نمی‌دانم این باور را چگونه می‌توان گسترش داد که تلاش جوانان در هر کشوری،‌ یکی از اصلی‌ترین رمز موفقیت یک ملت است و اگر به هر دلیلی جوانان جامعه‌ای کم فروغ و با رخوت و رکود باشند، آن جامعه به سمت اضمحلال و سقوط خواهد رفت، چه این وضعیت در زمینه‌های علمی باشد یا در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، ورزشی، اخلاقی و معرفتی و حتی سیاسی و...
خوشبختانه کشور ما نه تنها در سطح کشورهای منطقه، بلکه در عرصه بین‌المللی نیز از لحاظ علمی و تحقیقاتی و داشتن دانشمندان فرهیخته جایگاه ارزشمندی دارند و همین روحیه تعالی خواهی در عرصه‌های علمی و تحقیقاتی سبب می‌شود که هر گاه جشنواره یا نمایشگاهی برای محققان و مخترعان تشکیل می‌شود، چشم هر بازدیدکننده‌ای، به نتایج این تحقیقات و ابداعات و اختراعات روشن می‌شود.
در روزهای اخیر هم علاوه بر جشنواره ملی حرکت که در آن دانشجویان 11 هزار و 200 طرح عمدتا ابداعی، اختراعی و خلاقیتی را عرضه کردند، مرکز رشد و توسعه خلاقیت و نوآوری بسیج هم اختراعات بسیجیان را عرضه کرده است و مهمتر آن که دانشگاه آزاد اسلامی قزوین هم هواپیمای خورشیدی را به عنوان نخستین تجربه ساخت هواپیمای خورشیدی در سطح دانشگاههای کشور به پرواز درمی‌آورند، و همزمان با این پرواز، گروه دانشجویان اشک شوق می‌ریزند و عجیب اینکه آنقدر به پرواز هواپیما فکر می‌کنند، این مساله به ذهنشان هم نمی‌آید که برای نخستین لحظه از زمین بلندشدن هواپیمای ساخته شده خود عکس بگیرند.
با همین نگاه است که معتقدم ارج نهادن به فعالیت جوانان برپا‌کننده نمایشگاههای ابداعات و اختراعات خود نیز جهادی است که تنها از پس انسان‌های جهادگر برمی‌آید و یقینا کسی که در این عرصه جهادگر نیست، خواسته یا ناخواسته سبب ناامیدی، یاس و دلسردی جوانان نخبه می‌شود و همین ضعف سبب می‌شود جوانان نتوانند هویت و اعتماد به نفس خود را به طور حقیقی جلوه‌گر سازند.
برعکس ارج نهادن به فعالیت جوانان به ویژه آنقدر پر جاذبه است که آقای مصطفی احمدی دانشجوی الکترونیک از استان زنجان که پریز محافظ برق گرفتگی و محافظ دستگاههای الکترونیکی ساخته است می‌گوید: اگر حمایت شویم، دانشجویان ایرانی می‌توانند بسیاری از نیازهای صنعت و بازار را با همت خود برآوده سازند.
وی می‌گوید: اگر در دوران جهاد نظامی جوانان ایرانی ما مارش عملیات متوجه پیروزیهای رزمندگان می‌شدند، امروز با تحقیقات علمی و اختراعات خودشان را به جهانیان معرفی می‌کنند.
ساخت ساعت و قطب‌نما، آبگرمکن دیجیتال هوشمند با انرژی میکرو، کفش با قابلیت تغییر رنگ، رویه، سایز و تغییر کاربری از صندل به کفش و کتانی، تحقیقات علوم پایه و پزشکی در عرصه‌های مختلف انسانی و دامی یا کشاورزی، صنایع، محیط زیست، کشف و شناسایی علل مولکولی بیماریها،‌ پیشگیری، تشخیص و درمان و... از دیگر موارد ابداعات، اختراعات و تحقیقات جوانان دانشجو و بسیجی محسوب می‌شود.
دکتر محمود تولایی رئیس بسیج علمی کشور با ارج نهادن به فعالیت تحقیقاتی جوانان می‌گوید: امروز با توجه به تحریم‌ها، جوانان ما به فضا ماهواره پرتاب می‌کنند و به دستاوردهای بزرگ در عرصه سلول‌های بنیادی می‌رسند.
وی با هشدار در زمینه خروج مغزها و مراقبت مسئولان برای جذب جوانان و به ویژه نخبگان و مخترعان می‌افزاید: اگر دیروز در مقابل دشمن سنگر می‌زدیم تا از کیان خود دفاع کنیم، امروز اگر می‌‌خواهیم در معادله جهانی اقتدار داشته باشیم، باید با گوش‌سپاری به سخنان رهبری معظم انقلاب در خصوص جهاد علمی و اقتصادی، هر دانشگاه، حوزه، مسجد و پایگاه بسیج را به پرورش مغزها و استعدادها تبدیل کنیم.
دکتر تولایی می‌افزاید: این روزها که می‌خواهند مغزها را از کشور ما خارج کنند با دو هدف این کار را انجام می‌دهند. اول اینکه آن مغزها را برای خودشان جذب کنند. چون به نیروی کار ماهر و هوشمند نیاز دارند و از طرف دوم قصدشان این است که این نیروها در اختیار کشور خودشان نباشند تا موجب پیشرفت و توسعه و تولید در کشور نشوند و بازارهای داخلی مملو از کالاهای ساخته شده خارجی باشد!
وی می‌گوید: هر جهادی، جهاد علمی نیست،‌ مگر اینکه هر مخترع و پژوهشگر در زمینه فعالیت و حرفه علمی خود عرصه جهان را رصد کند و تحولات را ببیند و از عرصه رقابت جهانی بازنماند.
وی می‌افزاید: به همین دلیل نیروی مقاومت بسیج تاکنون 6 پژوهشکده مجازی راهبردی پزشکی و یک پژوهشکده محیط زیست و چندین پژوهشکده دیگر ایجاد کرده و به زودی 5 پژوهشکده مجازی راهبردی مهندسی هم ایجاد خواهد کرد.
خانم زینب نوری خبازی از دیگر دانشجویانی است که اختراع خود را در سازمان ثبت اختراع به ثبت رسانده است. او نیز معتقد است: حمایت‌های مالی و معنوی دلگرمی جوانان ایرانی برای ابداع و اختراع است زیرا هزینه‌های فعالیت‌های تحقیقاتی بسیار زیاد است و از عهده جوان تحصیلکرده دانشگاهی ساخته نیست که بتواند چندین میلیون تومان سرمایه برای کارهای تحقیقاتی خود هزینه کند.
ناصر مرادیان از استان خراسان رضوی هم که تاکنون 19 اختراع از جمله دستگاه رفع یخ زدگی به ثبت رسانده و با اعتماد به نفس بسیار بالایی می‌گوید: اگر مورد حمایت قرار گیریم هر دستگاهی که در کشور نیاز باشد،‌ مخترعین ایرانی می‌توانند آن را بسازند.
وی که در زمینه اختراع بسته‌های آبیاری کشاورزی هم فعالیت فراوانی داشته است می‌افزاید: یکی از علت‌های اصلی افزایش هزینه‌های کشاورزان مشکلات تامین آب و آبرسانی است و اختراعات من در همین زمینه است که اجازه نمی‌دهد قطره‌ای آب در مسیر انتقال هرز برود.
کودکان و نوجوانان مخترع هم از جمله عجایب جشنواره‌های ابداعات و اختراعات است جایی که خانم مخترع، عضو گروه مخترعین جهان نیکو‌فکران می‌گوید: در گروه ما 9 کودک مخترع هستند که در بخش تامین نیازهای کودکان استثنایی و دارای مشکلات جسمی و حرکتی و یا حتی بازیهای کودکان در مهد کودک‌ها، با همکاری مخترعان بزرگتر، اختراعات کوچک را به ثبت می‌رسانند.
یا در جای دیگر که تعدادی از دانشجویان در دانشگاه آزاد اسلامی قزوین که تلاش آنها برای ساخت هواپیمای خورشیدی نتیجه داد و نخستین تجربه ساخت هواپیمای خورشیدی در سطح دانشگاه‌های کشور را به نام خود به ثبت رساندند هواپیماییکه دارای دو متر طول بال‌ها، 1 متر و 40 سانتی متر عرض بدنه، 1 کیلو و 411 گرم وزن است.
دور موتور هواپیما 14 هزار دور در دقیقه و با قدرت 1000 وات است و استفاده از سلول‌های خورشیدی با راندمان بسیار بالا در این هواپیما به کار رفته که در کشور منحصر به فرد است.
قابلیت این هواپیما، پرواز در ارتفاع 500 متری و بعد پروازی 7 کیلومتر است داشتن پایداری و تعادل بالا و قابلیت پرواز در شب به دلیل وجود باترهای قابل شارژ از جمله قابلیت‌های ویژه این هواپیما است. داشتن بدنه ترکیبی از جنس چوب، کربن و فوم از دیگر ویژگی‌های آن است که وجود کربن و فوم به ما وزن پایین و مقاومت خیلی بالایی برای استحکام هواپیما می‌دهد.
چراچنین کاری انجام شد؟پیام خلج مدیر اجرایی ساخت هواپیما در این زمینه توضیح می‌دهد:کشور ایران همواره در معرض تهدید بلایای طبیعی همچون زلزله و سیل قرار دارد و نیاز به حضور سریع برای امداد رسانی به حادثه دیدگان ضرورتی اجتناب ناپذیر است به همین دلیل تیم‌های امدادرسان برای کمک رسانیِ سریع‌تر و بهتر نیاز به اطلاعات صحیح از عمق فاجعه دارند. یکی از روش‌های متداول برای این مواقع، اعزام چرخ بال و گروه‌های انسانی تجسس و تحقیق است و که موجب صرف سوخت زیاد، وقت و انرژی نیروی انسانی می‌شود و ممکن است عملیات امدادرسانی با تاخیر صورت بگیرد و امدادگران را نیز با خطراتی روبه رو کند. اما یکی از مزایای استفاده از نسل جدید هواپیماهای خورشیدی بدون سرنشین مزایای زیادی دارد و امروزه جایگزین مناسبی برای روش‌های متداول قبلی است.
استفاده از نسل جدید هواپیماها تحت عنوان هواپیماهای خورشیدی بدون سرنشین یکی از فن آوری‌های جدید در جهان بوده و برای اولین بار در سطح دانشگاه‌های کشور، در دانشگاه آزاد اسلامی قزوین ساخته شده است.
وی با انتقال تجربه خود به دیگر دانشجویان برای داشتن اعتماد به نفس برای حرکت در این عرصه‌ها می‌گوید:فکر اولیه ساخت این هواپیما یک سال و چهار ماه پیش به ذهن مان خطور کرد. در آن موقع به همراه دوستم در کلاس درس یکی از استادان درس ترمودینامیکنشسته بودیم. البته قبلاً دنبال ساخت هواپیمایی بودیم که به دنبال این جرقه،ایده را با مسوولان دانشگاه مطرح کردیم. بعد از پیگیری پیشنهادمان با این طرح موافقت شد. سپس اتاقی در طبقه دوم دانشکده صنایع و مکانیک در اختیارمان قرار دادند. بعد از مدتی که کامیپوتر و وسایل اداری مان فراهم شد استارت اولیه کارمان که همان طراحی اولیه ساخت هواپیما بود، صورت گرفت. از این مرحله دوستان دیگر به تیم اضافه شده و رسماً کارمان آغاز شد.
حال چرا هواپیمای خورشیدی؟ که آقای خلج می‌افزاید: در ایران تاکنون هیچ دانشگاهی موفق به ساخت چنین هواپیمایی نشده است. به همین دلیل تصمیم گرفتیم چنین تجربه‌ای برای اولین بار از آن ما باشد. البته باید گفت که هواپیمای خورشیدی کاربردهای فراوانی در زمینه‌هایی همچون امدادرسانی، مسائل کنترل ترافیک و ماهواره‌های کوتاه برد دارد. در زمینه امداد رسانی در حوادثی همچون زلزله‌ای که چند سال پیش در بم اتفاق افتاد تا چند ساعت اولیه پس از زلزله نمی‌توان برداشت صحیحی از عمق فاجعه داشت که با وجود وسایل پرنده همچون چرخبال می‌توان این مشکل را برطرف کرد. اماهمان‌طور که می‌دانیم استفاده از چرخبال به دلیل مصرف بالای انرژی، حضور و درگیر شدن نیروی انسانی، وقت و انرژی برای هماهنگی پرواز چرخبال باعث می‌شود که روند امداد رسانی با تاخیر صورت گیرد ولی با استفاده از هواپیمای خورشیدی بدون سرنشین که یکی از مزایایش قیمت تمام شده بسیار پایین‌تر از چرخبال است از صرف هزینه‌های گزاف جلوگیری می‌کند. در ضمن با استفاده از هواپیمای خورشیدی بدون سرنشین از رخدادهایی که ممکن است برای خلبانان چرخبال پیش بیاید جلوگیری می‌شود. در این هواپیمای خورشیدی بدون سرنشین با وجود یک موقعیت یاب (GPS) و با یک دوربین حرارتی نصب شده بر روی آن می‌توان یک دید کلی نسبت به عمق فاجعه و افراد زیرآوار به دست آورد به غیر از مزیت‌هایی همچون کاهش بسیار پایین مصرف سوخت و انرژی می‌توان به هزینه‌های جانبی و نگهداری هواپیما که بسیار پایین‌تر از چرخبال است نیز اشاره کرد.
پوریا نجفی از دیگر دانشجویان است که در باره ماهواره‌های کوتاه برد هم می‌گوید: به دلیل هزینه‌های بسیار سنگین ساخت یک ماهواره و پرتاب آن به فضا، دانشمندان امروز به این نتیجه رسیده‌اند که می‌توان با ساخت هواپیماهای خورشیدی بدون سرنشین، از آن‌ها به عنوان ماهواره‌های کوتاه برد استفاده کرد.
وی ادامه می‌دهد:البته امیدواریم در سال‌های آینده با پیشرفت علمِ هوا و فضا و با بکارگیری این نوع هواپیماها، کشور ایران به دانش ساخت ماهواره‌های کوتاه برد دست پیدا کند، چرا که در آن زمان ایران جزو معدود کشورهای دارنده این تکنولوژی جدید در جهان خواهد بود. امیدواریم با ایجاد بسترهای مناسب و فراهم کردن زیرساخت‌های لازم، پیشرفت در دانش هوا و فضا و غلبه بر تحریم‌های مختلف بتوان در سال‌های آینده به این تکنولوژی بسیار مهم و کابردی دست پیدا کنیم.
البته هر ابداع و اختراعی از دست همه ساخته نیست مگر اینکه جوان تحصیل کرده از خود حرکتی نشان دهد و یقینا تحمل سختی‌ها یکی از این راه هاست که آقای خلج در این زمینه هم توضیح می‌دهد: یکی از مهم‌ترین سختی‌های ما نبود رشته هوا و فضا در دانشگاه بود و دومین مساله تحریم کشورمان در زمینه استخراج و جمع آوری منابع علمی از سایت‌های مرتبط بود چرا که همه سایت‌های مورد نظرمان از سوی کشورهای غربی، فیلتر شده بود و دسترسی ما را به این منابع محدود می‌کرد. حتا برای دریافت یک مقاله علمی در این زمینه با مشکل مواجه شدیم. یکی از مسائل ما محدودیت در تهیه سلول‌های خورشیدی بود که خوشبختانه با حمایت‌های مالی و پشتیبانی مسوولان دانشگاه این محدودیت نیز برطرف شد.
همان گونه که اشاره شد جوانان چون در عرصه‌های اجرایی و اداری تجربه ندارند همواره داشتن حامی و سرمایه گذار را رکن اصلی موفقیت‌های خود معرفی می‌کنند که در این بار پوریا نجفی می‌گوید: باید از حمایت‌های بی‌دریغ دکتر موسی خانی ریاست محترم دانشگاه، معاونان محترم شان بسیار سپاس گزاری کنیم. چرا که این عزیزان بستر مناسب را برای اعضای تیم فراهم کردند. با تمام سختی‌ها و وجود مشکلات بسیار، حمایت مسوولان باعث ایجاد انگیزه و انرژی می‌شد و اعضای تیم هم عاشقانه و با همه وجود به صورت تمام وقت برای پروژه وقت گذاشتند و اعضای تیم می‌خواستند با اتمام این پروژه پاسخ شایسته‌ای به حمایت‌های مسوولان بدهند و از این که جواب اعتمادهای آنها را با ساخت این هواپیما دادیم، بسیار خوشحال هستیم.
پیام خلج هم می‌گوید: مسوولان در خصوص حمایت‌های مالی واقعاً سنگ تمام گذاشتند چرا که هر وسیله و قطعه‌ای که مورد نیاز ما است با هماهنگی از منابع مختلف خریداری می‌شد. البته از نظر فضای کاری نیز دانشگاه با در اختیار گذاشتن تجهیزات کامل، اعم از تحقیقاتی و کارگاهی باعث پیشرفت سریع‌تر ما در ساخت این پروژه شد.

منبع: / روزنامه / جمهوری اسلامی ۱۳۹۰/۹/۶
نویسنده : مجید زندی