مجله  اسلام و غرب  آبان 1378، شماره 27 

نویسنده : ترجمه: بهمن احمدی (1)
16
مسلمان بودن در جامعه سوئد به معنای تحمل مشکلات و سختیها در محیطی است که به طور کلی، آشنایی ناچیزی نسبت به دین وجود دارد. در حال حاضر، مسیحیت 88% مردم را شامل می شود، از این رو، سوئد جامعه ای مسیحی است. این موضوع تا قبل از سال 1951، شکل اصلی خود را حفظ کرده بود. در آن سال، آزادی کامل مذهب به رسمیت شناخته شد و مردم سوئد حسب انتخاب خود، نسبت به تغییر مذهب و ورود به هر جماعت دینی دیگری، آزادی کامل یافتند، ولی مذهبیون نسبت به اجرای فعالیتهای مذهبی خود، با مشکلاتی مواجه شدند، بخصوص اینکه سوئد به بی مذهب ترین کشور جهان تبدیل شده و مذهب تا حد یک عقیده خصوصی تنزل یافته است.

امروز پس از مسیحیت، اسلام به عنوان دومین جماعت بزرگ مذهبی در سوئد به حساب می آید. مسلمانان سوئد دارای سابقه ناهمگون می باشند و راههای متفاوتی برای مذهبی شدن و تطابق مواضع با اسلام وجود دارد. از دیدگاه سوئدیها، اسلام بیشتر یک حقیقت چند جانبه است و مفاهیم متفاوتی از مذهبی بودن در سوئد وجود دارد. بعضی از مسلمانان تنها خود را پیرو اسلامیسم می خوانند، در حالی که برخی، مذهبی بودن خود را منوط به اجرای مراسم خاص می دانند. برخی مسلمانان سوئدی احساس می کنند که در تقابل با سوء تفاهمها، در موضع مخالف قرار گرفته اند. به نظر بعضی دیگر، سوئدیها (با توجه به سابقه دموکراسی، سیاست رفاه طلبی و آزادی عقیده)، در اغلب موارد، با یک جامعه نمونه اسلامی برابری می کنند. همه روزه تعداد زاد و ولد مسلمانان در سوئد افزایش می یابد. گروه متولد شده جدید با همکاری مشترک به دنبال تغییر شکل اسلام در سوئد خواهند بود.

به دنبال مهاجرتهای پس از جنگ دوم جهانی، گروههای کثیری از پیروان عقاید و مذاهب جدید در سوئد تشکیل شد و در بین تشکلهای جدید مذهبی، اسلام بیشترین توجه را به خود جلب نموده است. تعداد مسلمانان سوئد بسیار اندک است. با این حال، تماس سوئدیها با محیط اسلامی، دارای سابقه دیرینه ای است و مهاجرین مسلمان نیز در رده های مختلف اجتماع حضور داشته اند.

با اعلام موجودیت جماعت اسلامی استکهلم در سال 1949، اسلام به عنوان اولین مذهب غیرمسیحی - بعد از گذشت دوره بردباری مذهبی و گرایش برخی به جماعت یهود (حدود 175 سال پیش) - به شمار می رود. در دهه 1960، به هنگام مهاجرت کارگران، گروههایی از مسلمانان کشورهای ترکیه و یوگسلاوی وارد سوئد شدند. در دهه 1970 نیز مسلمانان به عنوان پناهنده از شمال آفریقا،پاکستان، فلسطین و لبنان به سوئد مهاجرت کردند. در دهه 1980، اتباع ایرانی، عراقی، اتیوپیایی، بنگلادشی و سومالیایی اکثریت مهاجرین به سوئد را تشکیل می دادند و در دهه 1990، اغلب مهاجرین، جزو آلبانی تبارها و بوسنیایی ها بودند.

امور مربوط به جامعه 70 تا 80 هزار نفری مسلمانان سوئد را سه سازمان ملی هدایت می کند. همچنین تعدادی از مسلمانان معتقد، جزو هیچ کدام از سه سازمان فعال در سراسر کشور سوئد نمی باشند و هیچ راهی برای سرشماری آنان وجود ندارد و تاکنون تلاش برای تخمین تعداد مسلمانان سوئد، با شکست مواجه شده است. علی رغم وجود تخمینهای زیاد رسانه های گروهی و گزارشهای تخصصی، تنها مسلمانانی قابل شمارش هستند که عضو کمیته مسلمانان باشند و به نظر می رسد به دنبال روش مذهبی فعالتری هستند. آزادی مذاهب در سوئد، موجب آزادی پیروان اسلام در فعالیتهای مذهبی نشده است، این حقیقتی است که توسط مهاجرین ترک و ایرانی، بارها مورد تاکید قرار گرفته است.

با این حال، گروه زیادی از مسلمانان معتقد، با توجه به سیطره سازمانهای سنی، آزادی چندانی احساس نمی کنند. این گروه، شامل پیروان فرقه های صوفی، شیعه و علویان می باشد. اغلب شیعیان را مسلمانان مهاجر ایرانی تشکیل می دهند. مهاجرین مسلمان شیعه از عراق و شرق آفریقا نیز وارد سوئد شده اند و اینان علی رغم شرکت در جماعتهای بزرگ مسلمانان سنی، بیشتر در شهرهای ترولهاتان،مارستا و دیگر شهرها پراکنده اند.

نمایندگان کرد و ترک پیرو فرقه های علوی ساکن سوئد، هیچ گونه فعالیت مذهبی ندارند، ولی تمایلاتی برای تشکیل تشکلهای علوی در این کشور دیده می شود. فرقه احمدیه از سال 1956 همزمان با ورود کمال یوسف از پاکستان تحت عنوان فرستاده مذهبی، به صورت یک تشکل منظم در سوئد تاسیس شد.

از سال 1970، با ورود کمال یوسف به سوئد به عنوان فرستاده مذهبی، دوره فعال عملکرد پیروان فرقه احمدیه در سوئد آغاز شد. طی دهه 1970، دوره پرتلاش فرقه احمدیه در ارسال گروههای مذهبی به سوئد بود و توانست تعداد زیادی پیرو به خود جذب نماید.در دهه 1970، تعدادی از پیروان فرقه احمدیه به خاطر مشقات فراوان در پاکستان، به سوئد مهاجرت کردند و در حال حاضر، احمدیه دارای گردهماییهایی در شهرهای مولامو و استکهلم می باشند. جماعت احمدیه، علی رغم اینکه از نظر سمبولیک، خود را جزو جهان اسلام می داند، ولی پیروان این فرقه، از مسلمانان سوئد مستثنی بوده و جزء آنان محسوب نمی شوند.

مسلمانان از دید اجتماعات مذهبی
اسلام در رویارویی با جامعه سوئد، با وجود سنتهای محکم و پرتحرک مردمی، به سازمانی متحد الشکل همانند کلیساهای آزاد سوئد تبدیل شده است. در حال حاضر، حدد 60 گردهمایی اسلامی در سوئد وجود دارد. این گردهماییها در سه سازمان ملی تشکل یافته اند.

قدیمی ترین سازمان ملی، اتحادیه جامعه اسلامی سوئد می باشد. در سال 1993 این اتحادیه دارای 44،سازمان و 21900 عضو بود. فدراسیون مسلمانان سوئد نیز،سازمان دیگر اسلامی است که شامل 23 تشکل مذهبی با مجموع 34000 نفر عضو می باشد. این دو سازمان ملی اکنون تحت نظر یک سازمان مشترک تحت عنوان اجتماع اسلامی سوئد سازماندهی شده اند; اجتماعی که تحت لوای موضوعات عمومی، در خصوص مسائل سیاسی نیز فعالیت دارد.

در سال 1981، یک سازمان فراگیر دیگر تحت عنوان مرکز اتحادیه فرهنگ اسلامی سوئد اعلام موجودیت نمود. این،سازمان، در سال 1993، دارای 11 سازمان محلی و در مجموع 21 هزار عضو بود. همچنین تعداد دیگر سازمان اسلامی در سوئد تحت نظر سازمان دیدگاه ملی که مرکز آن در آلمان است، فعالیت می کنند.

در دوره اخیر، صوفیسم نقش مهمی در نمایش اسلام در اروپا بازی می کند. شیخ فضل الله حائری، با سفر به اقصی نقاط کشورهای غربی از جمله سوئد، مراکزی جهت جذب مذهبی مردم آن مناطق تاسیس نمود. با تلاشهای شیخ فضل الله، مرکزی در گوتنبرگ دایر شد. همچنین یکی از کتابهای ایشان به زبان سوئدی ترجمه گردید. علاوه بر این، با افزایش تعداد مهاجرین از بالکان به سوئد، منافع پیروان صوفی در میان سازمانهای دیگر اسلامی افزایش یافت و بر اهمیت فرقه های صوفی در سوئد همچنان افزود و تعداد زیادی از گروههای فرهنگی سوئدی، در سازمانهای صوفی ادغام شدند. گانار اکلوف، یکی از مشهورترین شاعران مدرن صوفی سوئدی، (1968-1907) به شکلی زیرکانه و عاقلانه، منافع خود را در این راه یافت. توبیورن سافوه(1941) به طور کلی تغییر ماهیت دینی داد. وی به ترجمه و چاپ متون مختلف از محمد ابن العربی و دیگر پیروان صوفیه پرداخت و بسیاری از موسیقیهای سوئد را تحت تاثیر شدید افکار صوفی قرار داد.

اسلام در دیگر کشورهای اسکاندیناوی
همچون سوئد، پیدایش اسلام در دانمارک و نروژ در دهه اول ناشی از مهاجرت کارگران و مهاجرین بعد از جنگ می باشد. مسلمانان نروژ تا 36000 نفر و مسلمانان دانمارک 67000 نفر تخمین زده می شوند. اینان اکثرا از ترکیه، یوگسلاوی، پاکستان، مراکش و در سالهای اخیر از آسیای میانه و شاخ آفریقا به این منطقه مهاجرت کرده یا به صورت اجباری مهاجرت داده شده اند. این امر موجب مشرف شدن 200 تا 300 نفر در نروژ و 1000 تا 2000 نفر در دانمارک به اسلام شده است. تاریخ مهاجرت مسلمانان به فنلاند، به قبل از قرن 19، هنگامی که کشور همچنان تحت سیطره روسیه بود، بر می گردد. سربازان تاتار همراه با تاجران آن زمان، تنوع فراوانی در فنلاند بوجود آوردند. هم اکنون، آرامگاهی از سربازان مسلمان آن دوره در جزیره الاند وجود دارد.

پس از استقلال فنلاند، با مقیم شدن تعدادی تاتار در آن کشور، اولین اجتماع اسلامی در سال 1925 در هلسینکی پایه گذاری شد. امروز همچنین اجتماعهای مشابهی در تامپره و تورکو وجود دارد.

در اوایل دهه 1980، مسلمانان بیشتری اغلب از سومالی، عراق و اکراد، توانستند به عنوان مهاجر وارد فنلاند شوند. با ازدواج و تزاید نسل اینها، هم اکنون مسلمانان مهاجر در جزایر فارو و ایسلند نیز وجود دارند، ولی هیچ گونه سازمان مذهبی در آن منطقه بوجود نیاورده اند.

ارتباطات اسلامی در سوئد
در دوره وایکینگها، با توجه به خصلت سیاحتی مردم اسکاتلند، روابط گسترده ای با خلفا برقرار شده بود. کشف حدود 800 هزار سکه با نوشته های عربی، عموما از دوره عباسی و سامیدی در جزایر اولاند و گوتلاند(1718)، گواهی بر این روابط است. ابن فاضل، فرستاده خلیفه بغداد، طی رساله ای در سال 922، توضیحات مبسوطی در خصوص مقبره مسؤولین اسکاندیناوی ساکن در حاشیه ولگا نوشته است.

مکتوبات ابن فاضل احتمالا مهمترین منبع در خصوص منشاء آداب و رسوم و رفتار مردم اسکاندیناوی می باشد. دوران حکومت ارتدوکسهای لوتری در سوئد، به عنوان یک قدرت برتر (از زمان پیشرفت ادلف گوستاویوس دوم در سال 1611 تا زمان مرگ چارلز هفتم در سال ،به طور کلی بر تمامی مهاجرتهای غیر پروتستان به سوئد اثر گذاشت.

با این توصیف، یک استثنا توسط چارلز هفتم بوجود آمد. وی در سال 1718، با انتشار خطابه ای سلطنتی، ضمن درج پیروان مذهب اسلام در لیست خارجیان مقیم سوئد، اعطای تسهیلات در این زمینه به آنان را موجه جلوه داد. این اقدام چارلز هفتم، همزمان با تسلیم نمودن بندر کارلزکرانا که محل استقرار وی نیز بود، صورت گرفت. امروز تغییر مذهب، مجددا در متون بیوگوافی سوئدیها مورد اشاره قرار می گیرد. به عنوان مثال، اخیرا همزمان با اوج گیری مشخص اسلام در سوئد، جوهان هیولهارمار مامور گارد حفاظت در دهه 1960، به دین اسلام مشرف شد. مورد دیگر، یک دیپلمات به نام گوستاف نورینگ (1937-1961) از اهالی مولامو بود که به دین اسلام مشرف شد و نام علی نوری را برای خویش برگزید و در سال 1920، همزمان بامتغیر شدن نامهای ترکی، وی نام خانوادگی دیلماسی را برای خود انتخاب کرد.

یک هنرپیشه به نام ایوان اگولی(1917-1869)نیز شخصیت برجسته دیگری بود که به دین اسلام گروید. وی نام عبدالهادی المغربی را برای خویش انتخاب نمود. گرایش آگولی به دین اسلام، اثرات فراوانی بر نگرش هنر اروپا به شرق گذاشت و تعداد زیادی از هنرپیشه های همعصر وی، نظیر هنریک انکارکرونا(1916-1931)، اگرون لاندگرن(1875-1815)،ف.و.اودلمارک(1939-1849)و همچنین اندرز زورن(1920-1860)،در نگرش به کشورهای اسلامی و هنر اسلامی تحت تاثیر قرار گرفتند.

نقوش معماری سوئد نیز از معماری اسلامی الهام گرفته است. مورخین هنری سوئد معتقدند که قلعه اصلی شهر استکهلم که به عنوان مهمترین اثر معماری سمبولیک سوئد مطرح می باشد و همچون طاق بزرگی در روی محوطه سالن مانند ساخته شده است، مدلی از معماری اسلامی است.

همزمان با مهاجرت پناهندگانی از استونی، جمعی از تاتارها به همراه مسلمانان شوروی، از مسیر فنلاند وارد سوئد شدند و این مهاجرت، اولین تشکل اسلامی را قبل از سال 1949 بوجود آورد. به هر جهت، طی سالهای متمادی، اجتماعات اسلامی جزو بزرگترین سازمانهای مطرح موجود بودند. آنان قطعه های فراوانی از گورستان اسکوگسیرکوگاردن واقع در استکهلم را خریداری کرده و کماکان بخش مجزایی از گورستان، قبور مسلمانان را به خود اختصاص داده است. در سال 1953، تعداد مسلمانان، به ندرت به 500 نفر تخمین زده می شد.

در سال 1963، هنگامی که کلیسا به همراه سازمان دولتی، لیست کاملی از اجتماعات مذهبی موجود در سوئد را تهیه و منتشر نمود، هیچ اشاره ای به مسلمانان نکرد. مؤسسه جوامع مذهبی استکهلم در اول ژانویه 1966، تعداد مسلمانان ساکن در سوئد را حدود 1000 نفر تخمین زده بود. در سال 1970، تعداد مسلمانان سوئد حدود 9000 نفر تخمین زده شد و اسلام در بسیاری از زمینه ها، به موضوعی قابل طرح تبدیل شد. با توجه به وقوع انقلاب اسلامی در ایران، منافع جهانی مسلمانان در سوئد نیز ارتقا یافت. در سال 1985، نمایشگاه بزرگ اسلامی در موزه تاریخ باستان استکهلم تشکیل شد.

تحقیقات اسلامی در سوئد
متخصصین الهیات، تاریخ مذهبی و فلاسفه در کشورهای مختلف، بهره برداری علمی فراوانی از اسلام برده اند. در دوره بعد از جنگ، تحقیقات جامعه شناسی، بهره فراوانی از گسترش علمی موجود جهان اسلام برده است.

یک دیپلمات به نام کلیس رالامب(1698-1622)،احتمالا اولین فردی بود که تفسیری قابل اعتماد و غیرسیاسی از اسلام ارائه نمود. روابط سوئد با امپراتوری عثمانی، باعث جذب بسیاری از ویژگیهای فرهنگی اسلامی شد; آثاری که اکنون احتمالا می توان در جمع آوریهای موزه های سوئد یافت. طی قرن هیجدهم، می توان کارنلیوس لوس(1737-1686)و میشل انمان(1814-1676)را جزو الهام گرفته گان از منابع اسلامی برشمرد. در قرائت خانه اصلی کتابخانه دانشگاه شهر ابسالا، نقشه ای بی نظیر از مکه آویزان شده است، نقشه ای که در سال 1713 توسط انمان به سوئد آورده شد.

قرن هجدهم، همزمان با رشد منافع در کشورهای اسلامی بود و تعداد زیادی از شاگردان کارل لینیوس به کشورهای اسلامی سفر کرده و تحت تاثیر قرار گرفتند. همچون پیتر فروسکال(1763-1732)از شبه جزیره . آلبانی، فردریک هاسکویست(1752-1722)از امپراتوری عثمانی، جوهان پیتر فالک(1732-1752)از مسلمانان روسیه و کارل پیتر سونبرگ(1774-1732) از مسلمانان جاوه. یکی از قدیمی ترین نسخ قرآن مقدس، توسط جاکوب جوناس بیورنستاکل(1779-1731) به سوئد آورده شد که در کتابخانه دانشگاه اسپالا نگهداری می شود. میتوس نوربرگ(1826-1747)سعی نمود در تدریس خود، معلومات شاگردان خود را در خصوص اسلام افزایش دهد.

در قرن نوزدهم، بهترین همکاری توسط جوناس هالنبرگ(1834-1748) صورت گرفت. وی با توجه به مقام خود به عنوان ریاست هیات ضرب سکه پادشاهی، یک عامل مهم تلخیص مدل از سکه های عربی بود. هرمان الم کویست(1904-1839) فردی بود که راهی عمومی برای شناخت قرآن ابداع نمود و ژوهان تئودور نوردینگ(1890-1826)یک دست خط مهم عربی رامنتشر نمود. وی همچنین جزو مهمترین مردم سوئد در شناخت دست خطهای عربی بود.

کتابخانه های دانشگاههای لوند، اپسالا وکتابخانه سلطنتی استکهلم، دارای تعداد زیادی از منابع دستنویسهای اصلی از کشورهای اسلامی است که از کشورهای اسلامی و غربی و آسیای مرکزی به سوئد آورده شده که این منابع توسط اسلام شناسان سراسر جهان نوشته شده بود. اریک هرملین(1960-1944)از لوند در دهه 1930، ترجمه ای قابل تحسین از مطالب مهم، نظیر مولانا جلال الدین رومی و صوفیهای دیگر به زبان سوئدی ارائه داد. ترجمه هرملین از جلال الدین رومی، هنوز از نسخ جدید تجدید چاپ می شود و توهم بسیاری را به خود جلب می نماید. توراندری(1974-1885) و اچ.اس.نیبرگ(1889-1974) جزو متخصصین بین المللی قابل طرح در قرن 20 در این زمینه می باشند.

امروزه تحقیقات گسترده اسلامی در بسیاری از زمینه های انسانی و علوم اجتماعی توسط دانشگاههای سوئد صورت می گیرد. انتشار تعداد زیادی کتاب و مطالب علمی طی دهه 1990 در زمینه های مختلف اسلامی و مسائل مسلمانان، شاهدی بر گسترش منابع اسلامی بوده و مسلمانان سوئد نیز نقشی در این تحقیقات داشته اند. گسترش حضور اسلام در سوئد، کمکی برای افزایش منافع عمومی بود. در حال حاضر، دانشگاههای لوند و آبسالا دوره های تحقیقاتی در رابطه با اسلام شناسی برگزار می کنند.

ترجمه هایی از قرآن
تعداد زیادی ترجمه کامل از قرآن به زبان سوئدی وجود دارد. اولین ترجمه از قرآن به زبان سوئدی، متعلق به فردریک کرانسنس تاپل(1882-1801) در سال 1843 می باشد. این ترجمه، با تاسی از ترجمه کارل ژوهان تورنبرگ صورت گرفت. ترجمه کارل ویلهلم زترستن(1953-1866)از قرآن کریم که هم اکنون نیز در کتابخانه ها یافت می شود، در سال 1917 برای اولین بار از چاپ خارج شد. این ترجمه با لحن محترمانه و با استفاده از اصطلاحات اصیل و تاثیر کتاب عهد عتیق بر مردم سوئد، به عنوان بهترین ترجمه به زبانهای اروپایی به شمار می رود. ترجمه زترستن که در حال حاضر در کتابفروشیها یافت می شود و طی سالهای اخیر به وسیله کریستوفر تول(متولد 1931) با تفسیر جدیدی تجدید چاپ شده است نیز به عنوان ترجمه جدیدی از قرآن به زبان سوئدی محسوب می شود. کانیتاسادیکا، به عنوان یکی از پیروان طریقت احمدیه، ترجمه ای از قرآن را در سال 1988 منتشر نمود و به عنوان اولین ترجمه ارائه شده توسط یک خانم مطرح گردید. در سال 1994، انجمن بیلا در اسکاندیناوی و مؤسسه تحقیقاتی ماراج، ترجمه ای از قرآن را توسط جان اهلاندر(متولد 1938) منتشر کرد.

مؤسسات اسلامی در سوئد
در سوئد تعداد زیادی مسجد با ساخت ویلایی وجود دارد که برگزاری نماز به صورت مستمر در آنها صورت می گیرد. علاوه بر این، تعدادی مسجد بزرگ در سوئد به صورت مستقل ساخته شده است. اولین مسجد مستقل، در سال 1976 در گوتنبرگ تاسیس شد. این مسجد، تا زمانی که متعلق به فرقه احمدیه بود، به وسیله مسلمانان دیگر، مورد شناسایی قرار نگرفت. همچنین دو مسجد دیگر نیز در سوئد وجود دارد. همزمان با تاسیس مراکز اسلامی مولامو، ساختن بنای مسجد مولامو در آغاز دهه 1980 آغاز و در سال 1983 کامل شد. این بنا به عنوان اولین مسجدی بود که در اسکاندیناوی تاسیس شد. هزینه های تاسیس و اداره این مسجد تا زمان حاضر، توسط سازمان رابطة العالم الاسلامی پرداخت شده است. مسجد دیگری که در ترولهاتن به آتش کشیده شده بود، در سال 1994 مرمت و مجددا راه اندازی شد. همچنین مساجدی در استکهلم و ابسالا در دست احداث بوده، طرحهایی برای ایجاد مساجد در شهرهای گوتنبرگ، سیگتونا و چند جای دیگر وجود دارد. این طرحها، با تاسیس کتابخانه، مرکز اطلاعاتی و سازمانهای فعال در کنار بنای مساجد همراه است.

علاوه بر قبرستان اسکوکسیکیروگاردن در استکهلم، آرامگاههای دیگری از مسلمانان در شهرهای آبسالا و مولامو وجود دارد. تاکنون کارگران مهاجر، اغلب جنازه مردگان خویش را برای دفن به کشورهای اصلی خود عودت می دهند و از طرف برخی سازمانها، تسهیلات ویژه ای در این خصوص ارائه می شود. افزایش تعداد قبرستانهای مسلمانان در سوئد، با گسترش حضور مسلمانان در مزارع استکهلم در اوایل دهه 1990 همزمان بود.

هدایت امور مساجد به عهده امام مساجدی است که عموما دوره های مذهبی را در کشورهای اسلامی گذرانیده اند. امام، علاوه بر مساجد، در مراکز مهاجرت، بیمارستانها و زندانها نیز فعالیت دارد و طبیعتا گردهماییهایی با ارگانهای مسیحی در خصوص بسیاری مسائل اجتماعی به صورت محلی صورت می گیرد. برخی از این کلاسها توسط سازمانهای رابطة العالم الاسلامی و الدعوة الاسلامی از طریق برخی سفارتخانه های شناخته شده، تامین مالی می شوند. همچنین تعدادی پرورشگاه خصوصی اسلامی در برخی نقاط سوئد وجود دارد و تا سال 1993، یک کودکستان خصوصی اسلامی برای کودکان 6 تا 9 ساله در شهر مولامو وجود داشت.

سازمان جوانان مسلمان سوئد، دارای 23 سازمان محلی و 3000 عضو می باشد. همچنین سازمان دانشجویی مسلمان در دانشگاههای مختلف تاسیس شده است و تعداد زیادی از سازمانهای زنان مسلمان در گردهماییهای مختلف شرکت می کنند.

تعدادی از سازمانهای اسلامی نظیر سازمانهای الدعوة الاسلامی، جماعت التبلیغ، رابطة العالم الاسلامی و منهاج القرآن در فعالیتهای علمی یا اعزام هیات توسط سازمانی به نام «الدعوه » در سوئد دخیل می باشند. مرکز اطلاعات اسلامی استکهلم نیز با مراکز دیگر اطلاعاتی و تحقیقی مرتبط می باشد. این مرکز همچنین از سال 1989، یک مجله به زبان سوئدی تحت عنوان «سلام » منتشر می نماید. این مرکز، تاسیسات دیگری نظیر کتابخانه، کتابفروشی و فروشگاه لباس نیز دایر نموده است. این مرکز همچنین تاکنون تعدادی از منابع اسلامی را ترجمه و به زبان سوئدی منتشر نموده است.

منبع:

Documentation of Euro-Islam Confrence

1995 ،6 ،17-15 ، Stockholm

پی نوشت:

1) کارشناس دفتر تحقیقات اسلامی