موضوع : پژوهش | مقاله

«الایرانیون والأدب العربی»

مجله پژوهشگران آذر و دی 1383، شماره 1

نویسنده : قیس آل قیس
26
«الایرانیون و الأدب العربی» نام طرحی است با هدفِ بررسی های مربوط به ایران شناسی در کتاب های عربی اسلامی.

در این طرح قصد است تاریخ کوشش های دانشمندان ایرانی برای پیشرفت علوم و آداب و زبان عربی ــ که ایرانیان از دیرباز آن را زبان دین خود می شناخته اند ــ و به طور کلی فرهنگ عرب بر اساس تاریخی و مبتنی بر روش تحقیقی و علمی تهیه و عرضه شود.

امّا اهداف تفصیلی طرح:
1. نشان دادن دانش و فرهنگ برتر ایرانیان بر سایر اقوام و مللی که به اسلام ایمان آوردند.

2. ارائه تاریخ تحولات فکری دانشمندان ایران و تأثیر تحولات سیاسی اسلامی بر نحوه تفکر آنان.

3. بررسی روند تاریخی و انشعابات هر یک از علوم.

4. معرفی دانشمندان و نویسندگان ایرانی و شرح حال ایشان و ارائه منابعی برای مطالعه بیشتر در این زمینه.

5. تشریح نوشته های این دانشمندان براساس موضوع و اظهارنظر درباره نوشته های آنان و چگونگی استفاده از این نوشته ها.

6. بحث درباره نوشته ها و کتاب های موجود در کتابخانه های سراسر جهان؛ همچنین، ذکر محلّ نگهداری نسخ خطی مقاله ها و کتاب هایی که تاکنون چاپ نشده است (مثلاً در کتابخانه موزه لندن، کتابخانه ملی پاریس، کتابخانه برلن، کتابخانه لیدن و...).

7. تنظیم حاصل این تحقیق که در ضمن آن، تأثیر فرهنگ و تفکر دانشمندان ایرانی در فرهنگ و ادبیات عرب هم مطالعه و بررسی می شود، به صورت دائرة المعارف گونه ای که در اختیار محققان و دانشمندان و علاقه مندان فرهنگ و تمدن اسلامی قرار خواهد گرفت.

8. تهیه فهرست اعلام و موضوعات در پایان کتاب.

9. ارائه فهرست مراجعی که از آنها استفاده می شود، در بخش پیوست ها.

متأسفانه در کنفرانس «فلاسفة العرب» که از 29/8/68 تا 7/9/68 در پاریس برگزار شد، دانشمندان ایرانی که کتاب های خود را به زبان عربی نوشته اند، عرب معرفی شدند. البته در همان زمان، به دستور ریاست وقت پژوهشگاه چند تن از دانشمندان ایرانی جهت دفاع از حق فرهنگ و ادب ایران، از سوی پژوهشگاه به پاریس اعزام شدند؛ که همراه آنان، نسخی از دوره الایرانیون و الأدب العربی که تا آن زمان چاپ شده بود، به عنوان مدرک فرستاده شد.

آثار به چاپ شده:
1. کتاب رجال علوم القرآن (در 2 مجلد)

2. کتاب رجال علم الحدیث (در 2 مجلد)

3. کتاب رجال فقه الشیعة الامامیّة

4. کتاب رجال فقه الحنفیّة

5. کتاب رجال فقه الشّافعیّة

6. کتاب رجال فقه المالکیّة

7. کتاب رجال فقه الحنبلیّة

8. کتاب رجال التصوف والعرفان

آثار در دست اقدام برای تدوین و چاپ:

1. کتاب علماءالریاضیات والهندسة والنجوم

لی اوت کتاب خاتمه یافته است و انشاءالله به زودی منتشر خواهد شد.

2. العلوم الدخیلة، مشتمل بر کتاب های زیر: