هشدار دانشمندان: خطر مرگبار «باکتری‌های آینه‌ای» در کمین بشر
گروهی از ۳۸ دانشمند از ۹ کشور جهان در گزارشی هشدار داده‌اند که تولید «باکتری‌های آینه‌ای» می‌تواند تهدیدی جدی برای حیات روی کره زمین باشد. این دانشمندان اعلام کرده‌اند که این نوع باکتری‌ها، به دلیل ساختار مولکولی معکوس، ممکن است سیستم‌های زیستی و دفاعی موجودات زنده را به‌طور کامل مختل کنند.
باکتری‌های آینه‌ای چیستند؟
باکتری‌های آینه‌ای در زیست‌شناسی مصنوعی به موجوداتی اطلاق می‌شوند که ساختار مولکولی آن‌ها به‌صورت آینه‌ای از مواد طبیعی طراحی شده است. برای مثال، مولکول‌های دی‌ان‌ای و پروتئین‌ها در این موجودات به‌طور کامل وارونه هستند. این وارونگی باعث می‌شود که سیستم ایمنی بدن نتواند آن‌ها را شناسایی کرده یا با آن‌ها مقابله کند.
خطرات بی‌سابقه و نگرانی‌های دانشمندان
دانشمندان در مقاله‌ای که اخیراً در نشریه علمی ساینس منتشر شده است، تأکید کرده‌اند که تحقیقات برای ایجاد این نوع باکتری‌ها باید متوقف شود تا زمانی که شواهد قانع‌کننده‌ای مبنی بر بی‌خطر بودن آن‌ها ارائه شود.
جاناتان جونز، یکی از نویسندگان این گزارش و دانشمند در آزمایشگاه «سینزبری» بریتانیا، هشدار داده است:
«این غولی است که نباید از بطری بیرون بیاید. احتمال وقوع خطر کم است، اما عواقب آن می‌تواند فاجعه‌بار باشد.»
به گفته دانشمندان، اگرچه برای رسیدن به فناوری لازم برای تولید این موجودات حداقل یک دهه زمان نیاز است، اما خطرات احتمالی آن‌ها «بی‌سابقه» و «نادیده گرفته‌شده» هستند.
چرا سیستم ایمنی نمی‌تواند با این باکتری‌ها مقابله کند؟
سیستم ایمنی بدن موجودات زنده برای شناسایی مهاجمان مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها به ساختار مولکولی آن‌ها وابسته است. اما در باکتری‌های آینه‌ای، این ساختارها به‌طور کامل وارونه هستند و سیستم ایمنی نمی‌تواند آن‌ها را شناسایی کند. این موضوع می‌تواند باعث شکست سیستم‌های دفاعی طبیعی بدن و ایجاد عفونت‌های مرگبار شود.
آیا این نگرانی‌ها علمی هستند یا تخیلی؟
تام الیس، استاد مهندسی ژنوم مصنوعی در امپریال کالج لندن، معتقد است که این نگرانی‌ها در حال حاضر بیشتر «فرضی» هستند. او می‌گوید:
«این مباحث هنوز در مراحل اولیه قرار دارند و شبیه به علم تخیلی هستند. دشواری این کار مانند تلاش برای فرود بر مریخ است و بعد صحبت درباره سفر به کهکشان‌های دیگر.»
با این حال، دانشمندان تأکید کرده‌اند که حتی اگر این تحقیقات در مراحل اولیه باشند، نباید خطرات بالقوه آن‌ها را نادیده گرفت.
تهدید برای اکوسیستم‌ها و تکامل باکتری‌های آینه‌ای
یکی از نگرانی‌های اصلی دانشمندان این است که اگر این باکتری‌ها وارد اکوسیستم شوند، ممکن است به‌عنوان گونه‌ای مهاجم ظاهر شده و عفونت‌های مرگباری را در انسان‌ها، حیوانات و گیاهان ایجاد کنند.
جونز در این باره می‌گوید:
«حتی اگر این باکتری‌ها در ابتدا رشد خوبی نداشته باشند، جهش‌ها وارد عمل می‌شوند و چیزی ظاهر خواهد شد که رشد بهتری دارد. این روند تکامل است.»
گزارش ۳۰۰ صفحه‌ای درباره خطرات باکتری‌های آینه‌ای
این هشدارها بر اساس یک مطالعه فنی ۳۰۰ صفحه‌ای ارائه شده است که امکان‌پذیری و خطرات تولید باکتری‌های آینه‌ای را بررسی می‌کند. این گزارش نشان می‌دهد که ایجاد این نوع حیات مصنوعی بخشی از تلاش‌های آزمایشگاه‌ها و تأمین‌کنندگان مالی بزرگ برای توسعه درمان‌های جدید و درک بهتر حیات است.
آینده تحقیقات در زمینه حیات آینه‌ای
دانشمندان می‌گویند که موانع فنی زیادی برای ساخت این باکتری‌ها وجود دارد و انجام چنین کاری نیازمند تلاش گسترده‌ای مشابه پروژه ژنوم انسانی است. با این حال، آن‌ها تأکید کرده‌اند که تا زمانی که شواهد قانع‌کننده‌ای درباره بی‌خطر بودن این موجودات ارائه نشود، تحقیقات در این زمینه نباید ادامه یابد.
نظر شما