عمارت بلدیه تهران یا همان ساختمان شهرداری تهران، یکی از بناهای تاریخی و نمادین شهر تهران بود که در ضلع شمالی میدان توپخانه (امام خمینی امروزی) قرار داشت. این ساختمان، که به دستور گاسپار ایپگیان، شهردار وقت تهران در دوره قاجار، ساخته شد، یکی از مهم‌ترین بناهای اداری و شهری تهران در آن زمان بود.

تاریخچه ساخت عمارت بلدیه:

دوره ساخت:

• ساخت عمارت بلدیه در سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۲ شمسی، در زمان شهرداری گاسپار ایپگیان، آغاز شد. این بنا در دوره احمدشاه قاجار و در ضلع شمالی میدان توپخانه ساخته شد.

معمار:

• طراحی و ساخت این بنا توسط معماران برجسته آن دوره، از جمله نیکلای مارکف، انجام شد. مارکف، معمار گرجستانی مقیم ایران، نقش مهمی در طراحی بناهای مدرن تهران داشت.

کاربری:

• این ساختمان به‌عنوان اولین ساختمان شهرداری تهران (بلدیه) مورد استفاده قرار گرفت و نمادی از مدرنیزاسیون شهری در اوایل قرن ۱۴ شمسی بود.

ویژگی‌های معماری عمارت بلدیه:

سبک معماری:

• عمارت بلدیه به سبک معماری اروپایی و با الهام از معماری دوره قاجار طراحی شده بود.
• این بنا دارای یک برج ساعت در مرکز بود که یکی از ویژگی‌های برجسته آن به شمار می‌رفت.

موقعیت مکانی:

• این ساختمان در ضلع شمالی میدان توپخانه، یکی از میدان‌های اصلی و مرکزی تهران، قرار داشت.

نمای ساختمان:

• نمای عمارت بلدیه در طول زمان چندین بار تغییر کرد و در نهایت به ترکیبی از معماری مدرن و سنتی تبدیل شد.

سرنوشت عمارت بلدیه:

تخریب:

• در دهه ۱۳۴۰ شمسی، عمارت بلدیه تخریب شد.
• در سال‌های ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۸، این ساختمان به‌طور کامل از بین رفت و جای آن به فضای سبز و سپس پایانه اتوبوسرانی شرکت واحد تبدیل شد.

بازسازی:

• از سال ۱۳۹۴، عملیات بازسازی عمارت بلدیه با همان طراحی اولیه آغاز شد. این پروژه در راستای احیای هویت تاریخی میدان توپخانه و با هدف بازگرداندن شکوه گذشته این بنا انجام می‌شود.
• ساختمان جدید با نام خانه شهر و با کاربری فرهنگی در حال ساخت است.

میدان توپخانه (امام خمینی):

اهمیت میدان:

• میدان توپخانه یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین میدان‌های تهران است که در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار ساخته شد.
• این میدان به‌عنوان مرکز اداری و نظامی شهر شناخته می‌شد و ساختمان‌های مهمی مانند عمارت بلدیه، تلگراف‌خانه، و بانک شاهی در اطراف آن قرار داشتند.

تغییرات میدان:

• میدان توپخانه در طول زمان تغییرات زیادی را تجربه کرده است. از طراحی اولیه به سبک قاجاری تا بازسازی‌های دوره پهلوی و تغییر کاربری در دوره معاصر.

جمع‌بندی:

عمارت بلدیه تهران، که در میدان توپخانه قرار داشت، یکی از بناهای شاخص و نمادین شهر تهران در دوره قاجار و پهلوی بود. این ساختمان نه‌تنها به‌عنوان اولین ساختمان شهرداری تهران شناخته می‌شد، بلکه نمادی از مدرنیزاسیون شهری و معماری آن زمان بود. اگرچه این بنا در دهه ۱۳۴۰ تخریب شد، اما پروژه بازسازی آن در سال‌های اخیر نشان‌دهنده اهمیت این اثر تاریخی در هویت فرهنگی و شهری تهران است.