که بتواند وی را از سایر متهمان در جرایم غیر مطبوعاتی متمایز کند نداده است. این موضع با مقررات ویژه ای که برای دادرسی جرایم مطبوعاتی در قوانین ایران وضع شده است ، مغایرت دارد. این پایان نامه در دو بخش نگارش یافته است که در بخش اول به کلیات تحقیق, مفهوم مطبوعات و جرم مطبوعاتی و عناصر سه کَانه جرم و در بخش دوم به بررسی ماهوی جرایم مطبوعاتی در ایران و عراق اشخاص مسئولیت دار در جرائم مطبوعاتی پرداخته شده است.