وقتی سخن از آسیب شناسی عاشورا می کنیم، مقصود نگاه جامعه شناختی مذهبی به پدیده ای به نام عاشوراست. بنابر این می خواهیم رفتار مردم وجامعه را نسبت به یک پدیده مذهبی تبیین کنیم.
عاشورا همانند هر حقیقت روشن دینی، در بستر زمان دچار آسیب هایی می شود که شامل بدعت، خرافات، تحریف و مانند آن است. هر چیزی که از سوی مردم با اقبال بیشتری مواجه باشد، دست تحریف درآن بیشتر وارد می شود از این رو شعرهای شاعران مردمی تر، بیشتر دچار تصحیف و تحریف می شود و هرکسی واژه ای را جایگزین واژه ای می کند که شاعر گفته بود.
شهید مرتضی مطهری دربخشی از آثارخود بویژه حماسه حسینی، نگاه دقیق به موضوع آسیب شناسی عاشورایی دارد و از تحریفات معنوی ومانند آن سخن می گوید.

کوتاهی عالمان در برابر تحریفات
با نگاهی به موضوع عاشورا و آسیب هایی که از سوی جامعه به این حقیقت روشن الهی وارد شده می توان آن را درچند حوزه شناسایی کرد. بخشی از آسیب هایی که حماسه عاشورایی با آن مواجه است متوجه عالمان دینی و بخش دیگری متوجه توده های مردم است. به این معنا که عالمان وظیفه و مسئولیت خویش را در قبال حماسه عاشورایی به درستی ایفا نکرده اند و با کوتاهی در این زمینه اجازه داده اند تا دست تحریف و بدعت بدان وارد شود.
اگر عالمان دینی مسئولیت و وظیفه خطیر خود را در قبال حماسه عاشورایی به درستی انجام می دادند، هرگز کسی به خود این جرات را نمی داد تا آن را تحریف کند و فلسفه و اهداف آن را واژگونه سازد.
برخی از بدعت ها را می بایست درکوتاهی عالمان در برابر عوام زدگی جست و جو کرد. با اینکه مبارزه با هر چیزی که موجب وهن دین و مذهب است، وظیفه عالمان است، ولی می بینیم که عالمان دینی در برابر امری چون قمه زنی مخالفت نمی کنند و حتی در هندوستان و پاکستان، عالمان دینی راه سکوت را درپیش گرفته اند که اگر این سکوت را نکنند از سوی جامعه مذهبی طرد می شوند.
دست تحریف تا آنجا پیش رفته که داستان عشقی و خرافی تولید شود و فلسفه قیام را به شکل دیگری جلوه دهد. هرکسی می کوشد تا بهتر مردم را متاثر کند وبه گریه وادارد لذا از هرهنر باطلی با هر محتوای دروغی بهره می برد.
شاعرانی که با تاریخ واقعی و حقیقی عاشورا آشنا نیستند در اشعار خویش مطالبی را مطرح می کنند که وهن دین و مذهب است.
رقابت در خودنمایی برخی از دسته های عزاداری ، عامل دیگری برای تحریف حقیقت عاشورایی شده است.اگر بخواهیم در زمینه آسیب های جامعه شناسی مذهبی ایران در بخش حماسه عاشورایی سخن بگوییم می بایست به گوشه و کنار کشورهای جهان برویم و هر یک از مراسم و آداب و سنت های مردم را دراین حوزه بررسی و مطالعه کنیم و آن را با حقیقت تاریخی بسنجیم؛ آنگاه خواهیم دریافت که تا چه اندازه به حقیقت خیانت کرده و چهره ای نادرست از حماسه عاشورایی ارایه داده ایم.
در طول تاریخ، نه تنها در اشکال بلکه درمحتوا نیز دست تحریف گشاده شده است وانواع دروغ ها، غلوها و مطالب ذلت آمیز به حماسه حسینی نسبت داده شده که انسان شرم می کند آن را تکرار کند و بر زبان راند.
حقیقت حماسه حسینی و چهره خونین عاشورایی چنان در طول تاریخ گرفتار امور خرافی، دروغ و بدعت و تحریف شده که نیازمند بازخوانی و ارزیابی دقیق در همه ابعاد است تا چهره واقعی از پس پرده های دروغین دوباره دیده شود.

منبع: روزنامه کیهان ۱۳۹۰/۰۹/۱۳
نویسنده : خلیل آقاخانی