نویسنده:احمد صائبی
منبع:روزنامه رسالت
دانشمندان مسلمان در توسعه علم و دانش نقش به سزایى داشته اند.یکى از این دانشمندان ابن سینا بوده است.
ابن سینا بلخى یا پورسینا حسین پسر عبدالله زاده در سال 370 هجرى قمرى و در گذشته در سال 428هجرى قمری، دانشمند و پزشک و فیلسوف بود. نام او را به تفاریق ابن سینا، ابوعلى سینا، و پور سینا گفته‌اند. در برخى منابع نام کامل او با ذکر القاب چنین آمده: حجه‌الحق شرف‌الملک شیخ الرئیس ابو على حسین بن عبدالله بن حسن ابن على بن سینا البخاری. وى صاحب تالیفات بسیارى است و مهم‌ترین کتاب‌هاى او عبارت‌اند از شفا در فلسفه و منطق و قانون در پزشکی.
وى شاگردان دانشمند و کارآمدى به مانند ابوعبید جوزجانی، ابوالحسن بهمنیار، ابو منصور طاهر اصفهانى و ابوعبدالله محمد بن احمد المعصومى را که هر یک از ناموران روزگار گشتند تربیت نمود.همچنین ابوریحان بیرونى نیز از دیگر دانشمندان ایرانى بود که تعالیم و آثار وى همچنان در قله هاى تابناک علم و دانش خود نمایى مى کند.ابوریحان محمد بن احمد بیرونی، دانشمند بزرگ و ریاضیدان، ستاره‌شناس و تاریخ نگار سده چهارم و پنجم هجرى ایران است و بعضى از پژوهندگان او را از بزرگ‌ترین فیلسوفان مشرق‌زمین مى‌دانند. او در 362هچرى قمرى در خوارزم که در قلمرو سامانیان بود به دنیا آمده بود و زادگاه او که در آن زمان روستاى کوچکى بود بعدا به «بیرونی» تجدید نام داده شده است. مرگش در غزنه در اوان انقلاب سلجوقیان و پادشاهى مسعود بن محمود غزنوى بوده است و برخى درگذشت او را در 440 هجرى قمرى مى‌دانند. تالیفات بیرونى به زبان عربی، یعنى زبان علمى و همه‌کس‌فهم عالم اسلام و ایران بوده است، مگر ترجمه «التفهیم» که خود ، آن را از عربى به فارسى برگردانیده است .
بیرونى دقت و اصابت نظر خویش را مدیون مطالعات فلسفى بود، لیکن او در فلسفه پیرو روش متعارف عهد خویش یعنى آن روش که به وسیله کندى و فارابى و نظایر آنان تحکیم و تدوین شده بود نبود بلکه به عقاید ویژه و روش جداگانه و ایرادات خود بر ارسطو ممتاز است، وى همچنین از آثار فلسفى هندوان کتبى چون «شامل» را به عربى ترجمه نمود.
در طول تاریخ سده هاى اخیر شاهد ظهور دانشمندان مسلمان زیادى هستیم که همواره در راه بسط راه علم و دانش گام بر داشته اند.درحوزه هاى علوم دیگرچون کیمیاازجابربن حیان متولد 741م میتوان یادآورشد که گوگردراساخت وطلاراازنقره جداگردانید. ازخدمات ابوبکر رازى ( 864-932م) درعرصه علوم مختلف به خصوص درعلوم کیمیاوبیولوژى میتوان یادآورگردیدکه کتاب طب منصورى اوتاقرنهاى اخیرمانند کتاب “قانون “ ابن سینا (980-1037م) دردانشگاه هاى مشهوراروپاتدریس میشد. به همین گونه ازکارخستگى ناپذیروبى مانند محمد ابن موسى خوارزمى درقرن نهم میلادى میشود یادآورشد که درحوزه علم الجبر به پیشرفتهاى زیادى نایل آمد وباکشف معادله درجه دوم درریاضى انقلابى رادراین علم پدیدآورد ومعادله اودرریاضیات حیثیت کلیدى رادارد. درحوزه علوم تاریخ وجغرافیا ازابن خلدون بنیانگذارعلم جامعه شناسى معاصر ومسعودى میتوان یاداورشد که کارهاى بس غظیمى رادرحوزه شناخت و توسعه علوم اجتماعى انجام داده اند. به همین شکل ازدانشمندان دیگرى چون ابن هثیم (965-1039م) باید ذکرکردکه کارهاى اودرعلم فزیک کمترازنیوتن نمیباشد. وى درریاضى و فلسفه از شخصیتهاى متبحر روزگار خودبود.. همان گونه که از مثال هاى فوق الذکر بر مى آید نقش دانشمندان مسلمان در توسعه علم و دانش بلا انکار است.وظیفه ملتها و دولتهاى اسلامى این است که سرمایه عظیم باقیمانده از این دانشمندان را ارج نهاده و تعالیم آنها را در سیستم تالیف و تدوین کتب درسى خود انعکاس دهند.در این صورت است که علوم اسلامى جایگاه واقعى خود را خواهند یافت و دانشجویان ممالک اسلامى از روى آورى به سمت و سوى تعالیم بى روح غربى خود دارى خواهند نمود.