اهداف، ساختار و فعالیت های مجمع جهانی ;تقریب مذاهب اسلامی
مجله پژوهشگران خرداد و تیر 1386 - شماره 12 و 13
نویسنده :
73
پیشگفتار
تقریب مذاهب اسلامی و یگانه شدن صفوف مسلمانان در برابر دشمنان اسلام، آرزوی دیرینه شخصیتهای منصف و دلسوز جهان اسلام و یکی از بزرگترین هدفهای نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است.
عدهای گمان کردهاند که هدف از تقریب مذاهب اسلامی، ترویج اباحهگری اعتقادی وعلمی و سانسور حقایق تاریخی و روایی است در حالی که هدف اصلی دعوت تقریب، ایجاد اتحاد بین جوامع و فرق اسلامی است.
این هدف مقدس، متکی به ریشههای استوار در کتاب و سنت و مبتنی بر صلاح جمع و فرد است و با ممانعت از ایجاد تفرقه در صفوف مسلمانان، مانع کناررفتن عنایت الهی وسست شدن ایمانها وذلت و شکست مسلمانان و تسلط اجانب بر کشورهای اسلامی میشود.
در این برهه که ملتهای مسلمان، در پرتو حرکت بیداری اسلامی به وجود دشمن مشترک و نیات شوم آن پی برده اند لازم است برای خنثی کردن ترفندهای تفرقهافکنانة دشمنان و ارجاع عظمت اسلام و در رأس آن عظمت معنوی آن فداکاری و مجاهدت کرد و با توحید کلمه به سوی کلمة توحید که مقصد بزرگ الهی وعظیم عقلانی است، راه پیمود.
با بسط عقلانیت دینی است که میتوان به رفع شبهات وغنابخشی پایههای نظری رفتار فردی و اجتماعی رسید و بر اساس آن است که با یافتن زبان مشترک، ارتباطات درونی امت اسلامی گسترش مییابد و فرهنگ گفتوگو جایگزین سوءتفاهم و عواقب آن میشود.
تاریخچهای از دعوت تقریب
اگر صفحات تاریخ را ورق بزنیم، خواهیم دید که چه برادرکشیهایی به بهانة اختلاف شیعه و سنی صورت گرفته است و این اختلاف، منجر به قطع هرگونه ارتباط علمی و فرهنگی میان شیعه و سنی شده است؛ به گونهای که پیروان این دو مذهب، آن چنان به یکدیگر مینگریستند که گویی پیرو دو دین متفاوت اند.
دعوت تقریب مذاهب اسلامی، برای مقابله با این رویه شکل گرفت و بر پایهای علمی و ارشادی و با پشتوانة علما وشخصیتهای بزرگ اسلامی حرکت خود را آغازکرد. شخصیتهای بزرگی که با توکل به خدا در این میدان پرجنجال گام نهاده، از هیچ حمله ومانع تراشی نهراسیدند.
در این میان، استاد محمدتقی قمی از حوزة علمیة شیعه، به قاهره، مرکز بزرگ جهان تسنن مهاجرت کرد و نهال تقریب را نشاند. وی برای اهل سنت تبیین کرد که شیعه را با فرقة غلاة و مخطئه اشتباه گرفتهاند، هم چنان که شیعه نیز اهل سنت را با فرقة ناصبی اشتباه گرفته است. او در تبادل اندیشه با علمای اهل سنت و طرح اندیشههای خود همه را به وحدت کلمه و سعة صدر دعوت کرد. حاصل این تبادل نظر، اندیشه ایجاد مرکزی به نام دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیة بود.
در طول تاریخ، شخصیتهایی از قدما و متأخرین همواره به نوعی در راه وحدت سلامی کوشیدهاند که نتیجة برجستهای دربرنداشته است، اما رجال دارالتقریب در مدت کوتاهی توانستند با ایمان خالص و راسخ خود نسبت به هدف والایشان، به موفقیتهای چشمگیری نایل شوند.
استاد شهید مطهری (ره) دراین باره میفرماید:
«برای اولین بار بعد ازچندین سال بین زعیم روحانی شیعه ]آیت الله العظمی بروجردی[ و زعیم روحانی، شیخ عبدالمجید سلیم و بعد از او به فاصلة دو سال شیخ محمود شلتوت مفتی سرزمین مصر و رئیس جامع ازهر، روابط دوستانه برقرار شد ونامه مبادله گردید.. معظم له ]آیت الله العظمی بروجردی[ را نباید گفت نسبت به این مسئله علاقهمند بود، بلکه باید گفت عاشق و دلباختة این موضوع بود و مرغ دلش برای این موضوع پر میزد. از دو منبع موثق شنیدم که در حادثة قلبی اخیر که منجر به وفات ایشان شد بعد از حملة قلبی اول که عارض شد و مدتی بیهوش بودند و بعد به هوش آمدند، قبل از این که توجهی به حال خود بکنند، موضوع تقریب و وحدت اسلامی را طرح میکنند و میگویند من آرزوها در این زمینه داشتم.»(1)
دو سال از فعالیت موفقیتآمیز دارالتقریب میگذشت که مجلة دینی رسالة الاسلام تأسیس شد و نویسندگان بزرگ شیعه و سنی در آن به نشر افکار علمی خود پرداختند. این مجله گنجینهای از مقالات علمی، ادبی، اخلاقی، تاریخی، فقهی، فلسفی و ارشادی و از همه مهمتر مقالاتی به نام تفسیر قرآن کریم به قلم توانای مفسر بزرگ شیخ محمود شلتوت بود که به دور از تعصبات فرقهای نگاشته شده است.
از آثار دیگری که این مرکز منتشر ساخت، کتاب مجمع البیان لعلوم القرآن اثر امین الاسلام طبرسی از علما و مفسرین قرن ششم هجری است.
عبدالمجید سلیم، شیخ وقت الازهر، کتاب مذکور را چنین میستاید: «کتابی است گران سنگ، ارزشمند، پربار و بسیار سودمند. فکر نکنید اینها را برای مبالغه گفتهام. این کتاب یکی از مهمترین کتابهای مرجع تفسیری و علوم قرآن است.»(2)
در ادامة کوششهای مصلحانهای که در دارالتقریب انجام گرفت، شیخ محمود شلتوت رئیس جامع الازهر حکمی صادر کرد مبنی بر این که میتوان به تمام مذاهب اسلامی از جمله مذهب جعفری مراجعه کرد.
رفته رفته دعوت تقریب، رنگ یک مکتب فکری به خود گرفت که مبتنی بر بحث واستدلال علمی و کتاب و سنت بود.
بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در ایران، بنیانگذار انقلاب، حضرت امام خمینی(ره)، وحدت اسلامی رابه عنوان شعاری راهبردی برگرفته از عمق باورهای اسلامی، مطرح ساخت. به علاوه، در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز، پیروان مذاهب اسلامی، از آزادی کاملی در پایبندی به اعتقادات خویش برخوردارند. تا آنجا که پیروان دیگر مذاهب حق دارند به دادگاههایی که براساس دیدگاه آنان حکم میکنند مراجعه کنند.
همچنین انقلاب اسلامی ایران، با پافشاری بر بازگرداندن نقش حقیقی شعایر اسلامی از جمله نمازجمعه و حج، بزرگترین عرصة تحقق احساسات جمعی نسبت به وحدت این امت را فراهم ساخت و با تأکید بر لزوم جمع کردن امت اسلامی دربارة مسایل سرنوشت ساز و پیدا کردن راه حل اسلامی در آن حوزهها، مهمترین گام را برای تعمیق خط وحدتگرایانة اسلامی برداشت. از این موارد میتوان موضعگیریهای اساسی درباره مسئلة فلسطین، لبنان، افغانستان وعراق را برشمرد.
به منظور تحقق شعار وحدت، سخن از هفتة وحدت به میان آمد و به دنبال آن در چهارمین کنفرانس وحدت اسلامی که با حضور جمعی از اندیشمندان جهان اسلام در تهران برگزار شد، پیشنهاد تشکیل مجمع تقریب مذاهب اسلامی، به رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت الله خامنهای ارائه شد و ایشان نیز دستور تشکیل مجمع را صادر فرمودند.
مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در سال 1369 هجری شمسی به دستور مقام معظم رهبری و در پی انتصاب دبیر کل و اعضای شورای عالی از سوی معظم له آغاز به کارکرد.
شورای عالی مجمع، در اولین گام، اساسنامه و ساختار مجمع را تصویب کردو ارکان آن را بر سه محورعلمی و فرهنگی و ارتباطات داخلی و بین المللی بنا گذاشت.
اساسنامه مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
فصل اول: کلیات
مادة اول: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی که از این پس در این اساسنامه مجمع تقریب نامیده میشود، مؤسسهای است اسلامی، علمی، فرهنگی و جهانی که به دستور حضرت آیت الله خامنهای، ولی امرمسلمین در سال 1369 هجری شمسی تأسیس شده و دارای شخصیت حقوقی مستقل است و طبق مقررات این اساسنامه اداره میشود.
مادة دوم: محل اصلی مجمع تقریب تهران خیابان آیت الله طالقانی پلاک 357 است و میتواند در صورت ضرورت دردیگر نقاط مهم ایران و سایر کشورهای جهان شعب یا دفاتری تأسیس کند.
مادة سوم: اشراف و نظارت عالیه بر مجمع تقریب با ولی امر مسلمین است.
مادة چهارم: زمان فعالیت مجمع نامحدود است.
فصل دوم: اهداف
مادة پنجم: مجمع تقریب برای رسیدن به اهداف زیر فعالیت میکند:
الف کمک به امر احیا و گسترش فرهنگ و معارف اسلامی و دفاع از حریم قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم(ص).
ب کوشش در راه ایجاد آشنایی و تفاهم بیشتر بین علما، متفکران و پیشوایان مذهبی جهان اسلام در زمینه های اعتقادی، فقهی، اجتماعی و سیاسی.
ج گسترش اندیشة تقریب بین اندیشمندان و فرهیختگان جهان اسلام و انتقال آن به تودههای مسلمان، و آگاه کردن آنان از توطئههای تفرقه انگیز دشمنان.
د کوشش در تحکیم و اشاعة اصل اجتهاد و استنباط در مذاهب اسلامی.
. سعی در ایجاد هماهنگی و تشکیل جبهة واحد مقابل توطئههای تبلیغاتی و تهاجم فرهنگی دشمنان اسلام بر اساس اصول مسلم اسلامی.
و رفع بدبینیها و شبهات بین پیروان مذاهب اسلامی.
تبصرة 1: مجمع تقریب مؤسسة غیر انتفاعی است.
فصل سوم: راه کارها
مادة ششم: مجمع تقریب اهداف خود را از راه های زیرتحقق می بخشد:
الف شناسایی و ارتباط با جمعیت ها و انجمن ها و شخصیت های گوناگون مسلمان به منظور ایجاد زمینة فعالیت های مشترک.
ب تألیف، تحقیق، نشر و توزیع کتب و مطبوعات و تحقیقات و بررسی های علمی و اجتماعی مناسب در زمینة مسائل مشترک مذاهب اسلامی.
ج ایجاد و گسترش فعالیتهای حوزوی و دانشگاهی در زمینة علوم اسلامی.
د برگزاری کنفرانس و حضور و شرکت در مجامع مناسب.
ه عضویت در مجامع بینالمللی از قبیل سازمان کنفرانس اسلامی و سازمان ملل متحد (بخش سازمانهای غیر دولتی).
و تأسیس جماعتهای تقریبی در نقاط مختلف دنیا.
ز کمک به انجمنها، مؤسسات و افراد متمایل به تقریب.
ح تأسیس مراکز، شعب و نمایندگی در مناطق مهم و در صورت لزوم.
فصل چهارم: ارکان
مادة هفتم: ارکان مجمع تقریب عبارت است از:
الف مجمع عمومی
ب شورای عالی
ج دبیرکل
فصل پنجم: مجمع عمومی
الف تشکیل مجمع عمومی
مادة هشتم: اعضای مجمع عمومی از میان علما، متفکران و پیشوایان مذاهب اسلامی سراسر جهان که موافق فکر تقریب مذاهب اسلامی باشند توسط شورای عالی برای مدت شش سال انتخاب می شوند [......ماده دوازدهم].
فصل ششم: شورای عالی
الف تشکیل شورایعالی
مادة سیزدهم: اعضای این شورا از میان علما، متفکران و شخصیتهای اسلامی از مذاهب معتبر اسلامی توسط ولی امر مسلمین برای مدت 6 سال منصوب میشوند.
مادة چهاردهم: شورایعالی در برابر ولی امر مسلمین در حدود اختیارات و مسئولیتهای محوله، مسئول و پاسخگو است.
مادة پانزدهم: تعداد اعضای شورایعالی حداقل 15 نفر و حداکثر 21 نفر است.
مادة شانزدهم: با تصویب اکثریت اعضای شورای عالی دو نفر از اعضا بهعنوان رئیس و نایب رئیس به مدت دو سال انتخاب خواهندشد.
تبصرة 5: شورای عالی یک نفر را به عنوان دبیر جلسات انتخاب خواهد کرد.
مادة هفدهم: جلسات شورای عالی با حضور اکثریت اعضای موجود در ایران رسمیت پیدا می کند و مصوبات آنان با اکثریت حاضران معتبر است. [.....ماده نوزدهم].
استراتژی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی
در فاصلة سالهای 1382 تا 1391 ه .ش
مقدمه:
تدوین برنامهریزی راهبردی از آن روی اهمیت دارد که هر چند سازمانی در گذشتة فعالیتهای خود، موفقیتهایی داشته باشد، اما موفقیت در عمل گذشته هیچ تضمینی برای دستیابی به موفقیت آینده نیست. در همین راستا، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی جهت دستیابی به آرمانها و اهداف خود، اقدام به تهیة طرح جامع برنامهریزی استراتژیک کرده است و آن را به نشست بین المللی شورای عالی مجمع که در تاریخ دوم و سوم دیماه 1381 در تهران برگزار شد،ارائه داد. شورای عالی در این اجلاس آن را بررسی و تصویب کرد.
متن استراتژی مجمع
فصل اول: مفاهیم اختصاصی
1. تقریب:
از نظر مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، تقریب عبارت است از:
نزدیک شدن پیروان مذاهب اسلامی با هدف تعارف و شناخت یکدیگر به منظور دستیابی به تئالف و اخوت دینی بر اساس اصول مسلم و مشترکات اسلامی.
2. وحدت اسلامی.
3. مذاهب اسلامی.
مقصود از مذاهب اسلامی آن دسته از مکاتب فقهی معروف اسلامی هستند که دارای نظام اجتهادی منسجم و مستند به کتاب و سنت می باشند. از نظر مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی این مذاهب فقهی به رسمیت شناخته شده عبارت اند از: مذهب حنفی، شافعی، مالکی و حنبلی از اهل سنت ومذهب اثنی عشری و زیدی از شیعه؛ و مذهب اباضی.
(البته مذاهبی هستند که یا پیرو نداشته و یا در یکی از مذاهب مذکور، مندرج هستند و یا به شکل آرای فردی که مقید به مذهب معینی نیستند عمل می کنند).
فصل دوم: مبانی تقریب
حرکت تقریب بین مذاهب بر مبانی و اصول کلی استوار است که مهم ترین آنها عبارت است از:
1. قرآن کریم و سنت شریف نبوی دو منبع اساسی برای شریعت اسلام هستند و تمامی مذاهب اسلامی در این دو اصل مشترک هستند و حجیت سایر منابع در گرو استناد به این دو منبع اصلی است.
2. ایمان به اصول و ارکان زیر ملاک اسلامیت است:
الف ایمان به وحدانیت خداوند تعالی (توحید).
ب ایمان به نبوت و خاتمیت رسول اکرم حضرت محمد(صلی الله علیه و آله وسلم) و سنت پیامبر به عنوان یکی از منابع اصلی دین.
ج ایمان به قرآن کریم و مفاهیم و احکام آن به عنوان اولین منبع دین اسلام .
د ایمان به معاد.
ه عدم انکار ضروریات دین و تسلیم شدن به ارکان اسلام مثل نماز، زکات، روزه، حج، جهاد و….
3. مشروعیت اجتهاد و آزادی بحث: اسلام با به رسمیت شناختن اجتهاد در چهارچوب منابع اصلی اسلامی اختلافات فکری را پذیرفته است. بر مسلمانان است که اختلافات اجتهادی را امری طبیعی قلمداد کرده و به رأی دیگران احترام بگذارند.
4. وحدت اسلامی یکی از ویژگی های امت اسلامی در قرآن مجید و از اصول بسیار مهم آن است. این اصل در موارد تزاحم با اصول دارای اهمیت کم تر بر آنان مقدم می شود.
5. اصل برادری اسلامی مبنایی کلی برای تعامل بین مسلمانان است.
فصل سوم: رسالت و چشم انداز مجمع
رسالت مجمع جهانی تقریب عبارت است از:
«ارتقای سطح آشنایی و آگاهی و تعمیق تفاهم بین پیروان مذاهب اسلامی و تقویت احترام متقابل و تحکیم رشته های اخوت اسلامی در بین مسلمانان بدون هیچ گونه تمایزی از لحاظ تعلقات فرقه ای، قومی یا ملی آنان به منظور رسیدن به امت واحدة اسلامی.»
چشمانداز مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی:
مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی مجموعهای است متشکل از دهها تن از علمای مذاهب اسلامی از کشورهای مختلف جهان که به عنوان یکی از مراکز مهم منادی تقریب و وحدت در جهان اسلام شناخته شده است و زمینه ساز تعامل سازنده میان پیروان مذاهب مختلف اسلامی است این مجمع در نظر دارد در ده سال آینده شرایط مطلوب ذیل را محقق گرداند:
1. نزدیکترساختن وضعیت جامعه امروز اسلامی به شرایط و وضعیت عصر رسول اکرم(ص) به عنوان الگو از جهت اخوت و برادری دینی و از بین بردن جو خصومت و تعصبات فرقهای میان پیروان مذاهب اسلامی.
2. گسترش همبستگی پدید آمده میان برخی از مذاهب اسلامی به تمامی مسلمانان و سایر مذاهب اسلامی.
3. پذیرش و مقبولیت عمومی مسلمانان نسبت به اختلافات مذهبی برخاسته از اجتهادات ضابطهمند.
4. الگو قراردادن رفتار ائمة مذاهب اسلامی با یکدیگر و گسترش آن در میان پیروان امروز آنان.
فصل چهارم : زمینههای تقریب
زمینه های تقریب مذاهب اسلامی تمامی ابعاد زندگی پیروان مذاهب اسلامی را در بر می گیرد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
اعتقادات :
همة مذاهب اسلامی به اصول اعتقادی (توحید ، نبوت، معاد و…)و ارکان اسلام باور مشترک و واحدی دارند و اختلاف در فروعات آن خللی به اصل اسلام و برادری اسلامی وارد نمیسازد.
فقه و قواعد آن :
طبق نظر محققان و فقهای مذاهب ،مشترکات در ابواب فقهی نسبت بالایی را به خود اختصاص داده است واختلاف نظردر برخی مسائل فقهی نیز طبیعی و برگرفته از برداشتهای اجتهادی فقها است .
اخلاق و فرهنگ اسلامی :
مذاهب اسلامی در زمینة اخلاق فردی و اجتماعی و فرهنگ اسلامی اختلافی نداشته و پیامبر اکرم الگوی اخلاقی همة مسلمانان است.
تاریخ:
بدون شک مسلمانان در وحدت مسیر تاریخی اسلام در مقاطع اساسی آن اتفاق نظر دارند و اختلافات فرعی و جزئی را می توان در جوی آرام مطرح ساخته در موارد بسیاری از آن به اتفاق نظر رسید. به هر شکل نباید اختلاف نظرها آثار منفی بر روند کنونی امت اسلامی بگذارد.
موضعگیریهای سیاسی امت اسلامی :
طبیعی است که همة مسلمانان دشمنان مشترکی دارند که میبایست در برابر آنان همچون بنیانی مرصوص و در صفی واحد استوار بایستند. ویژگیهای امت اسلامی نیز بر این اصل تأکید مضاعف دارد و منعی در هیچیک از مذاهب اسلامی در این زمینه وارد نشده است و بر رهبران و علمای اسلامی و روشنفکران مسلمان است که سیاست واحدی را در برابر دشمنان در پیش گیرند.
فصل پنجم: اصول و ارزشها
مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در حرکت اصلاحی خود و انجام برنامههایش به این اصول و ارزشها پایبند است:
ضرورت همکاری همه جانبه در موارد مورد اتفاق مسلمانان.
لزوم موضع گیری هماهنگ و واحد در برابر دشمنان اسلام.
پرهیز از نسبت دادن کفر و فسق و بدعت به یکدیگر.
م مسلمانان با پذیرش مشروعیت اجتهاد در چهارچوب منابع اصیل اسلامی بایستی لوازم و تبعات این اصل را هم بپذیریم و اگر یک نظر اجتهادی از دیدگاه ما خطا بود، صاحب آن را به کفر و فسق متهم نکنیم. بنابراین، امور اختلافی را از رتبة کفر و ایمان به رتبة خطا و صواب باید تنزل داد.
از سوی دیگر نباید کسی را به علت لوازم سخن یا اعتقادش که از نظر ما به انکار اصول دین منتهی میشود، تکفیر کنیم زیرا ممکن است او به این لوازم اعتقاد نداشته باشد.
برخورد محترمانه در امور اختلافی: وقتی اسلام نوعی شکیبایی دینی را در مناسبات خود با سایر ادیان توصیه میکند و از مسلمانان میخواهد که به مقدسات فکری و اعتقادی باطل دیگران بیحرمتی ننمایند، به طریق اولی در مناسبات بین مسلمانان، اصل اجتناب از بیحرمتی به مقدسات پیروان مذاهب اسلامی را مورد تأکید قرار میدهد و آنان را به معذور دانستن یکدیگر در امور اختلافی دعوت می کند.
آزادی اختیار مذهب : اصل آزادی مذهبی به عنوان یک اصل کلی در روابط فردی جریان خواهد داشت. پس هر فرد در انتخاب مذهب اسلامی خود آزاد است. سازمانها و دولتها نبایستی مذهبی را به اجبار به دیگران تحمیل کنند بلکه باید همة مذاهب اسلامی را به رسمیت بشناسند.
آزادی عمل به احکام شخصیه: در مسائل مربوط به احوال شخصیه، پیروان مذاهب اسلامی تابع مقررات مربوط به مذهب متبوع خود هستند، مگر در امور مربوط به نظم عمومی که قوانین جاری کشور متبوع آنان که به واسطة حکومت مشروع اداره میشود، حاکم خواهد بود.
حل اختلافات از طریق گفتوگوی سالم و رعایت آداب آن: بر اساس آیة شریفة «فبشر عباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه» قرآن کریم مسلمانان را به گفتوگوی مسالمتآمیز و بدون هیاهو با کفار و اهل کتاب، برای رسیدن به حقیقت، دعوت کرده است. بنابراین بر مسلمانان به طریق اولی لازم است اختلافات خود را از طریق گفت وگوی سالم و رعایت آداب آن حل و فصل کنند.
لزوم اهتمام همة مسلمانان به ابعاد عملی تقریب و تبلور ارزش های آن و نیز تلاش همه جانبه در راه اجرای شریعت اسلامی در تمامی عرصه های زندگی.
مرکز تحقیقات علمی مجمع
مرکز تحقیقات علمی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در سال 1370 ه.ش، در شهر مقدس قم تأسیس شد. هدف کلی مرکز، انجام پژوهشهای مقارن در حوزههای کلام، فقه و قواعد آن، اخلاق و تاریخ است که به جهات ذیل صورت میگیرد:
1. شناخت اخلاق مذاهب در اصول کلی و مسایل فرعی.
2. بررسی شیوة استدلال و میزان استحکام ادله.
3. شناخت اصطلاحات و آرای مذاهب و مقایسة آنها.
4. یافتن راه علمی تقریب آر در مسایل مورد اختلاف.
این مرکز به لحاظ تشکیلاتی زیرمجموعة معاونت فرهنگی و پژوهشی است و برنامهریزی و هدایت علمی آن، زیر نظر هیئت علمی صورت میگیرد.
هیئت علمی از میان فضلا و اندیشمندان حوزه و دانشگاه با نظر شورای عالی و ابلاغ دبیر کل انتخاب میشوند. وظایف هیئت علمی تصویب طرحهای پیشنهادی گروهها و ارزیابی و نظارت بر طرحها است.
دبیر کل مجمع و دو تن از اعضای شورای عالی، عضو هیئت علمی هستند. سرپرست مرکز از میان محققان و روحانیون با تجربه و با ابلاغ دبیر کل انتخاب میشود.
وظیفة سرپرست مرکز، اجرای کلیة طرحهای مصوب و ادارة مرکز است. وی عضو هیئت علمی و مدیر پژوهشی مجمع است.
گروههای علمی، براساس نیازهای علمی مجمع و با تصویب هیئت علمی تعیین و تشکیل شده، اعضای آن با انتخاب هیئت علمی از میان محققان انتخاب میشوند.
هیئت علمی، نیازهای پژوهشی زیر را در اولویت قرار میدهد:
1. تألیف کتابهای درسی به شیوة مقارن جهت تدریس در دانشگاه مذاهب اسلامی.
2. تألیف کتابهای غیردرسی مقارن و دفع اتهامات و شایعات مطرح در مورد مذاهب.
3. تهیة دایرة المعارفهای مقارن.
4. پاسخ به سؤالات علمی.
5. تصحیح متون مناسب تقریبی.
دانشگاه مذاهب اسلامی:
پس از تأسیس مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، مقام معظم رهبری رهنمود تأسیس «دانشگاه مذاهب اسلامی» را زیر نظر مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی ارائه فرمودند که اساسنامة آن تدوین و در سال 1371 مورد تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفت.
این دانشگاه تداوم کار حوزههای علمیة اسلامی درگذشته است. حوزههای علمیة پیامبر اکرم(ص) و علمای قدیم منحصر به فرقه و گروه خاصی نبود، بلکه همگان حتی کسانی که بعدها صاحب مکتب خاصی شدند، از محضر اهل بیت(ع) بهرهمند میشدند و یا حوزة علمیة شیخ طوسی در کرخ بغداد آنچنان ناظر به جمع کلمه بود که بسیاری از علمای اهل سنت از آن استفاده میکردند و علمای بزرگ شیعه چون علامه حلی، شهید اول و شهید ثانی گذشته از تحصیل در حوزههای شیعه از حوزههای مهم اهل سنت در بغداد، مصر، مکه، مدینه، الخلیل، دمشق و قدس استفادة فراوان کردهاند. اجازات متبادله میان علمای مذاهب اسلامی، که در اجازات بحارالانوار و اجازات آیتالله العظمی مرعشی آمده و همچنین بسیاری از کتابهای مشترک در حوزههای شیعه و سنی مانند جامعالمقدمات، سیوطی، احیاءالعلوم، تذکرة السامع (آداب تعلیم و تعلم) و منظومة سبزواری و شرح قوشجی بر عقائد خواجه نصیرالدین طوسی و … نشانگر همبستگی فراوان حوزههای علمیة جهان اسلام با یکدیگر است.
1. هیئت امنای دانشگاه
هیئت امنای دانشگاه عبارتاند از:
1. ریاست جمهوری اسلامی ایران و یا نمایندة ایشان.
2. دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی که رئیس هیئت امنا است.
3. وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و یا نمایندة ایشان.
4. وزیر آموزش و پرورش یا نمایندة ایشان.
5. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یا نمایندة ایشان.
6. ریاست دانشگاه.
7 و8 و9. سه نفر از اعضای هیئت علمی و یا شخصیت های فرهنگی.
2. دانشکدهها
به منظور ائتلاف و تقریب بیشتر پیروان مذاهب اسلامی و نظر به نیاز مبرم به تحقیقات جدیدتر و روزآمد بر اساس مقارنة بین مذاهب و غنیتر ساختن بررسیها و مطالعات آنها، دانشگاه مذاهب اسلامی با سه دانشکده به شرح زیر تأسیس شده است:
1 2. دانشکدة فقه و حقوق مذاهب اسلامی
2 2. دانشکدة علوم قرآن و حدیث
3 2. دانشکدة کلام، فلسفه و ادیان
دانشجویان این دانشگاه 135 واحد درسی را در سه مرحلة عمومی، مشترک و تخصصی پشت سر خواهند گذاشت.
این دانشگاه از طریق کنکور اختصاصی و یا آزمون سراسری مراکز آموزش عالی کشور از میان علاقهمندان به تقریب مذاهب اسلامی در دو مرحلة کتبی و شفاهی با حق اولویت برای حافظان قرآن، دانشجو میپذیرد.
برگزاری کنفرانس های بین المللی وحدت اسلامی:
به دنبال اعلام هفتة وحدت از سوی جمهوری اسلامی ایران، تصمیم به برگزاری کنفرانس وحدت گرفته شد. هفتة وحدت ما بین دوازدهم تا هفدهم ماه قمری ربیع الاول قرار دارد که این ایام مقارن است با میلاد پیامبر گرامی اسلام(ص) وامام جعفر صادق(ع).
تا سال 1369، متولی برگزاری این کنفرانس سازمان تبلیغات اسلامی بود و کنفرانس اول تا چهارم را این سازمان برگزار کرد، از آن سال به بعد، همزمان با تأسیس مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، این امر برعهدة مجمع گذاشته شد.
هر سال با تشکیل ستاد اجرایی کنفرانس که با مشارکت نمایندگانی از معاونت های مجمع صورت می گیرد، امور اجرایی کنفرانس پیگیری می شود. هیئت علمی کنفرانس نیز بعد علمی و محتوایی آن را تأمین میکند.
تاکنون صدها متفکر، عالم و مصلح از میان شخصیتهای فرهیخته جهان اسلام، وزرای کشورهای اسلامی، علما و مفتیان، اساتید دانشگاهها وسایر مجامع علمی و فرهنگی و هزاران تن از علما و متفکران شیعه واهل سنت ایران در این کنفرانس شرکت کرده و به ارائة مقاله، سخنرانی و بیان دیدگاههای خود پرداختهاند.
در هجده کنفرانس برگزار شده، عناوین ذیل که موضوعات مورد اهتمام کل امت اسلامی و اثرگذار در تحقق وحدت اسلامی است، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است:
1. وحدت اسلامی
2. امام خمینی(ره) و وحدت اسلامی
3. دستآوردهای وحدت اسلامی
4. تقریب بین مذاهب اسلامی
5. طلایه داران وحدت
6. نقش تفاهم فکری در تقریب مذاهب اسلامی
7. مبانی تقریب
8. قرآن و سنت
9. سیره و وحدت اسلامی
10. حکومت از دیدگاه مذاهب اسلامی
11. ویژگیهای اساسی اسلام
12. اسلام و امت اسلامی در قرن آینده
13. امت اسلامی، رنجها و آرزوها
14. جایگاه اهل بیت(ع) در اسلام و امت اسلامی
15. پایبندی به اصول و پاسخگویی به نیازهای زمان در فقه مذاهب اسلامی
16. جهان شمولی اسلام و جهانی سازی
17. بیداری اسلامی، چشم اندازهای آینده و هدایت آن
18. استراتژی تقریب مذاهب اسلامی
19. مسلمانان درکشورهای اسلامی
20. سیره پیامبراکرم.
فعالیت های پژوهشی، آموزشی و فرهنگی:
الف فعالیتهای پژوهشی:
برخی از فعالیت های پژوهشی مجمع از این قرار است:
انجام طرحهای تحیقاتی مشترک با سازمانهای بین المللی از جمله مؤسسة اطلاعات و تحقیقات اسلامی (IRIC)، موسسةالعلاقات الحضاریة بین العالم الاسلامی والغرب وبرخی مؤسسات دیگر.
کمک به رسالهها و پایان نامههای دانشجویی.
ارایة مقالات علمی در همایش ها وکنفرانس ها و جراید (بیش از 100 مقاله).
ب تأسیس کتابخانة تخصصی:
این کتابخانه که در ساختمان مجمع در شهر مقدس قم قرار دارد در حوزة مطالعات تقریب مذاهب، پذیرای پژوهشگران وعلاقه مندان است.
ج فعالیتهای آموزشی:
برگزاری دورة آموزشی تربیت مبلغ تقریبی:
این دوره که با همکاری مؤسسة آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی در قم برگزار شد، با هدف آشنایی دانش پژوهان با فرهنگ و مبانی تقریب، افکار و اندیشههای مذاهب اسلامی و تربیت مدیران فرهنگی مناطق مرزی، برگزار شد. از میان داوطلبان حضور دراین دوره، 42 نفر با گذراندن آزمون ورودی و مصاحبه پذیرفته شدند. این دوره با جذب اساتید مجرب و متخصص در سرفصلهای مورد نظر در مدت دو ترم (8ماه) از تاریخ 15/9/83 لغایت 15/4/84 و به شیوة حضوری و باعناوین آموزشی مرجعیت علمی اهل بیت(ع)، تاریخ تقریب، فرهنگ تقریب، آشنایی با نظامهای اسلامی ومکالمة عربی برگزار و در پایان، گواهی گذراندن دوره به دانشآموختگان اعطا شد. همچنین در طول برگزاری این کلاسها، کتابها و جزوههای آموزشی و کمک آموزشی به شرکت کنندگان ارایه داده شد.
برگزاری دورة آموزشی سفیران تقریب:
از سال 1382 تاکنون حدود 8 دورة آموزشی سفیران تقریب برگزار شده است. این دورهها که با هدف ارتقای سطح علمی روحانیون اهلسنت تشکیل شده با حضور روحانیون و طلابی از مناطق کردستان، گلستان، آذربایجان غربی، گیلان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، لارستان استان فارس و کرمانشاه بوده که تعداد نفرات شرکت کننده در این دورهها تا اکنون حدود 900 نفر بوده است. در این دورههای آموزشی که در محل دانشگاه مذاهب اسلامی برگزار شده است عناوین و مباحثی همچون، فقه مقارن، باستان شناسی قصص قرآنی، کلام تطبیقی، نقد وهابیت، تحلیل مسایل جهان اسلام، تاریخ آثار اسلامی مکه و مدینه و روش تحقیق ارائه میشود. اساتید این دورهها از بین مدرسین برجستة حوزه و دانشگاه انتخاب شده اند.
در طول برگزاری این کلاسها، کتابها، جزوات و CDهای آموزشی، و کمک آموزشی و فرهنگی به شرکتکنندگان ارائه میشود. همچنین گواهی شرکت در این دورهها در پایان هر دوره به دانش پذیران اعطا خواهد شد.
برگزاری آزمون حج:
معاونت امور ایران باهمکاری بعثة مقام معظم رهبری، به برگزاری آزمونهای کتبی حج ویژة روحانیون کاروانهای اهل سنت در استانهای سنینشین اقدام می کند.
افرادی که از این آزمون موفق بیرون آیند، بعد از مصاحبة شفاهی در نوبت اعزام به حج به عنوان روحانی و معین روحانی کاروان قرار میگیرند.
د فعالیتهای فرهنگی:
انتخاب کتابِ سالِ تقریب:
مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی به منظور تجلیل از اندیشمندان اهل قلم که به نشر فرهنگ تقریب و تقویت اخوت و وحدت در میان مسلمانان جهان میپردازند، به برگزاری کتاب سال تقریب اقدام می کند.
در اولین دوره که مقارن با برگزاری هجدهمین کنفرانس وحدت اسلامی بود سه کتاب الوحدة الاسلامیة من منظور الثقلین تألیف شهید محراب آیت الله سید محمد باقر حکیم و راویان مشترک؛ پژوهشی در بازشناسی راویان مشترک شیعه واهل سنت تألیف حسین عزیزی، پرویز رستگار و یوسف بیات و تعلیل الشریعة بین السنة و الشیعة اثر استاد دکتر خالد زهری برگزیده و از مؤلفان آن تجلیل به عمل آورده شد.
در دومین دورة مراسم انتخاب کتاب سال تقریب، آثار دریافتی در سه بخش تألیف، ترجمه و تصحیح مورد ارزیابی و داوری قرار میگیرد. این دوره دارای دو بخش ویژة تقدیر از پیشگام تقریب و ناشر تقریبی نیز هست.
برگزاری اردوهای فرهنگی:
غنیسازی کتابخانههای عمومی، مدارس و حوزههای علمیة مناطق مرزی: در طول سال و به مناسبتهای گوناگون مانند ماه مبارک رمضان، دهة فجر و هفتة وحدت، تازههای نشر مجمع و سایر ناشران، تهیه و به مناطق ارسال میشود.
اعزام مبلغ و سخنران:
به مناسبت ایام خاص در طی سال مبلغان و سخنرانانی از حوزه و دانشگاه برای امر تبلیغ دین مبین به مناطق مرزی اعزام میشوند.
کمیتة تقریب ستاد دهة فجر:
معاونت امور ایران، دبیر کمیتة تقریب ستاد دهة فجر است و هر ساله ضمن برنامهریزی برای اجرای مراسم مختلف در استانهای مرزی، گزارش برنامههای اجرا شده در آن مناطق را به ستاد مرکزی دهة فجر منعکس میسازد.
اعطای کارت خرید کتاب به طلاب و روحانیون اهل سنت در ایام نمایشگاه بین المللی کتاب تهران.
اطلاع رسانی و شبکة اینترنت:
معرفی پایگاه اطلاع رسانی(www.taghrib.ir)
پایگاه اطلاع رسانی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در گام نخست به دو زبان فارسی وانگلیسی راه اندازی شده است و به تدریج در یک برنامه زمانبندی شده تعداد زبانهای آن به 7 زبان خواهد رسید.
از آن جمله است: عربی، ترکی، استانبولی، اردو، فرانسه و روسی. بخشهای مختلف این پایگاه و برخی امکانات آن از این قرار است:
ارتباطات داخلی وخارجی:
الف برگزاری همایش های تقریبی در خارج کشور
1. برگزاری 16 همایش جهانی در مکة مکرمه: مجمع جهانی تقریب، هر ساله در ایام برگزاری حج تمتع (5 و 6ذیحجه) با حضور جمع کثیری از علم و اندیشمندان از ملیتهای مختلف که در حج تمتع شرکت کردهاند، دربارة مسایل مورد ابتلای جهان اسلام، گردهماییهایی را با موضوع تقریب مذاهب اسلامی برگزار کرده است.
2. همایش تقریب در شهر آنکارا با موضوع معیارهای کفر و ایمان از نظر قرآن و سنت (28 و29 ذیحجه1415 ق).
3. کنفرانس جهانی بزرگداشت یکصدمین سال درگذشت سید جمال الدین اسدآبادی در دو شهر تهران و قم (شوال 1417 ق).
4. کنفرانس جهانی تقریب مذاهب اسلامی در شهر حلب (سوریه) با همکاری سفارت جمهوری اسلامی ایران با موضوع طرح آینده برای وحدت امت اسلامی (شوال 1420 ق).
5. کنگرة جهانی بزرگداشت آیت الله العظمی بروجردی و شیخ محمود شلتوت در دو شهر تهران و قم و با حضور هیئت بلند پایة مصری (شوال 1422ق).
6. همایش بزرگداشت آیت الله سید محسن امین در دمشق با حضور جمعی از اندیشمندان کشورهای ایران، سوریه، لبنان، فلسطین و… (1423 ه).
7. کنفرانس وحدت و تقریب از دیدگاه کتاب وسنت در دارالسلام (تانزانیا) با موضوع وحدت و تقریب از دیدگاه کتاب وسنت، با همکاری رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران.
8. همایش امام صادق(ع) و مذاهب اسلامی در بیروت با همکاری رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران.
9. همایش وحدت اسلامی و آیندة آن با مشارکت هیئت تجمع العلماء المسلمین در لبنان.
10. همایش افقهای تمدنی وحدت امت اسلامی با مشارکت دایرة فتوا و شئون دینی مسکو.
11. سمینار مشترکات فقه جعفری و فقه حنفی با همکاری رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در پیشاور.
12. سمینار وحدت اسلامی و راهکارهای تحقق آن با همکاری رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در نایروبی (1425ق).
13. سمینار وحدت اسلامی با همکاری رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران ومجمع شیخ کفتارو در دمشق (1425 ق).
14. همایش راههای رسیدن به وحدت اسلامی و تقریب مذاهب در دمشق (1426 ق).
15. همایش گفت وگو بین ادیان و تمدنها در ساحل عاج(1426ق).
16. همایش گفتوگو بین مذاهب اسلامی در داکار (1426 ق).
17. کنفرانس وحدت اسلامی در باکو (1426 ق).
ب برگزاری همایش های تقریبی در داخل کشور.
1. جهان شمولی اسلام وجهانی سازی گلستان (آبان 1382 ش).
2. رسانههای تبلیغاتی و جهانی سازی… زمینههای فرهنگی و اجتماعی آن – هرمزگان (اسفند 1382 ش).
3. قرآن کریم وهنر، با مشارکت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهران (رمضان 1423 ق).
4. قرآن و توسعة فرهنگی با مشارکت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهران (رمضان 1424ق).
5. قرآن و روابط بین الملل، با مشارکت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهران (رمضان 1425 ق).
6. قرآن و عدالت و مهرورزی، با مشارکت وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی تهران (رمضان 1426 ق).
7. چهارمین نشست کارشناسان کنفرانس اسلامی با موضوع چالشهای فراروی امت اسلامی در قرن 21 با مشارکت سازمان کنفرانس اسلامی تهران.
8. دومین نشست هیئت رئیسة مجمع فقه اسلامی جده با حضور اعضای هیئت رئیسة مجمع فقه تهران (ربیع الاول 1423 ق).
9. مشارکت در برگزاری کنگرة پزشکی قانونی کشورهای اسلامی تهران.
10. همکاری با مجمع جهانی اهل بیت در برگزاری بزرگداشت آیت الله سیدمحمد باقر حکیم (1425ق).
11. همکاری با دفتر تبلیغات اسلامی در برگزاری همایش بینالمللی علامه سید شرف الدین عاملی (1425 ق).
12. نشست اعضای هیئت رئیسة مجمع فقه اسلامی اصفهان (1426 ق).
13. همکاری با مرکز رسیدگی به امور مساجد در برگزاری جشنوارة سالانة هفتة جهانی مسجد (1426 ق).
14. مشارکت در برگزاری همایش بانوی آفتاب در استانهای کردستان، گلستان و فارس.
15. مشارکت در برگزاری همایش مصلح موعود.
16. مشارکت در برگزاری همایش جهانی شدن و زن مسلمان.
17. مشارکت در برگزاری همایش غدیر در هرمزگان.
ج اعزام هیئت های کارشناسی به مناطق مختلف جهان
هر ساله هیئتهایی در سطوح مختلف، جهت دیدار و بررسی وضعیت مسلمانان کشورهای اسلامی و اقلیتهای مسلمان ساکن در دیگر کشورها به این مناطق اعزام میشوند.
تاکنون بازدیدهایی از مناطق ذیل صورت گرفته است:
اتیوپی، اردن، ازبکستان، اکراین، اندونزی، برونهای، بوسنی و هرزگوین، پاکستان، ترکیه، روسیه، سودان، سوریه، عربستان سعودی، قرقیزستان، قزاقستان، کنیا، کویت، لبنان، مالزی، مغرب، مصر، نیجریه، غنا، قطر، الجزایر، لیبی، یمن، ساحل عاج، سنگال، سیرالئون، گینه، عمان، عراق، اسپانیا، تانزانیا، آذربایجان، تاتارستان و دیگر کشورها.
د اعزام هیئت های کارشناسی به مناطق اهل سنت داخل کشور
همکاری با دانشمندان و اندیشمندان اسلامی در زمینة تأسیس مراکز تقریبی در جهان
از فعالیتهای تقریبی مجمع، یاری رساندن به شخصیتهای اسلامی در زمینة تأسیس مجامع و مراکز تقریبی در کشورهای اسلامی و غیر اسلامی است که اقلیتهای مسلمان در آنجا زندگی میکنند. این تلاشها و حمایته در برخی کشورها از جمله عراق، پاکستان، لبنان، سودان و غیره ثمربخش بوده و منجر به تشکیل مراکز و جمعیتهای تقریبی شده است.
و حضور و مشارکت در کنفرانسهای جهانی
اجلاسهای مجلس اعلای شئون اسلامی
همایشهای بزرگ حج
اجلاس گروه کارشناسان سازمان کنفرانس اسلامی با موضوع چالشهای فراروی امت اسلامی در قرن 21
کنفرانسهای وحدت اسلامی
وحدت اسلامی بحرین.
وحدت امت اسلامی و آیندة آن لبنان.
طرح آینده برای وحدت امت اسلامی سوریه.
تفاهم بین مذاهب اسلامی الجزایر (1423 ق).
استراتژی تقریب مذاهب اسلامی اردن.
وحدت اسلامی سوئیس (1423 ق).
وحدت اسلامی در قرن 21، فرصت ها و چالش ها مالزی (1424ق).
وحدت اسلامی اردن (1425 ق).
اجلاسهای مجمع فقه اسلامی
اجلاسهای اقتصادی
کنفرانسهای هیئتهای فقهی مؤسسات مالی و اسلامی
اجلاس شورای فقهی حسابرسی وبازرسی مؤسسات مالی اسلامی
نشستهای کمیتة فقهی شورای عالی خدمات مالی اسلامی
بزرگداشتها
امام صادق (ع) سوریه.
امام صادق (ع) و مذاهب اسلامی پاکستان.
ابن رشد کویت.
ابن النفیس کویت.
مولانا جلال الدین بلخی وین اتریش (1423 ق).
علامه سید محسن امین سوریه (1423 ق).
صدمین سال تولد علامه ابوالعلاء مودودی (1424 ق) – پاکستان.
امام بخاری ازبکستان.
احمد فرقانی ازبکستان.
یکصدمین سال تأسیس مسجد جامع مسکو (1425 ق).
ابن زیدون قرطبه، اسپانی (1425 ق).
بزرگداشت هزار و چهارصدمین سال ورود اسلام به روسیه مسکو.
همایش ابن بطوطه مغرب.
همایش تکریم شیخ میثم بحرانی منامه (1426).
همایشهایی با موضوع گفتوگوی تمدنها و ادیان
کنفرانس ادیان ازبکستان.
گفتوگو بین اسلام ومسیحیت وین اتریش.
کنفرانس ادیان تایلند (1423 ق).
مسیحیت و اسلام در قرن 21 مسکو.
چگونه به گفتوگوی تمدنها دست یابیم دمشق.
گفتوگو بین تمدنها مصر.
نقش گفتوگو در تمدن اسلامی تونس.
ارتباطات عربی، ایرانی دمشق (1424 ق).
اسلام و غرب، چالشها و فرصتها تهران (1424 ق).
همزیستی تمدنها دانمارک (1425 ق).
اسلام وغرب قرطبه اسپانیا (1425 ق).
اسلام و مسیحیت بارسلونا اسپانیا (1425 ق).
اسلام و غرب اردن (1425 ق).
گفتوگو به خاطر صلح ایتالیا.
همایشهایی با موضوع بررسی چالشهای فراروی امت اسلامی
کنفرانس مشکلات فقر در جهان اسلام مالزی (1425 ق).
امت اسلامی و جهانیسازی جده.
آیندة اسلام در قرن 15 قمری اردن.
کنفرانس بین المللی علمای اسلام دربارة چالش ها جاکارتا (1425ق).
قضایای عالم اسلام جده (1425 ق).
کنفرانس علمای اسلام جهت پشتیبانی از انتفاضة ملت فلسطین بیروت.
سایر کنفرانسها
اقلیتهای مسلمان در آفریقا غنا (1423 ق).
نقش مسلمانان در نهضت روحی روسیه مسکو.
چهاردهمین دورة نشست مجلس جهانی دعوت اسلامی طرابلس (1424ق).
سومین کنفرانس بینالمللی ارتباطات جهان اسلام مکه.
آیندة دعوت اسلامی در قرن 21 نیجریه.
نشست گروه هماهنگی فعالیت مشترک اسلامی در زمینة دعوت مکه 1424 ق).
گردهمایی کمیتة هماهنگی فعالیت مشترک اسلامی در زمینة دعوت طرابلس (1426 ق).
کنفرانس وعظ و ارشاد اردن (1425 ق).
حقوق در اسلام اردن (1992 م).
حقوق در اسلام اردن (2000م).
صحیفة سجادیه دمشق .
کنفرانس قرآن بوسنی وهرزگوین.
همایش اسلام واخلاق باکو (1425ق).
همایش شیعه ترکیه.
کفر و ایمان در قرآن و سنت ترکیه.
صلح برای مردان دین سودان .
سیره و سنت سوریه.
گفتوگو میان مسلمانان دربارة اجتهاد در اسلام عمان.
نقش علوم و تکنولوژی در زمینة دست آوردهای بشری، ابعاد اخلاقی، قانونی و روانشناختی رباط (1424 ق).
بیماریهای مشترک حیوان و بشر و اثر آن بر بازار حیوانات قربانی و سلامت حجاج جده (1424 ق).
همایش صلح جهانی آلمان (1424 ق).
حوزة علمیه و روابط بین الملل قم (1424 ق).
نشست گروه تألیف دایرة المعارف فقهی، اقتصادی و اسلامی جده (1425 ق).
اسلام وهمکاریهای منطقهای و بین المللی کویت (1425 ق).
کنفرانس نظام حکومتی اسلام و دموکراسی اردن (1425 ق).
کنفرانس جمعیت دعوت اسلامی لیبی (1425 ق).
سمینار دیدار عالمان اسلامی بیروت (1425 ق).
اجلاس اتحادیة جهانی علمای مسلمان بیروت (1425 ق).
اجلاس اتحادیة علمای مسلمان لندن (1425 ق).
سومین اجلاس اتحادیة علمای مسلمان بیروت (1426 ق).
نشست هیئت امنای اتحادیة جهانی علمای مسلمان بیروت (1426 ق).
کنفرانس علمای اسلام مالزی (1424 ق).
نشست وزیران آموزش و پرورش کشورهای اسلامی تهران (1424 ق).
همایش مرکز فرهنگی، عربی بیروت (1424 ق) .
کنگرة حزب جماعت اسلامی پیشاور (1425 ق).
نشست سالانة جماعت اسلامی پاکستان .
همایش مؤسسة فکر عربی مصر.
دروس حسنیه مغرب.
جشنوارة فرهنگی سعودی ریاض جنادریه.
نشست فرهنگی اساتید دانشگاهی در مغرب مغرب.
همایش پروژة قربانی مکه (1425 ق).
کنفرانس بین المللی حقیقت اسلام و نقش آن در جامعة معاصر عمان (1426ق).
کنفرانس دعا برای صلح (1426 ق).
گردهمایی شخصیتهای برجستة اسلامی، نشستی مقدماتی برای کنفرانس سران اسلامی مکه (1426 ق).
سومین گردهمایی فوق العادة کنفرانس اسلامی مکه (1426 ق).
همایش اخلاقی مسیحی بلاروس (1426 ق).
همایش بررسی استراتژی فرهنگی عالم اسلامی مقر آیسیسکو رباط (1426 ق) .
شرکت در افتتاح مسجد گل شریف تاتارستان (1426ق).
چاپ، نشر و توزیع کتاب و مجلات و حضور در نمایشگاه های کتاب:
الف انتشار کتاب
131 کتاب در سه فصل زیر انتشار یافته است.
منشورات کنفرانس های وحدت اسلامی (ویژه نامه ها، مقاله ها، مصاحبه ها و کتابشناسی ها) مانند: حدیث التقریب محاضرات من المؤتمر السابع جهان شمولی اسلام و جهانی سازی (کتابشناسی توصیفی).
آثار مرکز تحقیقات علمی مجمع مانند: طلایه داران تقریب (8) شیخ محمد غزالی رایت اصلاح فی نور محمد (ص) فاطمة الزهرا(س).
کتاب های مصوب در شورای کتاب و سایر آثار منتشر شده مانند: اقلیت های مسلمان مشکلات و راه کارها حیاة الامام البروجردی.
ب) انتشار مجلهها
1. رسالة التقریب (52 1): دو ماهنامة رسالة التقریب به زبان عربی منتشر میشود. وزارت علوم وتحقیقات و فنآوری این مجله را به لحاظ علمی حائز رتبة علمی ترویجی شناخته است.
2. اندیشة تقریب (5 1): فصلنامة اندیشة تقریب، به زبان فارسی منتشر میشود. این مجله با هدف استحکام بخشیدن به وحدت مسلمانان و نیز طرح مباحث اندیشهای در زمینة مشکلات وچالشهای فراروی جهان اسلام، در حوزههای مختلف فقهی، کلامی، فلسفی، تاریخی و… انتشار مییابد.
3. پیک تقریب (40 1): خبرنامة داخلی مجمع است که به صورت ماهانه منتشر میشود و حاوی اخبار و گزارشهای ماهانة مجمع است.
4. رسالةالاسلام (60 1): این مجله را نیمقرن پیش دارالتقریب قاهره منتشر می کرد. به خاطر اهمیت آن، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بر آن شد تا با همکاری آستان قدس رضوی، اقدام به تجدید چاپ آن کند. اکنون این مجله در 15 مجلد افست شده است.
5. اسلام در نگاه غرب: مجموعهای است که با هدف معرفی و بررسی و نقد آخرین کتابهای منتشر شده به زبان انگلیسی در حوزة اسلام و مسلمانان با تکیه بر جریانهای فکری مخالف وحدت امت اسلامی تدوین و منتشر میشود.
6. انتشار لوح فشرده (CD): تاکنون دورة کامل مجلة رسالةالاسلام (60 شماره) و مجلة رسالةالتقریب (40 شماره) و معرفی مجمع به فارسی و عربی و سخنرانیهای آیت الله شهید سید محمد باقر حکیم (8 لوح) و سخنرانیهای دبیر کل مجمع آیت الله تسخیری (6 لوح) و سخنرانیهای تعدادی از کنفرانسهای وحدت اسلامی به صورت لوح فشرده آماده و تکثیر شده است.
7.حضور در نمایشگاههای داخلی و خارجی کتاب: واحد انتشارات مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی به منظور ترویج فرهنگ وحدت و تقریب مذاهب اسلامی در نمایشگاههای داخلی و خارجی کتاب شرکت مینماید و تاکنون در50 نمایشگاه حضور یافته است.
فعالیت های دانشگاه مذاهب اسلامی
1. دانشگاه مذاهب اسلامی تاکنون پنج دوره دانش آموخته داشته است که بسیاری از آنان از نخبه های علمی و دارای رتبه های برجسته در آزمون ها و المپیادهای مختلف علمی هستند.
2. راه اندازی دورة تحصیلات تکمیلی (کارشناس ارشد)، با اخذ مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری در رشتة حقوق مقارن با سه گرایش حقوق عمومی، حقوق خصوصی و حقوق جزا و جرم شناسی.
3. امضای تفاهم نامه بین مجمع و ایسیسکو در خصوص همکاری علمی دانشگاه با ایسیسکو (مؤسسة علمی و فرهنگی سازمان کنفرانس اسلامی).
4. عضویت دانشگاه مذاهب اسلامی در اتحادیة جهانی دانشگاه های اسلامی.
5. اقدام برای جذب اعضای هیئت علمی ثابت در تمامی گروه های آموزشی.
6.گسترش ساختمان های اداری، آموزشی وخوابگاهی.
7. انتشار مجلة فروغ وحدت.
پی نوشت ها
1. مرتضی مطهری، تکامل اجتماعی انسان، ص 205.
2. مقدمه مجمع البیان، چاپ قاهره.
نظر شما